ทฤษฎีสังคมวิทยาหลัก คือกรอบความคิดที่ใช้ในการอธิบายพฤติกรรมทางสังคมและความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลในสังคม โดยแบ่งออกเป็นหลายทฤษฎีที่มุ่งเน้นแง่มุมที่แตกต่างกัน ได้แก่
- ทฤษฎีสังคมวิทยาของเอมิล ดูร์ไคม์ (Émile Durkheim) : เน้นที่การศึกษาโครงสร้างของสังคมและบทบาทของสถาบันต่างๆ ในการรักษาความสงบและการทำงานของสังคม ตัวอย่างเช่น ทฤษฎีความเป็นเอกภาพของดูร์ไคม์ ซึ่งเน้นการศึกษาเกี่ยวกับการทำงานร่วมกันและการสร้างความรู้สึกเป็นหนึ่งเดียวในสังคม
- ทฤษฎีการกระทำทางสังคมของแมกซ์ เวเบอร์ (Max Weber) : มุ่งเน้นที่การวิเคราะห์พฤติกรรมของบุคคลในบริบทของความเชื่อและค่านิยมของพวกเขา เช่น ทฤษฎีการกระทำที่มีความหมายซึ่งเน้นการศึกษาเหตุผลและความหมายที่บุคคลให้กับพฤติกรรมของตน
- ทฤษฎีมาร์กซิสต์ (Marxist) : ศึกษาเกี่ยวกับความขัดแย้งทางชนชั้นและผลกระทบของโครงสร้างเศรษฐกิจต่อความสัมพันธ์ทางสังคม ทฤษฎีนี้เน้นที่การวิเคราะห์ความไม่เท่าเทียมกันและอำนาจในสังคม
- โครงสร้างสังคม: การทำความเข้าใจโครงสร้างพื้นฐานของสังคม เช่น สถาบันทางสังคม, ระบบการศึกษา, และโครงสร้างทางเศรษฐกิจ เป็นสิ่งสำคัญในการวิเคราะห์การทำงานของสังคม
- พฤติกรรมทางสังคม: การศึกษาพฤติกรรมของบุคคลในบริบทของกลุ่มและความสัมพันธ์ เช่น การปฏิบัติตามค่านิยมและบรรทัดฐานทางสังคม
- ความขัดแย้งและการเปลี่ยนแปลง: การวิเคราะห์ความขัดแย้งทางสังคมและบทบาทของความเปลี่ยนแปลงในโครงสร้างสังคม เช่น การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและการปฏิวัติทางสังคม
- ความหมายและการสร้างความหมาย: การศึกษาเกี่ยวกับวิธีที่บุคคลสร้างความหมายให้กับประสบการณ์และพฤติกรรมของตนเอง เช่น การสร้างอัตลักษณ์และค่านิยมส่วนบุคคล
- วิเคราะห์ปัญหาสังคม: เช่น ความไม่เท่าเทียมกัน, ความขัดแย้งทางชนชั้น, และผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ
- เข้าใจพฤติกรรมของบุคคล: เช่น การปฏิบัติตามค่านิยมและบรรทัดฐานทางสังคม
- พัฒนาแนวทางในการแก้ไขปัญหา: เช่น การออกแบบนโยบายที่สามารถตอบสนองต่อความต้องการและปัญหาของสังคมได้อย่างมีประสิทธิภาพ