โภชนเภสัช หรือ Nutraceuticals กำลังเป็นที่นิยมอย่างมากในวงการสุขภาพ เนื่องจากเป็นการผสมผสานระหว่าง “โภชนาการ” และ “เภสัช” โดยคำว่า "โภชนเภสัช" มาจากการรวมคำว่า "โภชน" (nutrition) ที่หมายถึงอาหาร และ "เภสัช" (pharmaceutical) ที่หมายถึงยา ซึ่งหมายถึงสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกายและมีสรรพคุณในการบำบัดโรค Nutraceuticals มักพบในรูปของอาหารเสริม เครื่องดื่ม หรือสารสกัดธรรมชาติที่ช่วยเสริมสร้างสุขภาพและป้องกันโรคต่าง ๆ การใช้โภชนเภสัชไม่เพียงแต่ช่วยเติมเต็มสารอาหารที่จำเป็น แต่ยังสามารถบำรุงสุขภาพในระยะยาว
โภชนเภสัชมีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมสุขภาพโดยเฉพาะในด้านการป้องกันโรค เนื่องจากสารอาหารเหล่านี้ถูกพัฒนาให้เข้มข้นและมีคุณค่าทางโภชนาการสูงกว่าอาหารทั่วไป ตัวอย่างเช่น สารสกัดจากปลาแซลมอนที่อุดมไปด้วยโอเมก้า-3 หรือสารสกัดจากขมิ้นที่มีเคอร์คูมิน ซึ่งมีฤทธิ์ต้านการอักเสบและช่วยเสริมภูมิคุ้มกัน อีกทั้ง Nutraceuticals ยังมีประโยชน์ในการเสริมสร้างระบบการทำงานของร่างกายให้แข็งแรง เช่น การบำรุงสมอง หัวใจ ผิวหนัง และลดความเสี่ยงในการเกิดโรคเรื้อรัง
โภชนเภสัชมีหลากหลายประเภท โดยหลัก ๆ แบ่งได้ดังนี้
1. สารสกัดจากพืช (Herbal Nutraceuticals)
สารสกัดจากพืช เช่น สารสกัดจากขมิ้นชัน โสม หรือชาเขียว ล้วนมีคุณสมบัติต้านอนุมูลอิสระ ช่วยลดความเครียด และบำรุงร่างกาย
2. กรดไขมันจำเป็น (Essential Fatty Acids)
กรดไขมันจำเป็นเช่น โอเมก้า-3 และโอเมก้า-6 ที่พบในปลาทะเลลึกและน้ำมันปลา มีประโยชน์ในการบำรุงสมองและหัวใจ
3. โปรไบโอติกส์ (Probiotics)
โปรไบโอติกส์เป็นจุลินทรีย์ที่ดีต่อระบบทางเดินอาหาร ช่วยปรับสมดุลแบคทีเรียในลำไส้ ส่งผลดีต่อการย่อยอาหารและการดูดซึมสารอาหาร
4. วิตามินและแร่ธาตุเสริม (Vitamins and Minerals)
วิตามินและแร่ธาตุ เช่น วิตามินซี วิตามินดี และธาตุเหล็ก ซึ่งจำเป็นสำหรับการทำงานของระบบต่าง ๆ ในร่างกาย เช่น ภูมิคุ้มกันและการผลิตพลังงาน
5. โปรตีนและกรดอะมิโน (Proteins and Amino Acids)
โปรตีนและกรดอะมิโนเป็นส่วนสำคัญในการสร้างและซ่อมแซมกล้ามเนื้อ และมีความสำคัญต่อระบบภูมิคุ้มกัน
ป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือด
โอเมก้า-3 และสารสกัดจากพืชเช่นชาเขียวมีผลลดระดับไขมันในเลือดและลดความเสี่ยงของโรคหัวใจ
ส่งเสริมสุขภาพสมอง
DHA และกรดไขมันโอเมก้า-3 จากปลา ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของสมองและลดความเสี่ยงของโรคอัลไซเมอร์
บำรุงผิวพรรณ
วิตามินซีและวิตามินอีช่วยต้านอนุมูลอิสระ ชะลอการเกิดริ้วรอย และทำให้ผิวดูอ่อนเยาว์
เสริมภูมิคุ้มกัน
โภชนเภสัชที่มีวิตามินซี สังกะสี และสารสกัดจากสมุนไพรเช่นเอ็กไคนาเซีย สามารถช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันร่างกายให้แข็งแรง
การบริโภคโภชนเภสัชในปริมาณที่เหมาะสมและเหมาะกับความต้องการของร่างกายสามารถช่วยส่งเสริมสุขภาพที่ดีได้ ควรเลือกผลิตภัณฑ์จากแหล่งที่เชื่อถือได้ และปรึกษาผู้เชี่ยวชาญหรือแพทย์ก่อนใช้ Nutraceuticals บางชนิดอาจมีปฏิกิริยากับยาอื่นที่เรากำลังใช้อยู่ ดังนั้นควรตรวจสอบข้อมูลผลิตภัณฑ์ก่อนการบริโภคเสมอ
แม้ว่าโภชนเภสัชจะมีประโยชน์ แต่การใช้ควรระวัง โดยเฉพาะการใช้ผลิตภัณฑ์ที่ไม่มีมาตรฐานหรือไม่ได้รับการรับรองทางวิทยาศาสตร์ บางชนิดอาจมีผลข้างเคียงหากใช้เกินขนาดหรือใช้ผิดวิธี
โภชนเภสัช หรือ Nutraceuticals เป็นทางเลือกที่น่าสนใจในการดูแลสุขภาพ เนื่องจากมีคุณสมบัติในการเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ป้องกันโรค และบำรุงระบบต่าง ๆ ของร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่การเลือกใช้ควรทำอย่างระมัดระวังและเหมาะสมกับความต้องการของแต่ละบุคคล
แหล่งข้อมูล
'โภชนเภสัช' มาแรงรับเทรนด์สุขภาพ