จิตวิทยาเชิงบวก (Positive Psychology) คือแนวทางการศึกษาทางจิตวิทยาที่มุ่งเน้นไปที่การเสริมสร้างความสุข ความเข้มแข็งในตนเอง และการพัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดี โดยไม่เน้นแค่การแก้ปัญหาทางจิตใจหรือพฤติกรรมเชิงลบเพียงอย่างเดียว แต่เน้นการสร้างความรู้สึกเชิงบวกเพื่อให้ผู้คนสามารถก้าวข้ามปัญหาและพัฒนาตนเองให้เป็นคนที่มีคุณค่า จิตวิทยาเชิงบวกนั้นจึงเป็นศาสตร์ที่ช่วยสร้างแรงจูงใจในชีวิตและส่งเสริมการเติบโตในทางที่ดี เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการบรรลุความสำเร็จและความสุขในระยะยาว
หลักการสำคัญของจิตวิทยาเชิงบวก
การค้นหาความหมายในชีวิต (Meaning and Purpose) : หนึ่งในเป้าหมายของจิตวิทยาเชิงบวกคือการค้นหาความหมายและเป้าหมายชีวิตที่แท้จริง การมีเป้าหมายในชีวิตช่วยให้เรารู้สึกว่าการใช้ชีวิตนั้นมีคุณค่าและมีความหมายมากขึ้น ซึ่งสามารถช่วยให้ผู้คนเผชิญกับความท้าทายและปัญหาในชีวิตได้อย่างเข้มแข็งและยืดหยุ่นมากขึ้น
การพัฒนาคุณลักษณะและศักยภาพของตัวเอง (Character Strengths and Virtues) : จิตวิทยาเชิงบวกเชื่อว่าทุกคนมีคุณลักษณะและศักยภาพพิเศษที่สามารถพัฒนาได้ โดยการสำรวจและส่งเสริมคุณลักษณะที่ดีในตนเอง เช่น ความกรุณา ความอดทน และความรับผิดชอบ เราจะสามารถสร้างความรู้สึกเชิงบวกและพัฒนาตนเองให้เป็นคนที่มีคุณภาพมากยิ่งขึ้น
การมองโลกในแง่ดี (Optimism) : การมองโลกในแง่ดีเป็นสิ่งที่จิตวิทยาเชิงบวกส่งเสริมอย่างยิ่ง การคิดเชิงบวกช่วยสร้างมุมมองที่ดีต่อชีวิต แม้จะเผชิญกับอุปสรรค ก็สามารถมองเห็นโอกาสและประโยชน์จากสถานการณ์เหล่านั้นได้ ซึ่งจะส่งผลดีต่อสุขภาพจิตและช่วยให้มีแรงบันดาลใจในการเดินหน้าต่อไป
การสร้างความสัมพันธ์ที่ดี (Positive Relationships) : การมีความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่นเป็นหนึ่งในองค์ประกอบสำคัญของการสร้างชีวิตที่มีคุณภาพ จิตวิทยาเชิงบวกแนะนำให้เราเรียนรู้การให้ความสนใจและใส่ใจคนรอบข้าง การสนับสนุนและช่วยเหลือซึ่งกันและกันจะทำให้เรารู้สึกอบอุ่น มีความสุข และมีความเชื่อมโยงกับสังคมมากขึ้น
การฝึกการรู้สึกพอใจและมีความสุขในปัจจุบัน (Mindfulness and Gratitude) : การฝึกใจให้อยู่กับปัจจุบันและรู้สึกขอบคุณสิ่งที่มีอยู่ในชีวิต เป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยให้เรามีสุขภาพจิตดีขึ้น ลดความกังวลและความเครียดจากการคิดถึงอนาคตหรือยึดติดกับอดีต
ประโยชน์ของจิตวิทยาเชิงบวกในชีวิตประจำวัน
การประยุกต์ใช้จิตวิทยาเชิงบวกในชีวิตประจำวันช่วยเสริมสร้างความรู้สึกที่ดีในตัวเอง เช่น การตั้งเป้าหมายให้ชัดเจน การพัฒนาความคิดเชิงบวก การมีความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่น และการเรียนรู้ที่จะอยู่กับปัจจุบันและรู้สึกขอบคุณ จิตวิทยาเชิงบวกไม่เพียงช่วยเสริมสร้างสุขภาพจิตที่ดีขึ้น แต่ยังสามารถช่วยให้เรามีแรงจูงใจในการก้าวข้ามอุปสรรคและบรรลุเป้าหมายชีวิตได้อย่างยั่งยืน
วิธีการเริ่มต้นนำจิตวิทยาเชิงบวกไปใช้
เริ่มต้นโดยการมองหาสิ่งดี ๆ ในชีวิตและฝึกฝนการคิดเชิงบวกเป็นประจำ หลีกเลี่ยงการมองลบและให้โอกาสตัวเองได้ลองสิ่งใหม่ ๆ ที่เป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาตนเอง นอกจากนี้ยังสามารถฝึกใจให้อยู่กับปัจจุบัน ผ่านการฝึกสมาธิหรือการบันทึกสิ่งที่เรารู้สึกขอบคุณในแต่ละวัน จิตวิทยาเชิงบวกเป็นเครื่องมือที่ช่วยให้เรารู้จักตัวเองและค้นหาความสุขในชีวิต
แหล่งข้อมูล
ความหมายของ จิตวิทยาเชิงบวก (Positive Psychology)
รู้จัก 5 หลักคิด “จิตวิทยาเชิงบวก” ตัวช่วยปรับชีวิตเพื่อสุขภาพจิตคนวัยทำงาน