การกลืนเป็นกระบวนการที่ซับซ้อน เมื่อเรารับประทานอาหาร กล้ามเนื้อประมาณ 50 คู่ และเส้นประสาทหลายเส้นจะทำงานร่วมกันเพื่อเคลื่อนอาหารจากปากไปยังกระเพาะอาหาร ดังนั้นในกระบวนการนี้อาจเกิดความผิดพลาดทำให้อาหารหรือมีสิ่งแปลกปลอมติดคอ ปิดกั้นการไหลของอากาศ ซึ่งหากไม่รุนแรงหรือสำลัก เราอาจช่วยเหลือตัวเองได้ แต่ถ้ามีอาการรุนแรง หายใจลำบาก ต้องรีบทำการปฐมพยาบาลเบื้องต้นและนำตัวส่งโรงพยาบาล
 

วิธีช่วยเหลือตนเองเมื่ออาหารหรือสิ่งแปลกปลอมติดคอ
 

1. ใช้มือรัดกระตุกที่หน้าท้องของตนเอง โน้มตัวไปข้างหน้า มือข้างกำหมัดวางไว้ตรงช่วงสะดือ และมืออีกข้างวางทาบบนมือที่กำหมัด รัดกระตุกต่อเนื่อง 5 ครั้งต่อวินาที ทำจนกว่าเศษอาหารจะออก

2. หรือ ใช้เก้าอี้ที่พนักเก้าอี้ที่แข็งแรง โน้มตัวไปข้างหน้า วางหน้าท้องบริเวณสะดือ ใต้ลิ้นปี่ บนพนักเก้าอี้ กระแทกตัวลงไปอย่างต่อเนื่อง 5 ครั้ง หรือจนกว่าอาหารหรือสิ่งแปลกปลอมจะหลุดออก

วิธีช่วยเหลือผู้อื่นเมื่ออาหารหรือสิ่งแปลกปลอมติดคอ

อาการของผู้ที่มีอาหารหรือสิ่งแปลกปลอมติดคอ อุดกั้นการหายใจมักเอามือกุมที่คอ ตาเหลือก หน้าเขียว กระวนกระวาย หากเห็นดังนั้นให้รีบถามว่าอาหารติดคอหรือไม่ และให้การช่วยเหลือดังนี้

1. เข้าโอบทางด้านหลังผู้ป่วย มือข้างหนึ่งกำหมัดวางไว้ที่เหนือสะดือ ใต้ลิ้นปี่ หันด้านนิ้วโป้งเข้าหาลำตัวผู้ป่วย ให้ผู้ป่วยแยกขาออก และวางขาไว้กลางระหว่างขาทั้งสองข้างของผู้ป่วย

2. รัดมือและกระตุกอย่างต่อเนื่อง 5 ครั้งต่อ 1 วินาที ทำไปจนกว่าเศษอาหารจะออกหรือผู้ป่วยหมดสติ
 

3. หากเป็นคนอ้วน หรือคนท้อง ให้รัดกระตุกที่หน้าอก โดยทำเป็นชุดละ 5 ครั้งต่อเนื่องจนกว่าเศษอาหารหรือสิ่งแปลกปลอมจะออก หรือหมดสติ
 

4. หากผู้ป่วยยืนไม่ได้ และนั่งบนเก้าอี้หรือรถเข็น ให้ทำท่ารัดกระตุกเหมือนท่ายืน หากทำไม่ได้ให้ใช้สองมือประสานกันแล้ววางสันมือระหว่างสะดือกับลิ้นปี่ ดันหน้าท้องในแนวเฉียงขึ้นด้านบน 5 ครั้งอย่างต่อเนื่อง

5. หากผู้ป่วยหมดสติ ไม่หายใจ สังเกตจากแขนจะตกลงมา ให้จับผู้ป่วยนอนราบ โทรแจ้งสายด่วนผู้ป่วยฉุกเฉิน 1669 และทำ CPR จนกว่ารถพยาบาลจะมาถึง

การช่วยเหลือเมื่ออาหารหรือสิ่งแปลกปลอมติดคอเด็กทารก
 

1. นั่งคุกเข่า นั่งบนเก้าอี้ หรือยืน ใช้มือประคองศีรษะของเด็กทารกบริเวณขากรรไกร ให้เด็กอยู่ท่าคว่ำนอนทาบบนหน้าแขน วางแขนบนขา แล้วใช้มือตบลงที่กลางกระดูกสะบักทั้งสองข้าง 5 ครั้งต่อ 1 วินาทีอย่างต่อเนื่อง

2. ใช้มือข้างหนึ่งประคองท้ายทอยให้แขนแนบลงกึ่งกลางหลังของทารก พลิกทารกหงายหน้าขึ้นวางบนต้นขา ใช้ 2 นิ้วมือวางบนกึ่งกลางหน้าอกใต้แนวราวนม กดลึกลงประมาณ 1/3 ของความหนาหน้าอก 5 ครั้งต่อ 1 วินาที ทำจนสิ่งแปลกปลอมหลุดออก ถ้าทารกหมดสติ หยุดหายใจ ให้ทำ CPR