โพรไบโอติกส์ กับ พรีไบโอติกส์ คืออะไร? ทำไมในวงการสุขภาพพูดถึงกันเป็นอย่างมาก ทั้งสองตัวนี้มีความแตกต่างกันอย่างไร และดีต่อสุขภาพจริงหรือ?

โพรไบโอติกส์ (Probiotics) และ พรีไบโอติกส์ (Prebiotics) คืออะไร?

โพรไบโอติกส์ (Probiotics) และ พรีไบโอติกส์ (Prebiotics) มีความเกี่ยวข้องกับไมโครไบโอมหรือจุลินทรีย์ที่อาศัยอยู่ในระบบทางเดินอาหาร (Gut Microbiome) ซึ่งในร่างกายคนเรามีจุลินทรีย์อาศัยเป็นจำนวนมากทั้งจุลินทรีย์ที่มีประโยนช์และจุลินทรีย์ที่ทำเกิดโทษต่อร่างกาย หากเกิดความผิดปกติในร่างกายอาจส่งผลต่อสมดุลของจุลินทรีย์ที่อาศัยอยู่ระบบทางเดินอาหาร
 

โพรไบโอติกส์ (Probiotics)

โพรไบโอติกส์ คือ จุลินทรีย์ที่มีชีวิต จัดอยู่ในกลุ่มจุลินทรีย์ชนิดดี สามารถพบได้ในอาหาร เช่น โยเกิร์ต นมเปรี้ยว กิมจิ เมื่อรับประทานในปริมาณที่เพียงพอจะมีประโยชน์ต่อร่างกาย ในวงการอาหารเสริมเชื่อกันว่าโพรไบโอติกส์ช่วยปรับสมดุลสำไส้ เสริมภูมิคุ้มกัน และช่วยปรับสุขภาพจิตได้

โพรไบโอติกส์ในร่างกายของแต่ละคนจะมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว แม้แต่ฝาแฝดยังมีแตกต่างกัน โพรไบโอติกส์ชนิดต่างๆ ก็มีประโยชน์ต่อสุขภาพแตกต่างกันไป ดังนั้นต้องเลือกอาหารเสริมโพรไบโอติกส์ที่เป็นประโยชน์มากที่สุดและเหมาะสมกับความต้องการของร่างกายของแต่ละคน อย่างไรก็ตามสิ่งสำคัญที่สุดคือควรรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพและหลากหลาย รวมถึงผักและผล ธัญพืช และอาหารอื่นๆ ที่มีไฟเบอร์ที่ช่วยการทำงานของจุลินทรีย์ในทางเดินอาหาร

ประโยชน์ของโพรไบโอติกส์มีอะไรบ้าง?
- ช่วยรักษาสมดุลในระบบย่อยอาหาร
- ช่วยรักษาสมดุลจุลินทรีย์ในร่างกายที่เสียไป
- ช่วยสร้างเอนไซม์หลายชนิดเพื่อกระตุ้นการย่อยอาหาร
- ช่วยสร้างสารซึ่งเป็นเกราะป้องกันเยื่อบุลำไส้
- ยับยั้งการเติบโตของจุลินทรีย์ที่ก่อให้เกิดโรค
- บรรเทาอาการลำไส้แปรปรวน ท้องร่วง ท้องผูก
- ปรับสมดุลภูมิคุ้มกันในร่างกาย
- ลดการอักเสบและติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะและช่องคลอด

โพรไบโอติกส์อันตรายไหม?
อาการข้างเคียงที่พบหลังจากรับประทานโพรไบโอติกส์ ส่วนใหญ่พบว่าหากรับประทานมากเกินไปอาจทำให้มีลมในท้องมากขึ้น เกิดอาการท้องอืด แน่นท้องได้
 

พรีไบโอติกส์ (Prebiotics)

พรีไบโอติกส์ เป็นไฟเบอร์ชนิดหนึ่งที่ร่างกายไม่สามารถย่อยและดูดซึมได้ แต่จะถูกย่อยสลายโดยแบคทีเรียโพรไบโอติกส์ พูดง่ายๆ ก็คือ พรีไบโอติกส์เป็นอาหารของโพรไบโอติกส์นั่นเอง พรีไบโอติกส์พบได้ในผักและผลไม้หลายชนิด เช่น กล้วย แอปเปิ้ล หัวหอม กระเทียม หน่อไม้ฝรั่ง ข้าวโอ๊ต ข้าวบาร์เลย์ เมื่อรับประทานพรีไบโอติกส์เข้าไปมันจะผ่านลำไส้เล็กเข้าสู่ลำไส้ใหญ่ และถูกย่อยสลายโดยแบคทีเรียที่อยู่ในนั้น กระบวนการนี้ทำให้เกิดกรดไขมันสายสั้น (short-chain fatty acids) ซึ่งเป็นกรดไขมันที่มีประโยชน์ต่อลำไส้ใหญ่ และอาจมีฤทธิ์ต้านการอักเสบในร่างกายอีกด้วย

ประโยชน์ของพรีไบโอติกส์มีอะไรบ้าง?
- เป็นอาหารของโพรไบโอติกส์
- ช่วยรักษาสมดุลจุลินทรีย์ในร่างกายที่เสียไป
- ช่วยสร้างเอนไซม์หลายชนิดเพื่อกระตุ้นการย่อยอาหาร
- ช่วยสร้างสารซึ่งเป็นเกราะป้องกันเยื่อบุลำไส้
- ยับยั้งการเติบโตของจุลินทรีย์ที่ก่อให้เกิดโรค
- กระตุ้นการตอบสนองต่อภูมิคุ้มกัน

สิ่งควรรู้เกี่ยวกับอาหารเสริม

อาหารเสริมมีหลายชนิด เช่น แบคทีเรียชนิดหนึ่งที่ใช้กันทั่วไปคือ แลคโตบาซิลลัส แต่แลคโตบาซิลลัสมีมากกว่า 120 สายพันธุ์ และอย่างน้อยจำนวนหนึ่งในนั้นถูกใช้เป็นโพรไบโอติกส์ ยิ่งไปกว่านั้นยังมีแบคทีเรียอื่นๆ อีกหลายชนิดที่แต่ละชนิดก็มีอีกหลายสายพันธุ์ ทำให้มีโพรไบโอติกส์อีกมากมาย และไม่ว่าจะเลือกแบคทีเรียชนิดใดก็ตาม ปริมาณในอาหารเสริมก็แตกต่างกันไปในแต่ละยี่ห้อ ดังนั้นควรเลือกให้เหมาะสมและเป็นประโยชน์กับร่างกายตัวเองมากที่สุด

แหล่งที่มาข้อมูล
Cleveland Clinic, Probiotics, สืบค้นเมื่อ 11 เมษายน 2566 จากเว็บไซต์: https://my.clevelandclinic.org/
MAYO CLINIC, Prebiotics, probiotics and your health, สืบค้นเมื่อ 11 เมษายน 2566 จากเว็บไซต์: https://www.mayoclinic.org/
Bumrungrad International Hospital, โพรไบโอติกส์และพรีไบโอติกส์ ต่างกันอย่างไร?, สืบค้นเมื่อ 11 เมษายน 2566 จากเว็บไซต์: https://www.bumrungrad.com/en
Synphaet Hospital, รู้จักกับโปรไบโอติกส์ หัวใจแห่งสุขภาพ และการชะลอวัย, สืบค้นเมื่อ 11 เมษายน 2566 จากเว็บไซต์: https://www.synphaet.co.th/
BANGKOK Hospital, โพรไบโอติกส์ (Probiotics) และพรีไบโอติกส์ (Prebiotics) คืออะไร และต่างกันยังไงนะ, สืบค้นเมื่อ 11 เมษายน 2566 จากเว็บไซต์: https://www.phuketinternationalhospital.com/