เมื่อตกอยู่ในสถานการณ์ฉุกเฉิน พบคนหมดสติกำลังจะหยุดหายใจ ให้รีบโทรแจ้ง 1646 ศูนย์เอราวัณ (เฉพาะในพื้นที่กรุงเทพฯ), โทร 1669 (ทั่วประเทศ) และหากเรามีความรู้ในการทำ CPR จะช่วยให้คนผู้นั้นมีโอกาสรอดชีวิต ดังนั้นการทำ CPR จึงเป็นเรื่องจำเป็นในการปฐมพยาบาลขั้นต้นที่ทุกควรรู้
 

CPR คืออะไร?

CPR (Cardiopulmonary resuscitation) เป็นการปฐมพยาบาลเบื้องต้นเพื่อช่วยเหลือผู้ที่หยุดหายใจหรือหัวใจหยุดเต้นให้กลับมาหายใจ และมีการไหลเวียนออกซิเจนและเลือดกลับสู่สภาพเดิม ซึ่งการทำ CPR เป็นทักษะทุกคนสามารถเรียนรู้ได้ ไม่จำเป็นต้องเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพก็สามารถทำได้ หากเข้าใจขั้นตอนการทำ CPR อย่างถูกต้องจะเป็นการเพิ่มโอกาสรอดชีวิตให้กับผู้คนได้

เมื่อไหร่ควรทำ CPR?

เราสามารถเข้าไปช่วยเหลือทำ CPR ได้เมื่อพบผู้หมดสติ ลมหายใจอ่อนหรือหยุดหายใจ หัวใจใกล้หยุดเต้นหรือหยุดเต้นไปแล้ว จากสาเหตุต่างๆ เช่น หัวใจวาย จมน้ำ สำลักควันไฟ หรืออุบัติเหตุต่างๆ โดยให้ทำ CPR ไปเรื่อยๆ จนกว่าทีมกู้ภัยหรือหน่วยแพทย์เคลื่อนที่จะมาถึง ดังนั้นระหว่างทำ CPR ให้รีบโทรแจ้ง 1646, 1669 หรือเบอร์สายด่วนทางการแพทย์ไปด้วย หรือหากสามารถนำผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลเองได้ก็สามารถทำ CPR ระหว่างนำส่งโรงพยาบาลได้เช่นกัน  
 

ขั้นตอนการทำ CPR

1. โทรแจ้งบริการการแพทย์ฉุกเฉิน โดยให้แจ้งว่าพบผู้ป่วยไม่ได้สติ หยุดหายใจ เพื่อเจ้าหน้าที่จได้นำเครื่อง AED (เครื่องกระตุกหัวใจไฟฟ้าชนิดอัตโนมัติ) มาด้วย
2. ตรวจดูความปลอดภัยรอบๆ ตัวผู้หมดสติ เช่น กระแสไฟฟ้า ไฟ น้ำมัน หากดูไม่ปลอดภัยให้รอเจ้าหน้าที่ ถ้าไม่ให้ประเมินผู้ป่วยว่ารู้สึกตัวหรือไม่ โดยเรียกและเขย่าตัวเบาๆ
3. ตรวจสอบชีพจรและจังหวะการหายใจของผู้หมดสติ
4. เริ่มทำ CPR โดย
    - จับผู้หมดสตินอนหงาย และตัวเรานั่งคุกเข้าด้านข้างผู้หมดสติ
    - วางสันมือข้างหนึ่งที่หน้าอกตรงกลางระหว่างหัวนมทั้งสองข้าง และวางสันมืออีกข้างทับประสานกัน เหยียดแขนตรง หลังตรง โน้มตัวตั้งฉากกับหน้าอกผู้ป่วย  
    - กดหน้าอกให้ลึกอย่างน้อย 2 นิ้ว (5 เซนติเมตร) สำหรับผู้ใหญ่ ส่วนในเด็กให้กดอย่างน้อย 1/3 ของความลึกทรวงอก (4 เซนติเมตร หรือ 1.5 นิ้ว) แล้วปล่อยให้หน้าอกเด้งกลับมาจนสุด จากนั้นกดแล้วปล่อยในอัตราเร็ว 100-120 ครั้งต่อนาที หรือกดตามจังหวะเพลงสุขกันเถอะเรา
    - สำหรับเด็กแรกเกิดหรือเด็กอ่อนให้ใช้นิ้วมือโอบรอบทรวงอกทั้งสองข้าง แล้วใช้เพียงนิ้วหัวแม่มือกดกลางกระดูกหน้าอกในอัตราเร็ว 100 – 120 ครั้งต่อนาที
    - หากเคยฝึกการทำ CPR มาแล้วสามารถกดหน้าอกสลับกับการเป่าปากช่วยหายใจได้ โดยกดหน้าอก 30 ครั้ง สลับเป่าปาก 2 ครั้ง *แต่หากไม่เคยเข้ารับการฝึกทำ CPR มาก่อนให้กดหน้าอกเพียงอย่างเดียวไปเรื่อยๆ จนทีมกู้ภัยหรือหน่วยแพทย์ฉุกเฉินมาถึง 

วิธีการเป่าปาก
บีบจมูกผู้หมดสติให้ปิดสนิท สูดลมหายใจเข้าเต็มปอด ประกบปากเข้ากับปาก ตามองไปที่หน้าอกของผู้หมดสติ เป่าลมเข้าไปจนหน้าอกของผู้หมดสติกระเพื่อมขึ้นนาน 2 วินาที ถอนปากออกมาให้ลมหายผ่านกลับออกมาทางปาก

แหล่งที่มาข้อมูล
health direct, How to perform CPR, สืบค้นเมื่อ 4 เมษายน 2566 จากเว็บไซต์: https://www.healthdirect.gov.au/
โรงพยาบาลบางปะกอก 3, มารู้จัก . . การทำ CPR วิธีปฐมพยาบาลที่เพิ่มโอกาสรอดชีวิต, สืบค้นเมื่อ 4 เมษายน 2566 จากเว็บไซต์: https://bangpakok3.com/index.php
โรงพยาบาลน้ำยืน, วิธีทำ CPR ที่ถูกต้อง เผื่อเราเจอสถานการณ์คับขัน มีโอกาสได้ช่วยชีวิตเพื่อนมนุษย์ด้วยกัน ทุกชีวิตจะได้ปลอดภัย, สืบค้นเมื่อ 4 เมษายน 2566 จากเว็บไซต์: http://www.namyuenhosp.in.th/web/index.php
สมาคมแพทย์โรคหัวใจแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์, การช่วยชีวิตขั้นพื้นฐานสำหรับประชาชนทั่วไป, สืบค้นเมื่อ 4 เมษายน 2566 จากเว็บไซต์: http://www.thaiheart.org
สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ-สพฉ.1669, ช่วยชีวิตคนให้ “สุขกันเถอะเรา”, สืบค้นเมื่อ 4 เมษายน 2566 จากเว็บไซต์: https://www.facebook.com/niem1669