โรคภูมิแพ้ (Allergies) คือ โรคที่เกิดจากภาวะผิดปกติของร่างกายที่ไวต่อสารที่ก่อให้เกิดโรคภูมิแพ้หรือสารระคายเคือง เช่น ละอองเกสรดอกไม้, ฝุ่น, ขนสุนัข, ขนแมว, อาหาร เป็นต้น ซึ่งทำให้เกิดอาการแพ้ โรคภูมิแพ้ไม่ใช่โรคติดต่อและอาการมักไม่รุนแรงถึงชีวิต เพียงแค่ส่งผลรบกวนต่อการใช้ชีวิตประจำวัน แต่การแพ้อาหารสำหรับบางคนอาจมีอาการแพ้รุนแรงจนถึงขั้นเสียชีวิตได้

สาเหตุของการเกิดภูมิแพ้

โรคภูมิแพ้เกิดจากปัจจัยสำคัญ 2 อย่าง ได้แก่
กรรมพันธุ์ โรคภูมิแพ้เป็นโรคที่ถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์ได้ หากมีบุคคลในครอบครัวเป็นโรคภูมิแพ้ นั่นคือสิ่งที่บ่งชี้ว่าบุคคลนั้นมีโอกาสเสี่ยงเป็นโรคภูมิแพ้ได้ง่าย เช่น ถ้าพ่อหรือแม่เป็นภูมิแพ้ ลูกจะมีโอกาสป่วยเป็นโรคภูมิแพ้ได้

สิ่งแวดล้อม ปัจจัยสำคัญที่ก่อให้เกิดโรคภูมิแพ้คือ สารก่อภูมิแพ้หรือสารระคายเคืองที่ปะปนอยู่ในอากาศเข้าสู่ร่างกาย เช่น ทางการหายใจ ทางการกินหรือดื่ม สัมผัสผิวหนัง สารก่อภูมิแพ้ที่พบบ่อย ได้แก่  
- เกสรดอกไม้ ทำให้เกิดไข้ละอองฟาง (Hay Fever)
- ไรฝุ่น, ควัน เช่น ควันธูป, ควันบุหรี่
- อาหาร เช่น ถั่วลิสง, นม, ไข่
- ขนสัตว์ โดยเฉพาะสัตว์เลี้ยง เช่น สุนัขและแมว
- แมลงต่อย เช่น ผึ้ง และตัวต่อบางชนิด
- ยาบางชนิด
 

อาการทั่วไปของโรคภูมิแพ้

- คัดจมูก น้ำมูกไหล จาม
- แสบคอ หูอื้อ
- ไอ แน่นหน้าอก หายใจเสียงดังหวีดๆ
- เคืองและคันตา ตาแดง
- คันตามผิวหนัง มีผื่นแพ้ ลมพิษ
- บวมรอบปาก ตา หรือในลำคอบวมได้
- อาเจียน ท้องเสีย

การรักษาโรคภูมิแพ้

หลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ การรักษาและป้องกันโรคภูมิแพ้ที่ดีที่สุดคือการหลีกเลี่ยงสิ่งที่ทำให้เกิดอาการแพ้ เช่น หากแพ้อาหารประเภทใดควรงดหรือหลีกเลี่ยงอาหารประเภทนั้น ทำความสะอาดบ้านที่อยู่อาศัย ที่นอนที่อาจสะสมไรฝุ่น หากหลีกเลี่ยงไม่ได้จำเป็นต้องใช้ยารักษาหรือเพื่อบรรเทาอาการ

ใช้ยารักษา แพทย์จะวินิจฉัยและจ่ายยาให้ผู้ป่วยอย่างเหมาะสมเพื่อรักษาหรือบรรเทาอาการ สำหรับอาการแพ้เล็กน้อยจะให้ยาแก้แพ้ ยาลดอาการคัดจมูก หากมีอาการเรื้อรังอาจต้องใช้ยาพ่นจมูก นอกจากนี้ยังมียาแก้แพ้ฉุกเฉินที่มักใช้รักษาอาการแพ้อย่างรุนแรงที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิต เช่น แพ้อาหารหรือยา, แพ้พิษแมลงที่กัดต่อย

ฉีดวัคซีนรักษาโรคภูมิแพ้ เป็นการฉีดสารที่ผู้ป่วยแพ้เข้าในผิวหนังทีละน้อยเพื่อกระตุ้นให้ร่ายกายผู้ป่วยสร้างภูมิต้านทานต่อสิ่งที่แพ้ โดยแพทย์จะทำการทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนังแล้วจึงเลือกฉีดเฉพาะสารที่แพ้นั้น
 

การทดสอบภูมิแพ้ เป็นการทดสอบภูมิแพ้ต่อสารชนิดต่างๆ ทางผิวหนังด้วยน้ำยาทดสอบภูมิแพ้โดยเฉพาะ ซึ่งจะทำให้ทราบว่าผู้ป่วยแพ้สารใดบ้าง การทดสอบภูมิแพ้ไม่ทำให้คนไข้รู้สึกเจ็บปวดและรู้ผลได้ทันที

แหล่งที่มาข้อมูล
โรงพยาบาลเปาโล, ภูมิแพ้, สืบค้นเมื่อ 25 มกราคม 2566 จากเว็บไซต์: https://www.paolohospital.com/th-TH/phahol/Home
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล, รศ.นพ.ปารยะ  อาศนะเสน, การรักษาโรคภูมิแพ้โดยการฉีดวัคซีน, สืบค้นเมื่อ 25 มกราคม 2566 จากเว็บไซต์: https://www.si.mahidol.ac.th/
โรงพยาบาลศิริราชปิยมหาราชการุณย์, โรคภูมิแพ้คืออะไร?, สืบค้นเมื่อ 25 มกราคม 2566 จากเว็บไซต์: https://www.siphhospital.com/th/home
NHS, Allergies, สืบค้นเมื่อ 25 มกราคม 2566 จากเว็บไซต์: https://www.nhs.uk/