Phobia เป็นอาการของโรคกลัวสิ่งต่าง ๆ เช่น Acrophobia หรือโรคกลัวความสูง อาการของโรคคือ เมื่อขึ้นไปอยู่ที่สูง หรือรู้ตัวว่ากำลังอยู่ที่สูง หรืออาจจะอยู่ด้านบนของตึกแล้วมองลงไปที่พื้นด้านล่าง จะรู้สึกกลัว วิงเวียน อยากอาเจียน ซีดเซียว หน้ามืด ตัวชา

หากคุณมีอาการดังกล่าว ก็เป็นไปได้ว่า เป็นโรคกลัวความสูงอยู่ แต่บางคนไม่ได้มีอาการเช่นนี้ บางคนชอบที่จะอยู่บนที่สูงด้วยซ้ำ เช่น พวกดิ่งพสุธา หรือพวกที่ชอบเล่นกีฬาเอ็กซตรีมท้าความตาย ที่ต้องปีนขึ้นตึกสูง ๆ อาการของคนที่กลัวความสูงก็ค่อนข้างเข้าใจได้และเป็นเหตุเป็นผล เนื่องจากคนเราเดินอยู่บนพื้นดิน การไปอยู่ที่สูงเพิ่มโอกาสที่จะเกิดการบาดเจ็บจากการตกจากที่สูงได้ แต่ทำไมบางคนถึงชอบที่จะอยู่บนที่สูง สิ่งเหล่านี้น่าสนใจ ว่าจริง ๆ แล้วมันเกิดอะไรขึ้นกันแน่ขณะที่คุณกำลังตกจากที่สูง การหาคำตอบอาจจะต้องเริ่มจากการศึกษาสิ่งที่อาจจะเกิดขึ้นเมื่อกำลังจะตกจากที่สูง บางสิ่งที่เกิดขึ้นอาจจะกระตุ้นให้หลาย ๆ คนชอบหรือเกลียดมัน

คนที่เป็นโรคกลัวความสูง และไปอยู่ที่สูง อาจสับสน งุนงง และก่อให้เกิดอันตรายต่อตนเองได้ เพราะอาจจะตื่นตระหนกมากจนไม่สามารถลงจากบริเวณนั้นได้อย่างปลอดภัย ความกลัวส่วนใหญ่ที่เกิดขึ้นในแต่ละบุคคลมักจะเกิดขึ้นจากประสบการณ์ หรือเหตุการณ์ซึ่งอาจจะรุนแรงที่เกิดขึ้นในอดีต มันส่งผลต่อความรู้สึกและอารมณ์ของผู้ที่ประสบ และแน่นอนว่าหากความรู้สึกมากพอ มันก็จะสะสมอยู่ในสมองของเราและทำให้เราคิดซ้ำ ๆ หรือเกิดเป็นภาพซ้อน ซึ่งทำให้กลัวว่าจะเกิดสิ่งที่เคยประสบมาในอดีตอีกครั้ง เช่น หากคุณเคยถูกสุนัขกัด ร่างกายของคุณรับรู้ว่าเมื่อเจอสุนัข มันอาจจะกัด และจะทำให้เกิดความเจ็บปวดบริเวณแผล แผลหายช้า ต้องไปล้างแผลเป็นประจำที่โรงพยาบาล และความรู้สึกเจ็บปวดทั้งหมดนี้ จะสะสมและทำให้คุณคิดย้อนกลับไปถึงครั้งที่ถูกสุนัขกัด รวมถึงความเจ็บปวดที่เคยเจอมาในทุก ๆ ครั้งที่คุณเจอกับสุนัขตัวเดิม หรือตัวอื่น ๆ ที่มีลักษณะคล้ายกับตัวที่เคยกัดคุณ หรืออาจจะเป็นสุนัขทุก ๆ ตัวเลยก็ได้ แต่สำหรับโรคกลัวความสูงนั้น มันอาจจะเกิดขึ้นกับใครก็ได้ มันไม่จำเป็นว่าคุณต้องเคยตกจากที่สูง หรืออยู่บนที่สูง หรือมีประสบการณ์ที่ไม่ดีกับความสูงมาก่อนจึงจะเกิดอาการกลัว

ระยะเท่าไรคือความสูงที่คนกลัว อันที่จริงมันไม่ได้มีคำจำกัดความ หรือความสูงที่ตายตัวซึ่งจะทำให้คนกลัว คนอาจจะกลัวความสูงเพียงเล็กน้อยอย่างการขึ้นไปยืนอยู่บนเก้าอี้ เพื่อหยิบของบนหลังตู้หนังสือ หรือเปลี่ยนหลอดไฟ อาจจะเป็นการยืนอยู่บนหลังคาบ้าน ขอบกำแพง หรืออาจจะสูงในระดับการเล่น sip line หรือการโรยตัวจากหอฝึกกระโดดร่มเวลาเข้าค่ายลูกเสือ สำหรับบางคนอาจจะต้องสูงระดับตึก 10 ชั้นขึ้นไปจึงจะเริ่มกลัว แต่สิ่งที่ใช้ตัดสินว่ากลัวความสูงคืออาการตื่นตระหนกเมื่ออยู่ในระดับความสูงที่ต่างจากปกติ และพวกเขาจะไม่สามารถทรงตัวอยู่ได้ด้วยตัวเอง จำเป็นต้องยึดเกาะใครหรืออะไรเอาไว้ แต่เดี๋ยวก่อน อาการกลัวที่สูงหรือความสูงไม่ใช่โรคเสียทีเดียว มันเป็นความสามารถและผลผลิตทางวิวัฒนาการซึ่งทำให้เราควรที่จะกลัว และคนที่กลัวความสูงก็ควรที่จะดีใจที่มีความรู้สึกนี้

นักวิทยาศาสตร์พบว่าอาการกลัวที่สูง เป็นสิ่งที่ธรรมชาติมอบให้เราเพื่อป้องกันเราเองจากภัยที่อาจจะเกิดขึ้นจากการตกจากที่สูง การทดลองพบว่า เด็กแรกเกิดเองก็มีการระมัดระวังตัวเองเกี่ยวกับความสูงในระดับหนึ่ง นั่นแปลว่าพวกเราทุกคนต่างเกิดมาพร้อมกับความระมัดระวังหรือความกลัวความสูงเป็นพื้นฐานอยู่แล้ว และความรู้สึกนั้นจะพัฒนามากขึ้นหรือน้อยลงก็ขึ้นอยู่กับการอบรม เลี้ยงดู รวมถึงประสบการณ์ที่ได้รับของแต่ละคน การกลัวความสูงจึงไม่ใช่เรื่องผิดปกติ หรือเรื่องที่น่ารังเกียจแต่อย่างใด

ถ้าไม่อยากกลัวความสูงจนตัวสั่น ทำตัวไม่ถูก ทรงตัวไม่อยู่ จนต้องหาหลักจับเอาไว้ ก็มีหลายทางเลือกเพื่อที่จะหายจากความกลัวนี้ เริ่มจากไปปรึกษาแพทย์ก่อน ความจริงก็คือความกลัวนี้เกิดจากจิตใจและความคิดที่สั่งการออกมา คงไม่สามารถใช้การรักษาแบบทั่วไปได้ แพทย์อาจจะสั่งยาเพื่อไม่ให้ฟุ้งซ่านหรือสติแตกเวลาต้องเผชิญหน้ากับสิ่งที่ตัวเองกลัว มันไม่ใช่ยาที่จะทำให้ผู้ป่วยหายกลัวในทันที แต่เป็นการใช้สารเคมีเพื่อกดอาการที่เป็นผลพวงจากความกลัวเอาไว้ และแน่นอนว่ายาเหล่านี้อันตรายหากไม่ได้รับใบสั่งยาหรือคำแนะนำจากแพทย์ก็ไม่ควรจะหามารับประทานเอง

การรักษาทางเลือกอื่น ๆ เช่น การสะกดจิต ซึ่งก็ไม่ใช่การแก้ปัญหาที่ตรงจุดนัก อีกครั้งที่เป็นการแก้ที่ปลายเหตุไม่ให้ร่างกายแสดงอาการที่อาจเกิดตามมาจากการกลัวที่สูง รวมถึงการฝึกฝนค่อย ๆ ละลายความกลัวให้หายไปโดยค่อย ๆ ปรับตัวให้คุ้นชินกับความสูงที่ค่อย ๆ เพิ่มขึ้นทีละเล็กน้อย สมมติว่าคุณกลัวความสูงระดับตึก 2 ชั้น การปรับตัวอาจจะเริ่มจากการขึ้นไปยืนบนโต๊ะ และคิดดูว่ามันไม่ได้น่ากลัวเท่าไร ทุกสิ่งมั่นคงและควบคุมได้ ก่อนจะค่อย ๆ ปรับขึ้นไปอยู่บนที่ที่สูงขึ้น และทำซ้ำโดยพิจารณาปัจจัยต่าง ๆ ที่สร้างความมั่นคงให้กับจิตใจว่าไม่มีอะไรต้องกลัว ทุกสิ่งควบคุมได้ คุณจะไม่ต้องเสี่ยงหรือจะไม่มีอุบัติเหตุเกิดขึ้นเพียงเพราะยืนอยู่บนที่สูง เป็นต้น

อย่างไรก็ตามทุกวิธีที่กล่าวมาต้องอยู่ภายใต้คำแนะนำและการดูแลของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น เพราะความกลัวไม่ใช่เรื่องล้อเล่น การศึกษาและทำความเข้าใจทำให้เรารู้จักตัวเองและคนอื่นดีขึ้น รวมถึงสามารถรับมือในสถานการณ์คับขันดีขึ้น และทำให้เรามีความสุขที่จะอาศัยอยู่ในโลกที่มีความหลากหลายนี้ ที่ซึ่งคนหน้าตาต่างกัน ชื่นชอบสิ่งต่าง ๆ ต่างกัน เกลียดและกลัวสิ่งที่ไม่เหมือนกัน ความคิดและทัศนคติไม่เหมือนกัน แต่ทุกคนล้วนเป็นคนเหมือนกันและสามารถอยู่ร่วมกันได้

ภาพปก : Pixabay