ปัจจัยที่ทำให้โรคกำเริบ

ปัจจัยที่ทำให้โรคกำเริบ

สิ่งแวดล้อมที่กระทบร่างกายและจิตใจของผู้ป่วยแล้วทำให้โรคกำเริบแบ่งได้เป็น ๓ ส่วน คือ ปัจจัยภายนอก ปัจจัยทางร่างกายของผู้ป่วย และปัจจัยทางจิตใจของผู้ป่วย

๑) ปัจจัยภายนอก

ปัจจัยภายนอกที่ทำให้โรคกำเริบ ได้แก่ ปัจจัยทางชีวะ เช่น สิ่งมีชีวิตขนาดเล็ก อาทิจุลชีพต่างๆ ปัจจัยทางเคมี เช่น ยาบางชนิด กรด ด่าง ปัจจัยทางฟิสิกส์ เช่น การเสียดสี แกะเกา ปัจจัยภายนอกเหล่านี้ผู้ป่วยต้องสัมผัสอยู่เป็นประจำ บางครั้งรุนแรง จนทำให้ผิวหนังของผู้ป่วย ซึ่งมีความผิดปกติพื้นฐานทางพันธุกรรมอยู่แล้วเกิดอาการอักเสบขึ้นได้ แพทย์ผู้ดูแลรักษาและผู้ป่วย ต้องร่วมกันสังเกต เฝ้าดูปัจจัยแวดล้อมต่างๆ อย่างละเอียดเพื่อหาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการกำเริบของโรค

ปัจจัยทางชีวะ

คือ สิ่งมีชีวิตที่ก่อโรคกับคน โดยเฉพาะอย่างยิ่งจุลชีพชนิดต่างๆ ได้แก่ เชื้อไวรัส เชื้อรา แบคทีเรีย และปรสิตหรือตัวเบียน (parasite) ต่างๆ สิ่งมีชีวิตเหล่านี้นอกจากทำให้เกิดโรคกับผู้ป่วยแล้ว ยังอาจส่งผลกระทบ ทำให้โรคสะเก็ดเงินกำเริบได้ เช่น ไวรัส หรือแบคทีเรียชนิดสเตร็ปโตค็อกคัส (streptococcus species) ทำให้เกิดโรคคออักเสบ และเชื้อเอชไอวี (HIV) ซึ่งทำให้เกิดโรคภูมิคุ้มกันเสื่อมในคน สามารถทำให้โรคสะเก็ดเงินกำเริบได้

ปัจจัยทางเคมี

คือ สารเคมีบางอย่างที่ผู้ป่วยสัมผัส ที่สำคัญคือ ยา ยาบางชนิดถ้าผู้ป่วยรับประทานอาจทำให้โรคสะเก็ดเงินกำเริบขึ้นได้ เช่น ยารักษาโรคจิตประสาทกลุ่มลิเทียม (lithium) ยารักษาโรคมาลาเรีย ยารักษาโรคหัวใจ กลุ่มยาสเตียรอยด์ชนิดรับประทาน และชนิดฉีด ดังนั้นผู้ป่วยควรหลีกเลี่ยงการซื้อยามารับประทานเอง เพราะยาสมุนไพรไทยและสมุนไพรจีนบางชนิด มีการผสมสเตียรอยด์เข้าไปในส่วนผสมของยา ยาสเตียรอยด์ทั้งชนิดรับประทานและชนิดฉีด จะทำให้อาการของโรคสะเก็ดเงินสงบลงได้ในระยะแรกๆ ที่ได้รับยา แต่เมื่อใช้ไปในระยะยาวจะมีผลข้างเคียงสูงมาก เช่น ทำให้เกิดโรคแผลในกระเพาะอาหาร โรคเบาหวานกำเริบ กล้ามเนื้อลีบและอ่อนแรง ผิวหนังบางลงและเกิดจ้ำเลือดง่าย ความดันโลหิตสูง กระดูกผุ และเมื่อหยุดใช้ยาสเตียรอยด์ โรคสะเก็ดเงินก็จะกำเริบอย่างรุนแรง กลายเป็นโรคสะเก็ดเงินชนิดตุ่มหนองกระจายทั่วตัว

ปัจจัยทางฟิสิกส์ 

ผิวหนังของผู้ป่วยเมื่อกระทบกับสภาวะทางฟิสิกส์ที่รุนแรง เช่น การแกะเกา ขูด ขีด กด เสียดสี อาจทำให้ผื่นของโรคสะเก็ดเงินกำเริบและลุกลามออกไปได้ จึงมักพบผื่นของโรคสะเก็ดเงินบริเวณศอก เข่า ก้นกบ เพราะเป็นตำแหน่งที่มีการแกะเกาและเสียดสีมากที่สุด

๒) ปัจจัยทางร่างกายของผู้ป่วย

ปัจจัยทางร่างกายของผู้ป่วย หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นภายในร่างกาย เช่น การเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนในร่างกาย ระยะตั้งครรภ์หรือหลังคลอด โรคของอวัยวะภายในต่างๆ เช่น โรคตับ โรคไต การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นและโรคต่างๆ ของอวัยวะภายใน จะส่งผลกระทบโดยตรงหรือโดยอ้อมต่อผิวหนังด้วยเสมอ ดังนั้นผู้ป่วยโรคสะเก็ดเงินจะมีอาการกำเริบได้ เมื่อเกิดโรคกับอวัยวะภายในอื่นๆ

๓) ปัจจัยทางจิตใจของผู้ป่วย

สภาพจิตใจของผู้ป่วยมีอิทธิพลต่ออาการของโรคสะเก็ดเงิน เช่นเดียวกับปัจจัยภายนอกและปัจจัยทางร่างกาย โดยพบว่า ผู้ป่วยที่เกิดความเครียด ซึมเศร้า หงุดหงิด โกรธง่าย นอนไม่หลับ ผื่นจะกำเริบแดงและคันมากขึ้น ทำให้ผู้ป่วยต้องแกะเกาอยู่ตลอดเวลา ส่งผลให้โรคกำเริบมากขึ้น