หอยงวงช้างมุกและหอยงวงช้างกระดาษ

หอยงวงช้างมุกและหอยงวงช้างกระดาษ (Class Cephalopoda)

หอยงวงช้างมุก (Chambered nautilus) 

จัดอยู่ในกลุ่มเดียวกับพวกหมึก แต่เป็นหมึกที่มีเปลือกแข็งหุ้มรอบตัว จึงเป็นเหตุให้เรียกเป็นหอย ขณะที่หมึกชนิดอื่นๆ ไม่มีเปลือก เปลือกหอยงวงช้างมีขนาดค่อนข้างใหญ่ หนา และแข็ง เปลือกเป็นชิ้นเดียวโดยม้วนเป็นวงในแนวราบแทนการยกขึ้นสูงในแนวตั้ง  วงเกลียวสุดท้ายของเปลือกคลุมวงเกลียวที่เกิดมาก่อนไว้ทั้งหมด ผิวเปลือกค่อนข้างเรียบ มีลายเป็นแถบสีน้ำตาลอมแดง พาดอยู่บนพื้นสีครีม ด้านในของเปลือกมีชั้นมุก เมื่อโตเต็มวัยภายในเปลือกจะมีแผ่นกั้นตามขวางทำให้แบ่งเป็นห้องๆ ตัวหอยอาศัยในห้องเปลือกด้านนอกสุด ซึ่งมีขนาดใหญ่สุดและติดต่อกับภายนอก ส่วนห้องเปลือกด้านในอาจใช้บรรจุน้ำหรืออากาศ เพื่อควบคุมการลอยตัว และการจมตัวของหอย ตัวหอยงวงช้างมุกประกอบด้วยส่วนหัวและลำตัว หัวมีขนาดใหญ่ ที่หัวมีตา ๑ คู่ บริเวณปากมีหนวดประมาณ ๕๐ คู่ เรียงเป็นวงรอบปาก ๒ วง ส่วนด้านล่างของหัวมีท่อน้ำใหญ่ เหนือหัวมีแผ่นเนื้อเป็นกะบัง สำหรับใช้ปิดช่องเปลือกขณะหอยหดตัวและหัวเข้าไปในเปลือก หอยงวงช้างอาศัยในทะเลที่ลึกมากกว่า ๖๐ เมตร ถึงระดับลึกมาก ปกติจะคืบคลานอยู่ตามพื้นทะเล หรือซ่อนตัวอยู่ตามซอกหิน มักออกหาอาหารในเวลากลางคืน โดยเคลื่อนตัวขึ้นมาที่ผิวน้ำ และกลับลงสู่ที่ลึกในเวลากลางคืน อาหารเป็นสัตว์ขนาดเล็ก เช่น กุ้ง หอย ปู ปลา รวมถึงเศษซากตามพื้นทะเล โดยใช้หนวดจับ เคลื่อนตัวและว่ายน้ำได้ดีในลักษณะถอยหลัง เพศผู้มีขนาดเล็กกว่าเพศเมีย หอยงวงช้างมุกเพศเมียวางไข่ติดไว้ตามก้อนหิน หรือวัตถุอื่นๆ ใต้น้ำ เมื่อฟักออกจากไข่ ลูกหอยมีลักษณะคล้ายตัวเต็มวัย และว่ายน้ำได้ หอยงวงช้างมุกมีอายุขัยประมาณ ๒๐ ปี

หอยงวงช้างมุกแพร่กระจายอยู่ในเขตร้อนและเขตอบอุ่น แถบมหาสมุทรอินเดียและมหาสมุทรแปซิฟิกด้านตะวันตก มีอยู่ ๒ สกุล ๖ ชนิด ในทะเลไทยพบเพียงชนิดเดียว มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของเปลือก ๑๓ - ๑๕ เซนติเมตร เปลือกมักนำมาวางขาย รวมกับเปลือกหอยชนิดอื่นๆ