เชื่อว่าถึงตอนนี้น้อง ๆ หลายคนที่เรียนอยู่ชั้นม.3 น่าจะเริ่มเข้าใจตัวเองกับอาชีพที่ตัวเองอยากจะเป็น หรือพอมองเห็นภาพตัวเองในอนาคตบ้างแล้ว หรืออาจจะถึงกับปักหมุดไว้ในใจอย่างชัดเจนแล้วว่า ต่อจากนี้อีก 4 - 5 ปีจะเรียนมหาวิทยาลัยสาขานี้ จะประกอบอาชีพอะไร ทำงานตำแหน่งอะไรในอนาคต และพยายามเรียนรู้หาข้อมูลและศึกษาเส้นทางอาชีพที่ตัวเองสนใจให้ลึกซึ้ง ซึ่งถ้าใครทำได้แบบนี้ถือว่าเป็นเรื่องที่ดีอย่างยิ่ง แต่พี่อ้อก็ยังเชื่อว่าน่าจะมีน้อง ๆ อีกหลายคน ที่ยังรู้สึกสับสนลังเลไม่แน่ใจว่าตัวเองจะไปทางไหน เลือกเส้นทางอาชีพสายไหนดี ถึงแม้จะมีข้อมูลอาชีพที่ลึกและกว้างพอสมควรแล้วก็ตาม

          มาค่ะพี่อ้อมีเทคนิคช่วยให้น้องอีกหลาย ๆ คนค้นหาเส้นทางของตัวเองได้ชัดเจนเข้าใจอาชีพมากยิ่งขึ้น ทั้งในเชิงลึกและกว้าง ให้เรียกได้ว่า ให้ลึกซึ้งยิ่งกว่าเดิม เพื่อพิจารณาไตร่ตรองโดยไม่ให้เสียเวลาเสียโอกาสดี ๆ ของน้อง ๆ กันเลย โดยใช้เทคนิคของ Career Path

          Career Path หมายถึง เส้นทางความก้าวหน้าในสายอาชีพ ซึ่งจริง ๆ แล้วจะเป็นเทคนิคของคนที่ทำงานแล้วไว้พิจารณาทบทวนเป้าหมายการทำงานของตัวเอง แต่ยุคสมัยนี้ทุกสิ่งรวดเร็ว จึงมีการนำ Career Path มาเป็นเทคนิคให้กับน้อง ๆ ตั้งแต่เรียนในมัธยม ช่วยในการเลือกเส้นทางศึกษาต่อและเข้าใจอาชีพอย่างลึกซึ้งที่สุด โดยไม่ให้เสียเวลาและหลงทาง

          อธิบายให้เข้าใจง่ายยิ่งขึ้นสำหรับน้อง ๆ  ม. 3 คือ เมื่อเราคิดว่าเราชอบทำงานในอาชีพนี้ ตำแหน่งที่เราเลือกไว้จะเติบโตก้าวหน้าไปเป็นอะไรได้อีก มีตำแหน่งสำรองใกล้เคียงมั้ย และจุดสูงสุดของตำแหน่งนี้เหมาะกับเราหรือไม่ รายได้เป็นอย่างไร  เราจะวางแผนเส้นทางเดินในอาชีพนี้ให้เป็นอย่างไร

          เรื่องของเส้นทางสายอาชีพเป็นเรื่องเฉพาะบุคคลมาก ๆ อาชีพของใครก็เป็นเส้นทางของคนนั้นไม่มีสูตรสำเร็จให้ทำตาม น้อง ๆ ได้แค่วางแผนสร้างเป้าหมาย มีกรอบคร่าว ๆ บริบทรายละเอียดของแต่ละอาชีพน้อง ๆ ต้องเติมใส่กันเอง โดยสร้างเป้าหมายเป็นระยะ ๆ ตั้งแต่การเรียนในชั้นมัธยมปลาย คณะในมหาวิทยาลัย สะสมข้อมูลประสบการณ์ทบทวนตัวเองกับอาชีพนั้น ๆ เสมอ และประเมินสถานการณ์ว่าใช่ตัวเราหรือไม่ พร้อมปรับประยุกต์ให้เข้ากับสถานการณ์หรืออาชีพใกล้เคียงในสายนั้น ๆ อย่างน้อยที่สุดเราจะเห็นอนาคตของเราชัดเจนขึ้น ไม่หลงทางไม่เสียทางอย่างแน่นอน

          เมื่อน้อง ๆ พอเข้าใจเรื่อง Career Path แล้วมาลองวางแผนเส้นทางอาชีพของตัวเองกัน

วางแผนเป้าหมายของชีวิต

          ลงมือวางแผนตั้งแต่วันนี้ แม้อนาคตจะเหมือนอีกยาวไกล 5 ปี หรือ 10 ปี แต่ก็ชั่วพริบตาเดียว วางแผนเป้าหมายใหญ่สูงสุดของชีวิตว่าเราจะใช้ชีวิตในอนาคตแบบไหน อยากมีความสำเร็จ อยากมีความสุขกับการทำงาน อยากมีเงินเยอะ ๆ มีครอบครัวที่ดี อยากทำงานในบริษัทอันดับหนึ่งแถวหน้า อยากเป็นพนักงานดีเด่นทุกเดือน อยากมีเงินเดือนเยอะ ๆ อยากเป็นผู้บริหาร อยากเป็นเจ้าของกิจการ อยากใช้ชีวิตอิสระทำงานฟรีแลนซ์ ฯลฯ  วางแผนสร้างเป้าหมายเขียนเป็นกรอบหรือเป็นกล่องไว้เก็บข้อมูลรายละเอียดต่าง ๆ ค่อย ๆ เติมข้อมูลไปว่าต้องทำอย่างไรให้เป้าหมายชีวิตเป็นไปอย่างที่เราต้องการ  เมื่อเราสามารถกำหนดวางแผนเป้าหมายของชีวิตได้ด้วยตัวของเราเองแล้ว เป้าหมายของการทำงานก็จะตามมาให้เราได้เติมข้อมูลเตรียมพร้อมกับอาชีพกับการทำงานเพื่อไปสู่เส้นทางของชีวิตที่เราวาดอนาคตไว้

          น้อง ๆ ไม่ต้องกังวลนะคะ หากในระหว่างทางอาจมีตัวแปรหรือรู้สึกอยากเปลี่ยนเป้าหมาย โลกทุกวันนี้หมุนไปอย่างรวดเร็วอาจมีอะไรใหม่ ๆ ถูกใจตรงกับตัวเองมากยิ่งกว่า เราก็สามารถปรับเปลี่ยนเป้าหมายได้ตลอดเวลา หรือประยุกต์ที่เหมาะสม หากถึงวันที่แน่ใจมั่นใจแล้วว่าเป้าหมายที่แท้จริงของเราคืออะไร ค่อยยึดเป้าหมายนั้นเป็นเป้าหมายหลักที่แท้จริงของชีวิต

ง่ายกับการวางแผนการเรียนต่อ

          เมื่อน้อง ๆ วางแผนมีเป้าหมายของ Career Path จริงจัง เรื่องของการเรียนในชั้นมัธยมปลายในมหาวิทยาลัยเราจะมีเข็มทิศที่มองเห็นตัวเองชัดเจน และไม่ต้องปวดหัวว่าจะเรียนอะไรต่อดี และแน่นอนไม่เสียเวลาตอนหางานทำ ปักหมุดชูธงเรียนไปตามสายอาชีพตำแหน่งงานที่หน่วยงานองค์กรบริษัทเขาต้องการคนจบสาขานี้ น้อง ๆ จะไม่มีคำว่าเรียนมาไม่ตรงกับทำงาน หรือแม้แต่ไปปรับเปลี่ยนสาขาวิชาที่จะเรียนให้เสียเวลาในอนาคตอีกเลย ยิ่งมีเวลามีโอกาสมากขึ้น เราก็ยิ่งจะเพิ่มเติมการเรียนเพิ่มเติมทักษะให้กับตัวเองได้มากยิ่งขึ้น

พัฒนาทักษะให้เป็นความสามารถเฉพาะตัว

          หมั่นทบทวนตัวเอง ดูตำแหน่งงานในอาชีพนั้น ๆ ต้องใช้ทักษะด้านใดบ้าง ต้องใช้ทักษะรอบตัว หรือโดดเด่นเชี่ยวชาญเก่งเป็นเลิศเฉพาะทาง เตรียมความพร้อมเพิ่มเติมทักษะให้เป็นความสามารถเฉพาะตัวของเรา คอยสังเกตติดตามหากอาชีพนั้น ๆ มีทักษะอะไรเพิ่มเติม น้อง ๆ ต้องคอยเรียนรู้หาทักษะใหม่ ๆ ให้กับตัวเอง  หรือแม้แต่หากจะปรับเปลี่ยนแผนในอนาคตเราก็ยังสามารถประยุกต์นำทักษะต่าง ๆ ที่เรามีไปใช้ได้อย่างแน่นอน เริ่มพัฒนาทักษะตั้งแต่ตอนนี้จะเห็นว่ามีเวลาเตรียมพร้อม ใช้โอกาสที่ดีตรงนี้เมื่อก้าวเข้าสู่โลกแห่งการทำงานจริง ๆ มันจะเป็นความสามารถเฉพาะตัวเป็นความมั่นใจไปสู่การสำเร็จในการทำงาน  

หาประสบการณ์เข้าสู่โลกของอาชีพที่เราเลือก

          ยุคนี้ต้องเรียนว่าน้อง ๆ โชคดีมาก การหาประสบการณ์การทำงานในอาชีพต่าง ๆ นั้น ง่ายสะดวกขึ้นมาก มีหลายองค์กรเอกชนที่ช่วยแนะแนวจัดกิจกรรมให้น้อง ๆ เข้าค่ายเรื่องของอาชีพไปเรียนรู้รายละเอียดข้อมูลของแต่ละอาชีพในเวลาสั้น ๆ  ได้เรียนรู้อาชีพหลากหลาย ทั้งที่เราปักหมุดหรืออาชีพใหม่ ๆ ที่เราอาจยังไม่รู้จัก แต่เป็นความต้องการของตลาดแรงงานที่สามารถปรับเปลี่ยนได้อยู่ตลอดเวลา อาจมีข้อมูลใหม่ ๆ ให้น้อง ๆ ได้ไปพิจารณาไตร่ตรองได้อย่างลึกซึ้งอีกครั้ง

          การเข้าถึงอาชีพที่เราเลือกให้ลึกซึ้งที่สุดนอกจากการหาข้อมูลแล้ว การมีโอกาสเข้าไปลองทำดูจริง ๆ เราจะเข้าใจระบบการทำงาน ได้เรียนรู้ว่าทักษะของเราทั้งหมดเหมาะกับงานที่เราอยากจะทำหรือไม่ อย่างช่วงเวลาปิดเทอม หรือมีเวลาว่างในวันหยุด เราอาจขอเข้าไปฝึกงานลองทำงานจริง โดยไม่ต้องรอถึงการฝึกงานเมื่อใกล้เรียนจบมหาวิทยาลัย

          หลายอาชีพบางบริษัทเปิดกว้างให้น้อง ๆ ที่สนใจสามารถเข้าไปช่วยงาน ซึ่งเป็นการทำงานจริง ๆ ได้เรียนรู้ได้ประสบการณ์มันจะช่วยให้เราแน่ใจได้มากขึ้นว่า ตัวเราเหมาะสมกับงานนี้หรือไม่ เมื่อถึงเวลาฝึกงานแล้วต้องเรียนรู้ให้มากเก็บประสบการณ์อย่างจริงจัง ดูว่าใช่อาชีพที่เราชอบแล้วทำได้เหมาะกับเราหรือเปล่า พร้อมทั้งดูตำแหน่งอื่น ๆ ที่อยู่ในอาชีพสายเดียวกันไว้เป็นตำแหน่งสำรอง เผื่อถึงเวลาต้องเลือกงานจริง ๆ เราอาจรู้สึกว่า ตัวเองคล่องตัวมีความสุขกับการทำงานและความก้าวหน้าในตำแหน่งนี้มากกว่าก็ได้

          การฝึกงานจริง ๆ ในบริษัทหากเรามุ่งมั่นตั้งใจเชื่อได้ว่าหัวหน้างานผู้บริหารเห็นถึงความตั้งใจเห็นศักยภาพความสามารถผลงานของเรา เผลอ ๆ น้อง ๆ อาจได้ทำงานก่อนเรียนจบโดยไม่ต้องไปเสียเวลาหางานที่ไหนเลย

         มาถึงบรรทัดนี้น้อง ๆ คงเห็นแล้วว่าการวางแผนชีวิต วางแผนการทำงาน วาดอนาคตของตัวเรานั้นไม่ยากเลย เข้าใจตัวเองเข้าใจความต้องการเข้าใจความฝัน เมื่อมั่นใจแล้วว่าจะเลือกทางเดินเส้นทางไหน วางแผน Career Path  สร้างเป้าหมายเรียนรู้เข้าใจอาชีพที่ชอบที่ใช่ให้ลึกซึ้ง เก็บรายละเอียดให้มาก  เพื่อใช้เป็นไฟนำทางไปสู้เส้นทางอาชีพสู่ความสำเร็จของเรา และสุดท้ายต้องไม่ลืมความพร้อมทั้งร่างกายและจิตใจ ต้องมุ่งมั่นจริงจังขยันอดทนบากบั่นพยายามที่จะเรียนรู้ หมั่นตรวจสอบตัวเองคอยเพิ่มเติมทักษะประสบการณ์ สู้และลุยให้เต็มที่กับชีวิตที่เราออกแบบด้วยตัวเอง

          เชื่อได้เลยนะคะว่างานดี ๆ ที่เรารักเราชอบและใช่ตัวเรา รวมถึงความสำเร็จรออยู่ในอนาคตอย่างแน่นอน

พี่อ้อ อังสนา

ข้อมูลอ้างอิง
รวมข้อมูลแนะแนวอาชีพ เพื่อการตัดสินใจเรียนต่อ https://www.trueplookpanya.com/tcas/article/detail/79791
คู่มือการพัฒนาศักยภาพการวางแผนการเลือกอาชีพและศึกษาต่อ https://www.gotoknow.org/posts/242143
Career Coaching Your Teens: A Guide for Parents https://alis.alberta.ca/media/698505/careercoach.pdf
How to Make a Career Plan in 8 Steps https://www.indeed.com/career-advice/career-development/make-a-career-plan
A Practical Approach at Home for Parents and Carers - Life Skills (Teenag https://www.falkirk.gov.uk/services/social-care/disabilities/docs/young-people/Life%20Skills%20for%20Teenagers.pdf?v=201610191048
PREPARING YOUR TEEN FOR THE WORK WORLD https://www.focusonthefamily.com/parenting/preparing-your-teen-for-the-work-world/
4 Essential First Job Tips for Teens https://www.thebalancecareers.com/tips-for-teens-who-toil-524900
ทำยังไงให้ลูกเจอสิ่งที่รัก รู้ว่าอยากทำงานอะไร อยากเข้าคณะอะไร แนะนำทีครับ https://pantip.com/topic/40250497