“แค่ ม.ต้นเองนะ ต้องคิดเรื่องอาชีพด้วยเหรอ” เชื่อว่าน้อง ๆ หลายคนคงเคยตั้งถามกับคุณพ่อคุณแม่ ผู้ปกครอง หรือคุณครูกันมาบ้างแล้ว บางคนอาจได้รับคำตอบที่พอใจ บางคนอาจยังไม่เข้าใจดีพอ บางคนแอบสงสัยอยู่ในใจ แต่ไม่กล้าสอบถามใคร หรือบางคนก็คิดว่า รอให้เรียนจบมหาวิทยาลัยก่อนก็ได้ แล้วค่อยไปหาข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพให้ลึกซึ้งขึ้น
เอ แล้วมันจะสายไปมั้ยนะ ถ้าจะรอให้ใกล้วัยทำงาน แล้วค่อยหาข้อมูลเรื่องงาน หรือจะเริ่มต้น Start Now เปิดโอกาสให้ชีวิตเด็กวัยรุ่นตอนต้นอย่างเรา ได้เรียนรู้ ค้นคว้า เปิดตา เปิดใจ ให้ความสำคัญกับการหาข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพตั้งแต่เนิ่น ๆ ทั้งในมุมที่เจาะลึกและในมุมที่กว้างขึ้นกว่าแค่สายตาของเด็กมัธยมต้น
วันนี้น้องลองนึกภาพเปรียบเทียบอนาคตของเราเป็นแม่น้ำที่กว้างใหญ่ ถ้าเราต้องออกเดินทางไปยังเส้นทางน้ำสายนั้น ที่ทั้งลึกและกว้าง การผจญภัยจะต้องเจอกับอะไรบ้าง ยิ่งมีข้อมูลมาก ยิ่งช่วยทำให้เตรียมตัวได้ดียิ่งขึ้น โดยเฉพาะยามต้องเผชิญกับอันตรายระหว่างการเดินทาง
วัยมัธยมต้นกับการวางแผนอาชีพจึงไม่ใช่เรื่องเพ้อฝัน หรือทำก่อนวัยอันควร ตรงกันข้ามกลับเป็นสิ่งที่สำคัญและจำเป็นอย่างยิ่ง ที่ต้องรีบหาคำตอบเสียตั้งแต่วินาทีนี้ ว่าแล้ว มาหาคำตอบพร้อมกัน
“อาชีพ” คือการเลี้ยงชีวิต การทำมาหากินในงานที่สุจริตและทำเป็นประจำเพื่อเลี้ยงชีพ ซึ่งชีพนี่ไม่ใช่แค่เลี้ยงชีวิตเราเพียงคนเดียว แต่หมายถึงคนในครอบครัวของเราด้วย นอกจากนี้สังคมยังชื่นชอบและให้การยอมรับคนที่มีความรู้ความสามารถในการทำงานประสบความสำเร็จ ถือว่าเป็นความภาคภูมิใจไม่ใช่แค่ของตัวเราเอง แต่ยังเป็นหน้าตาเป็นเกียรติแก่วงศ์ตระกูล และอาจไปไกลถึงสร้างชื่อเสียงให้แก่ประเทศชาติอีกด้วย
เมื่อสำคัญระดับนี้ก็ไม่แปลกที่จะมีข้อมูลเยอะแยะมากมายมาให้เราได้ศึกษาเรียนรู้กัน สำหรับน้อง ๆ ที่ยังไม่เคยคิด หรือคิดว่าอีกนานกว่าจะทำงาน หรือไม่รู้จะเริ่มคิดที่ตรงไหน งั้นก็เริ่มจากตรงนี้วินาทีนี้กันเลย โดยเรามาเข้าใจข้อมูลพื้นฐานเบื้องต้นของเรื่องอาชีพกันก่อน
เป็นอาชีพที่รัฐบาลจ้างเพื่อให้ทำหน้าที่บริการแก่ประชาชนทั่วไป อย่างทหาร ตำรวจ เจ้าหน้าที่ แพทย์ พยาบาล ครู อาจารย์ มีค่าตอบแทนเป็นเงินเดือนประจำ มีบำนาญเลี้ยงตลอดชีพเมื่อเกษียณอายุ 60 ปีแล้ว มีสวัสดิการด้านต่าง ๆ เช่น ค่ารักษาพยาบาล ที่อยู่อาศัย แม้จะเป็นงานในฝันของคนรุ่นก่อน ๆ แต่ปัจจุบันใช่ว่าจะไม่มีคนสนใจ เพราะขึ้นชื่อว่าความมั่นคงก็ยังคงเป็นแรงดึงดูดที่ดีได้
เป็นการประกอบอาชีพที่ได้เป็นตัวของตัวเองมากที่สุด เรียกได้ว่าเป็นนายตัวเอง เป็นอาชีพฮิตติดเทรนด์ของเด็กในยุคดิจิทัล อาจเป็นอาชีพอิสระด้านการผลิต เช่นออกแบบเสื้อ สินค้าแฮนด์เมด หรือเป็นอาชีพที่ต้องใช้ความชำนาญเฉพาะโดยตรง เช่น ดนตรี หรืองานศิลปะหลาย ๆ แขนง ใครที่ฝันอยากเป็นนักร้อง นักแสดง ยูทูปเบอร์ นักคิดนักเขียน หรือเปิดร้านขายของออนไลน์ สามารถวางกรอบขอบเขตงานได้ด้วยตัวเอง แต่ก็เป็นอาชีพที่ต้องใช้ Passion สูงพอควร ถึงจะประสบความสำเร็จได้
เป็นเจ้าของกิจการ เจ้าของบริษัท ไม่ว่าจะขนาดเล็กหรือขนาดใหญ่ ลงทุนเอง บริหารงานเอง จัดซื้อจัดจ้างจัดหาลูกจ้างมาทำงานให้ได้ผลิตผล หรือกำไรตามที่ได้วางแผนไว้ ถือว่าได้ว่าเป็นอาชีพที่หลาย ๆ คนหมายปอง เพราะดูโก้หรู มีฐานะ แต่ถือว่าเป็นงานที่มีความเสี่ยงพอควร จะเสี่ยงมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับลักษณะการประกอบกิจการ หรือความรู้ความสามารถของเจ้าของบริษัท และความเฉียบคมในการบริหารธุรกิจ
หมายถึงผู้ทำงานเป็นพนักงานของบริษัทเอกชน เป็นลูกจ้างองค์กรหรือหน่วยงานต่าง ๆ ทำงานตามบทบาทหน้าที่หรือตำแหน่งที่ได้รับมอบหมาย และได้รับค่าตอบแทน คือ เงินเดือนหรือรายได้ต่อวัน/สัปดาห์ คนที่ชอบการแข่งขันพัฒนาตัวเองตอกบัตรมีวินัย มีสวัสดิการรับเงินเดือนประจำลุ้นสิ้นปีมีโบนัสก็เหมาะกับงานสายนี้
พี่อ้อมีแนวทางให้น้อง ๆ ใช้เป็นคู่มือสืบค้นข้อมูลอาชีพ ทั้งในเชิงลึกและกว้างได้ ดังนี้
• ศึกษาหาข้อมูลเชิงลึกว่า เส้นทางกว่าจะได้ประกอบอาชีพนี้ ต้องเรียนอะไร ใช้ทักษะความสามารถด้านไหน
• อาชีพที่เราสนใจ ทำงานลักษณะใด
• คุณลักษณะที่เหมาะสมสำหรับคนในอาชีพนี้
• หาทางสำรวจว่าอาชีพนั้นใช่ในความเป็นเราหรือไม่ เช่น ลองพูดคุยกับคนที่ประกอบอาชีพนี้ ไปเข้าค่ายทำกิจกรรมที่ใกล้เคียงกับอาชีพนี้
• หาข้อมูลความต้องการของตลาดแรงงานทั้งปัจจุบันและอนาคต
• การอยู่รอดในยุคดิจิทัล งานลักษณะนี้อยู่รอดได้หรือไม่ ถ้าไม่ได้ จะมีการปรับตัวอย่างไรให้อยู่รอด
ที่สำคัญ น้องต้องไม่ลืมว่า ในยุคของน้อง ๆ โลกหมุนเร็วมาก อาชีพที่เคยเปรี้ยงปัง อาจพังก็ได้ ดังนั้นต้องศึกษาทิศทางการเปลี่ยนแปลง และเตรียมการปรับตัวควบคู่ไว้ด้วย
น้อง ๆ หลายคนคงเริ่มบ่น แค่หาตัวตนก็ยากพออยู่แล้ว ไหนจะต้องเตรียมตัวอย่างหนักกับการเรียนต่อมัธยมปลายเพื่อเข้ามหาวิทยาลัย และยังต้องมาวางแผนเรื่องการทำงานอีก ใจเย็นค่ะวัยรุ่น ลองเปลี่ยนมุมมองสักนิด จะเห็นว่า เรามีเวลาในช่วงเรียนมากพอที่จะเตรียมตัวอย่างลึกซึ้งกับการเข้าสู่โลกการทำงาน ที่มั่นคง มีความสุข สอดคล้องกับตัวตน และความต้องการของเราอย่างแท้จริง
ดังนั้นกิจกรรมอีกอย่างหนึ่งที่น้อง ๆ ควรทำคือ หาอาชีพที่ตรงหรือใกล้เคียงกับตัวตนของเราที่สุด แล้วไปใช้เวลาเจาะข้อมูลกับอาชีพนั้น ๆ ทั้งแบบเชิงลึก ควบคู่ไปกับข้อมูลกว้าง ๆ ของโลกอาชีพ ตามแนวทางที่พี่อ้อนำมาเสนอ หรือจะทำเพิ่มเติมตามแนวทางเฉพาะของน้อง ๆ เองก็ได้ เพื่อเตรียมตัววางแผนสร้างเป้าหมาย เพิ่มเติมจุดแข็ง กำจัดจุดอ่อน แล้วมุ่งเข้าสู่สายตรงของอาชีพ หาสำรองเผื่อไว้สักสองสามอาชีพในหมวดเดียวกันหรือข้ามหมวด เพื่อจะได้เป็นทางเลือกเพิ่ม หากมีสิ่งใดที่ไม่คาดคิดเกิดขึ้น
อาชีพคือเส้นทางชีวิตทั้งชีวิตของเรา การทำงานเพื่อให้ได้รับค่าตอบแทนมาใช้จ่ายในชีวิตแต่ละวัน ให้อยู่รอด ให้มีความมั่นคง มีคุณภาพชีวิตที่ดีในสังคม และมีความสุข อาชีพจึงมีความสำคัญต่อทุก ๆ คน โลกของอาชีพมีมากมายหลายตัวเลือก แม้จะลึกและกว้างแค่ไหน มันต้องมีสักอาชีพที่ใช่ ที่เป็นตัวของเรา...อย่างแน่นอน
พี่อ้อ อังสนา
ข้อมูลอ้างอิง
รวมข้อมูลแนะแนวอาชีพ เพื่อการตัดสินใจเรียนต่อ
https://www.trueplookpanya.com/tcas/article/detail/79791
คู่มือการพัฒนาศักยภาพการวางแผนการเลือกอาชีพและศึกษาต่อ
https://www.gotoknow.org/posts/242143
Career Coaching Your Teens: A Guide for Parents
https://alis.alberta.ca/media/698505/careercoach.pdf
A Practical Approach at Home for Parents and Carers - Life Skills (Teenag)
https://www.falkirk.gov.uk/services/social-care/disabilities/docs/young-people/Life%20Skills%20for%20Teenagers.pdf?v=201610191048
PREPARING YOUR TEEN FOR THE WORK WORLD
https://www.focusonthefamily.com/parenting/preparing-your-teen-for-the-work-world/
4 Essential First Job Tips for Teens
https://www.thebalancecareers.com/tips-for-teens-who-toil-524900
ทำยังไงให้ลูกเจอสิ่งที่รัก รู้ว่าอยากทำงานอะไร อยากเข้าคณะอะไร แนะนำทีครับ
https://pantip.com/topic/40250497