“ศตวรรษที่ 21” เป็นยุคแห่งการไหลบ่าถาโถมของความรู้ใหม่รายวัน ไหลเข้ามาจุก ๆ หลายช่องทาง นอกจากนี้ยังเป็นยุคที่เปลี่ยนแปลงเก่งงงงง! เดี๋ยวเปลี่ยนเทคโนโลยี เปลี่ยนอัลกอลิทึม เปลี่ยนแฟน (อันนี้ไม่ใช่) เรียกว่าการใช้ชีวิตแบบเดิม ๆ เรียนแบบเดิม ๆ คิดแบบเดิม ๆ ชักไม่ใช่เทรนด์ของคน Gen นี้แล้ว

          Generation นี้ ต้องเตรียมความพร้อมเพื่อใช้ชีวิตในโลกเทคโนโลยี นวัตกรรม เครื่องจักร และหุ่นยนต์ สิ่งเหล่านี้จะอยู่คู่มนุษย์แน่นอน ดังนั้นก่อนจะตัดสินใจเลือกคณะ สาขา อาชีพ จึงควรแต่งเติมสมรรถนะและทักษะให้ตัวเองตั้งแต่วันนี้ แต่ก่อนจะไปวางแผนปรับแต่ง มาดูกันก่อนว่า เทรนด์อาชีพอะไรที่แจ้งเกิดในศตวรรษนี้บ้าง

เทรนด์เป็ดครองเมือง (Multipotentialite)

พร้อมพลิกเกมได้ทุกสถานการณ์ ด้วยทักษะหลากหลาย ปรับตัวง่าย ยืดหยุ่นสูง

          “Multipotentialite” ตรงกับสำนวนภาษาอังกฤษ “Jack of all trades, master of none” แปลแบบบ้าน ๆ คือ “เป็นเป็ด” นั่นเอง “เป็ด” ใช้สื่อสารถึงคนที่มีความสนใจหลายศาสตร์ มีความสามารถหลายด้าน แต่ไม่เชี่ยวชาญสักด้าน เป็ดบินได้นะ แต่ไม่สูงเท่านก ว่ายน้ำก็ได้ แต่ไม่เก่งเท่าปลา ร้องก็ได้ แต่ไม่เก่งเหมือนไก่ ชูคอได้บ้าง แต่ไม่สง่างามเหมือนหงส์ ซึ่งเมื่อก่อนใครที่เป็นเป็ดมักจะรู้สึกว่าตัวเองไม่เทพ ไม่เก่งจริง ไม่โดดเด่น ไม่สุดอะไรสักอย่าง ช่างแตกต่างจากพวก Specialist เก่งเกิ๊น เก่งจริ๊ง เก่งลึก ระดับผู้เชี่ยวชาญ

          แต่ยุคนี้คือยุคที่เกิดสิ่งใหม่พร้อม ๆ กับการหายไปของสิ่งเก่า กำลังจะอินกับเทคโนโลยีหนึ่ง หายไปอัปเฟสบุ๊ค

แป๊บเดียว เทคโนโลยีตัวใหม่มาอีกแล้ว หรือกำลังว้าวกับเทคโนโลยีตัวนี้ หายไปสอบ 2 – 3 วัน กลับมาอีกที อ้าว! เอาท์ไปและ! มาเร็วเคลมเร็ว แต่สถานการณ์แบบนี้ช่างเหมาะกับคนแบบ...เป็ดเป็ด! เพราะ....

          คนเป็นเป็ดมักมีความสนใจที่หลากหลาย ทำให้มีความคิดสร้างสรรค์ประยุกต์สิ่งต่าง ๆ ที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วให้มาเชื่อมโยงกันได้อย่างลงตัว และสามารถเรียนรู้ได้รวดเร็ว ปรับตัวได้ไวมาก เพราะทำโน่นก็ได้ ทำนี่ก็ได้ มีประสบการณ์มากมาย พวกนี้ไม่กลัวการเปลี่ยนแปลง ตรงกันข้ามจะมองว่าเป็นความท้าทาย กล้าลองผิดลองถูก ต่อเติมทักษะ ความสามารถ และประสบการณ์ แม้จะไม่เชี่ยวชาญหรือเก่งเฉพาะทาง ก็ไม่ติดนะ! ถ้าเราดึงเอาความสามารถที่หลากหลายมาใช้ เพื่อทำให้กลายเป็นเป็ดที่มีคุณภาพระดับเป็ดปักกิ่ง

เทรนด์ Digital Transformation

รอดจาก Digital Disruption และก้าวสู่ Digital Transformation

          Digital Disruption คือ การเปลี่ยนแปลงของสิ่งใดสิ่งหนึ่งที่เกิดจากเทคโนโลยีดิจิทัล เช่น รูปแบบธุรกิจใหม่ อาชีพใหม่ แพลตฟอร์มใหม่ โดยสิ่งที่เกิดขึ้นส่งผลกระทบต่อสิ่งเดิมที่เคยมีอยู่ เช่น ธุรกิจเดิม อาชีพเดิม ผลิตภัณฑ์เดิม ทำให้การทำงานและการใช้ชีวิตมีการเปลี่ยนแปลง และนี่คือเหตุผลที่หลายสิ่งหลายอย่างหายไปในยุคนี้ และอาชีพที่อยู่รอดในศตวรรษที่ 21 นี้ ต้องเป็นธุรกิจที่เข้าเทรนด์ Digital Transformation

          Digital Transformation คือการนำเทคโนโลยีดิจิทัลเข้ามาเปลี่ยนแปลงเครื่องมือทำงาน พัฒนาธุรกิจ และอาชีพ นึกภาพหนังเรื่อง Transformer ที่หุ่นยนต์แปลงร่างเป็นรถในเวลาที่เหมาะจะเป็นรถ หรือการที่รถแปลงกลับมาเป็นหุ่นยนต์ในสถานการณ์ที่เหมาะจะเป็นหุ่นยนต์ เพื่อทำให้รอดพ้นจากปัญหาและกลายเป็นผู้ชนะ ถ้ามองเป็นอาชีพ เช่น คอลัมนิสต์ประจำนิตยสาร (ตอนนี้แทบไม่เหลือแล้ว) การ Transformation ของอาชีพนี้คือ การเปลี่ยนมาเป็น Content Creator เขียนแล้วแปะลงไปในแพลตฟอร์มออนไลน์

          ดังนั้นเทรนด์นี้มาแน่นอน เพราะโลกได้เปลี่ยนแกนแล้ว เส้นรุ้งเส้นแวงต่างตะแคงไขว้กันในโลกออนไลน์ ไม่ว่าจะละติจูดไหนลองจิจูดใด ออนไลน์แปะอยู่ได้หมด อาชีพที่อยู่รอดจึงต้องสามารถ Transform ตัวเองได้ จึงไม่ใช่เรื่องแปลกหากปี 1 เลือกคณะนี้ หวังว่าจะทำงานแนวนี้ พอจบปี 4 อ้าว! งานที่เคยฝันไว้ หายไปไหนหว่า! ไม่ต้องตกใจค่ะ คิดซะว่าเป็นเรื่องปกติของศตวรรษนี้ ทุกอย่างวิ่งบนแกนโลกที่เปลี่ยนแปลงได้ตลอดการเรียนรู้ตลอดชีวิตและปรับตัวให้ทันต่อการความเปลี่ยนแปลง จะกลายหัวใจสำคัญของการศึกษา ที่จะช่วยให้น้อง ๆ เติบโตอย่างมั่นคงในโลกที่มีการ Disruption ตลอดเวลา

เทรนด์ธุรกิจคนกลาง

จุดนัดพบทางธุรกิจ ตอบสนองชีวิตออนไลน์

          อาชีพอินเทรนด์ในศตวรรษนี้เป็นโลกของการทำธุรกิจที่ต้องปรับตัวให้เข้ากับพฤติกรรมผู้บริโภค และธุรกิจที่มาแรงคือ ธุรกิจคนกลางที่เป็นจุดเชื่อมต่อสินค้าไปยังผู้บริโภค โดยใช้แพลตฟอร์มออนไลน์เป็นสะพานเชื่อมความพอใจ ความสนใจ และความต้องการของลูกค้า ให้มาชนกับการตอบโจทย์ของผู้ผลิตสินค้า

          หลายคนอาจจะเคยคิดว่า โลกออนไลน์จะเป็นตัวจัดการตัวกลางทางการค้าให้หายไป เพราะผู้ซื้อและผู้ขายสามารถแลกเปลี่ยนติดต่อกันได้โดยตรงผ่านตลาดออนไลน์ยักษ์ใหญ่ต่าง ๆ เช่น Amazon, Lazada, eBay, Alibaba หรือ Shopee ผู้บริโภคสามารถเปรียบเทียบราคาจากร้านค้าเพียงแค่ปลายนิ้วคลิก แต่บอกเลยว่า ใครคิดแบบนี้ถือว่าประมาททีมพ่อค้าคนกลางซะแล้ว อาชีพแนวนี้เป็นอาชีพตายยาก แถมยังคว้าโอกาสทำกำไรแบบแทบจะไร้ความเสี่ยง เพราะไม่ต้องใช้เงินทุนหนา เปิดหน้าร้านบนแพลตฟอร์มออนไลน์ แล้วทำหน้าที่เป็นตัวกลางเชื่อมโยงคนสองฝั่งสะพานการค้าให้เจอกัน

          ยกตัวอย่างไลฟ์สไตล์ใหม่ที่จะช่วยให้เห็นภาพธุรกิจประเภทนี้ชัดขึ้น เช่น Grab ไม่ต้องเป็นเจ้าของรถใด ๆ แต่เป็นคนกลางจัดหารถมาให้บริการลูกค้า, Agoda ไม่ต้องเป็นเจ้าของโรงแรมรีสอร์ท แต่สามารถเป็นคนกลางเชื่อมต่อให้นักท่องเที่ยวได้ที่พัก, Foodpanda ไม่ต้องเป็นเจ้าของร้านอาหาร แต่สามารถเป็นคนกลางจัดหาอาหารไปยังผู้บริโภคที่ขี้หิวได้ หรือ Market Place ไม่ต้องเป็นเจ้าของสินค้าใด แต่เป็นตัวกลางสร้างตลาดแห่งการค้าขึ้นมาได้ เป็น Hub เชื่อมให้ Supply กับ Demand ได้จ๊ะเอ๋เจอกัน

เทรนด์เทคโนโลยีสุดล้ำ AI สุดเลิศ   

พันธมิตรสายพันธุ์ใหม่ ไปด้วยกัน ไปได้ไกล

          เด็กรุ่นนี้โตมากับอนาคตของโลกการทำงานที่เปลี่ยนไป หลายอาชีพจะถูกแทนที่ด้วยเทคโนโลยี แต่อีกหลายอาชีพก็พร้อมเกิดขึ้นใหม่เช่นเดียวกัน ศตวรรษนี้มนุษย์อย่างเราจะได้เดินเบียดไหล่กับเหล่าเทคโนโลยีเกิดใหม่ เช่น หุ่นยนต์, VR (Virtual Reality) หรือ AI (ปัญญาประดิษฐ์) เทรนด์นี้นอนมาแน่นอน การเรียน การศึกษาในศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับสิ่งเหล่านี้อยู่รอดชัวร์ สามารถต่อยอดกลายเป็นอาชีพใหม่ที่กำลังจะเกิดขึ้นในอนาคตอันใกล้ ซึ่งจะเป็นการประยุกต์ศาสตร์หลากหลายแขนงเข้าด้วยกันมากกว่าทักษะที่เป็นเลิศเฉพาะทางแบบเดี่ยว ๆ เหมือนที่ผ่านมา

          ดังนั้นเบิกเนตรเข้าไว้ ติดตามอย่างใกล้ชิดว่าอาชีพอะไรจะเกิดใหม่ใน Gen นี้ น้อง ๆ ต้องเรียนรู้เรื่องเทรนด์อาชีพใหม่ คาดการณ์อาชีพในอนาคตที่อาจเกิดขึ้น เพื่อเตรียมพร้อมเติมทักษะที่เหมาะสม และแน่นอนว่าเทคโนโลยีที่มาแน่ ๆ นั่นคือ เทคโนโลยี AI, VR และหุ่นยนต์ ถือเป็นเทคโนโลยีเกิดใหม่ที่กูรูทุกสำนักยืนยันพร้อมกันว่าเกี่ยวข้องกับอาชีพชั้นแนวหน้าในอนาคต ซึ่งมีการใช้งานหุ่นยนต์ออกแบบกราฟิก และผสมผสานกับปรัชญาแนวคิดใหม่ ๆ หรือแม้แต่งานในภาคเกษตรกรรมหรืออุตสาหกรรม เทคโนโลยีจะยิ่งมีบทบาทในการทดแทนคน (ว่าที่พนักงานอย่างเราอาจนั่งมองหุ่นยนต์ตาละห้อย) ในทุกภาคส่วน

          ดังนั้นเตรียมตัวคบเพื่อนเป็นหุ่นยนต์ไว้ไม่น่าจะเสียหาย หรือไม่แน่ มันอาจจะเป็นเจ้านายของเราก็ได้ การเลือกเรียนในสาขาที่เกี่ยวกับเทคโนโลยีในด้านนี้ น่าจะทำให้น้อง ๆ รอดได้!

เทรนด์ เด็ก GEN Z

สิ่งมีชีวิตบนโลกแกนใหม่ ที่วิ่งแข่งบนโลกดิจิทัล

          เด็ก GEN Z เติบโตมาโดยมีเทคโนโลยีเป็นเพื่อนสนิท ทั้งสมาร์ทโฟน แท็บเล็ต คอมพิวเตอร์ อินเทอร์เน็ต อาชีพในฝันก็เลยวนเวียนอยู่ทางนี้ จากการสำรวจของกลุ่มอเด็คโก้ประเทศไทยพบว่า อาชีพยูทูปเบอร์มาแรงเป็นอันดับสามและมีแนวโน้มสูงขึ้นทุกปี  หรือการที่เด็กเกือบครึ่งโพลล์เลือกยูทูปเบอร์เป็นไอดอล รวมถึงพฤติกรรมของเด็กในยุคนี้ที่ชอบเล่นเกม สื่อสารผ่านโซเชียลมีเดีย ค้นหาความรู้ทางอินเทอร์เน็ต

          นอกจากนี้ยังมีงานวิจัยจากต่างประเทศรายงานว่า ในอนาคตเด็ก Gen Z จะก้าวเข้ามาเป็นแรงขับเคลื่อนที่สำคัญขององค์กร โดยจะมีสัดส่วนเป็นร้อยละ 27 ของแรงงานทั้งหมดภายในอีก 5 ปีข้างหน้า ว้าว! และเด็ก Gen นี้มีแนวโน้มที่จะเลือกอาชีพที่ได้เป็นส่วนหนึ่งในการขับเคลื่อนและเปลี่ยนแปลงสังคมโลก ทั้งการพัฒนาเทคโนโลยีและการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ รวมถึงสนใจการเป็นผู้ประกอบการและทำอาชีพอิสระ ซึ่งเป็นมุมมองการเลือกอาชีพที่แตกต่างไปจากคนรุ่นก่อน

          นอกจากนี้ กลุ่มอเด็คโก้ยังรายการอีกว่า มีการคาดการณ์กันว่าภายในปี 2025 ร้อยละ 60 ของแรงงาน จะทำงานในอาชีพที่ไม่มีอยู่ในปัจจุบัน บ๊ะเจ้าโจ๊กกก! แล้วจะเตรียมตัวกันถูกมั้ยเนี่ย TCAS จะเปิดรับรอบไหน จะต้องสอบเข้าด้วยวิชาอะไร ในเมื่อบางอาชีพยังไม่เกิดด้วยซ้ำ! นั่นจึงเป็นเหตุผลที่น้องควรจะต้องรีบพัฒนาศักยภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งทักษะการใช้ชีวิตและทักษะทางสังคม ซึ่งเป็นทักษะที่หุ่นยนต์ไม่สามารถทดแทนได้ รวมทั้งสร้าง Mind Set ใหม่ว่า เราต้องพร้อมเรียนรู้ตลอดชีวิต เพราะในอนาคตความรู้ใหม่ ๆ จะมีความสำคัญมากกว่าใบปริญญาแน่นอน

          ในวันที่โลกเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วและง่ายดายเช่นนี้ การตามคนอื่นทันอาจเป็นเรื่องยาก แต่วันนี้โจทย์มันยากขึ้นกว่า เพราะเราไม่ได้แข่งกับตัวเอง ไม่ได้แข่งกับคนอื่น แต่เรากำลังแข่งกับ...โลก!

          เมื่อโลกเปลี่ยน ความคิดต้องปรับ เพื่อรองรับอาชีพในอนาคต

พี่นัท ทรูปลูกปัญญา

แหล่งข้อมูล
ส่องเทรนด์อาชีพ เด็ก GEN Z-Gen Alpha  จาก https://www.komchadluek.net/news/edu-health/408750 
รู้จักกับ 6 อาชีพใหม่ภายในปี 2040 จาก https://www.mmthailand.com/6อาชีพใหม่-2040