เมื่อความกดดันและความเครียดในชีวิต ส่งผลให้บางครั้งเราตั้งคำถามกับตัวเองว่า เรามีชีวิตอยู่ไปเพื่ออะไร คุณค่าของตัวเรานั้นอยู่ที่ตรงไหน ลองมาค้นหาคำตอบให้กับคำถามแห่งชีวิตด้วย Ikigai (อิคิไก) แนวคิดในการใช้ชีวิตของญี่ปุ่น ที่สามารถช่วยชี้เเนวทางการดำเนินชีวิตให้มีความสุข และมีคุณค่า

Ikigai คืออะไร ?

Ikigai (อิคิไก) คือ ปรัชญาการใช้ชีวิตของชาวญี่ปุ่น คำว่า อิคิ (Iki) แปลว่า "ชีวิต" และคำว่า ไก (Kai) แปลว่า "ผลลัพธ์" หรือ "คุณค่า" เมื่อนำทั้ง 2 คำมารวมกันจึงมีความหมายว่า "คุณค่าของการมีชีวิตอยู่" อิคิไกเป็นปรัชญาชีวิตเก่าแก่ของญี่ปุ่นที่ช่วยให้เราหาคำตอบให้กับตัวเองได้ว่า การตื่นมาในแต่ละวันมีความหมายอย่างไร เป้าหมายในชีวิตของเราวันนี้คืออะไร และเราจะใช้ชีวิตอย่างสมดุลได้ด้วยวิธีการไหนบ้าง เมื่อเราค้นพบเป้าหมายหรือความหมายนั้น เราก็จะสามารถใช้ชีวิตอย่างมีความสุข อิ่มเอมใจ มีความหมาย และต่อสู้กับอุปสรรคต่าง ๆ ได้ง่ายขึ้น

หลักการของ Ikigai

หลักการค้นหาคำตอบหรือความหมายของชีวิต ไม่ใช่หลักการที่ยุ่งยากและซับซ้อน เป็นหลักการที่เริ่มจากวงกลมคำถาม 4 วง หากเราพบจุดร่วมของวงกลมแต่ละวง เราก็จะค้นพบได้เองว่า สุดท้ายชีวิตเราต้องการอะไร คำตอบที่เราตามหาแท้จริงแล้วอยู่ที่ไหน ซึ่งวงกลมคำถามทั้ง 4 มีดังนี้

1. What you LOVE : สิ่งที่เรารัก หลงใหล หรือชื่นชอบที่จะทำ อาจเป็นงานอดิเรก การใช้เวลาว่าง อาหารการกิน งานศิลปะ เสียงดนตรี กลิ่นหอม หรือสิ่งใดก็ตามที่เราทำแล้วรู้สึกสบายใจ และรักที่จะทำสิ่งเหล่านี้

2. What you are GOOD AT : สิ่งที่เราถนัด ทักษะที่เราเชี่ยวชาญ หรือสามารถทำได้อย่างคล่องแคล่วโดยไม่ฝืนความรู้สึก สิ่งที่ถนัดไม่จำเป็นต้องจับต้องได้ หรือมุ่งเน้นเฉพาะด้านวิชาการเท่านั้น อาจหมายรวมถึง การมีมนุษยสัมพันธ์ที่ดี เข้ากับคนอื่นง่าย มีความคิดสร้างสรรค์ แก้ปัญหาได้ดี เป็นต้น

3. What you can be PAID FOR : สิ่งต่าง ๆ ที่เราทำแล้วได้ผลตอบแทน ไม่ว่าจะเป็นงานประจำ งานหลัก งานพิเศษ งานจากความสามารถพิเศษ ลองนั่งพิจารณาดูว่าเท่าที่ผ่านมาเราทำอะไรแล้วได้ผลตอบแทนบ้าง และงานไหนที่ทำแล้วรู้สึกสบายใจและภูมิใจกับรายได้ที่ได้กลับมา

4. What the WORLD NEEDS : สิ่งที่เราสามารถทำประโยชน์กับผู้อื่นได้ เป็นสิ่งดี ๆ ที่เราสามารถส่งต่อหรือส่งมอบให้กับผู้อื่น อาทิ การทำงานจิตอาสา การช่วยเหลือสัตว์ยากไร้ การช่วยเหลือบุคคลไร้ญาติขาดมิตร หรือแม้กระทั่งการให้คำปรึกษาผู้ที่มีความทุกข์

จากแผนภาพเราจะเห็นว่า วงกลมคำถามทั้ง 4 มีการซ้อนทับกันจนเกิดพื้นที่ต่าง ๆ มากมาย แต่ละพื้นที่มีความหมายแตกต่างกัน และพื้นที่ตรงกลางคือจุดร่วมของวงกลมทั้งหมด ซึ่งจุดตรงกลางนี้เองคือ "Ikigai" หรือ “คุณค่าในชีวิตของเรา” เป็นสิ่งที่เราทำด้วยความรัก มีความเชี่ยวชาญ สามารถสร้างรายได้ และยังมีประโยชน์ต่อผู้อื่น หากเราค้นพบจุดร่วม หรือ Ikigai นี้ เราก็จะหาความหมายของชีวิตเจอ และพบว่าการตื่นขึ้นมาในทุกวันช่างมีความหมายและมีความสุข

ทั้งนี้ การค้นหา Ikigai ของแต่ละคนมีความแตกต่างกัน ความหมายในชีวิตไม่จำเป็นต้องยิ่งใหญ่ หรือเป็นสิ่งที่ต้องเค้นออกมาจากความรู้สึกนึกคิดเสมอไป อาจเป็นสิ่งเรียบง่าย หรือสิ่งเล็ก ๆ ในแต่ละวัน เราสามารถเริ่มจากการลองสังเกตตัวเอง ทบทวนตัวเอง มองสิ่งรอบข้างด้วยใจเปิดกว้าง ไม่ยึดติดกับแนวคิดใด ๆ ปลดปล่อยตัวเองให้ได้มองมุมใหม่ ๆ ละทิ้งแนวคิดหรืออารมณ์ลบออกไป มีสติอยู่กับปัจจุบัน ใส่ใจกับสิ่งอยู่ตรงหน้า และตั้งใจทำมันให้ดีที่สุด เมื่อเราทำได้ เราก็จะมองเห็น Ikigai และความหมายของตัวเองในที่สุด