การออมและการลงทุน ถือเป็นหน่วยการเรียนหนึ่งที่สำคัญในวิชาเศรษฐศาสตร์ ประชาชนทุกคนควรเห็นถึงความสำคัญของการออมและการลงทุนอย่างถูกต้อง การมุ่งออมเงินโดยปราศจากการคำนึงถึงความสำคัญของรายได้ หรือผลประโยชน์อันเกิดจากการนำเงินนั้นไปลงทุน ย่อมทำให้ผู้นั้นเสียโอกาสที่จะได้รายได้ ซึ่งจะสามารถนำมาใช้ในชีวิตประจำวัน ในขณะที่การลงทุนโดยปราศจากการใส่ใจ หากเกิดปัญหาทางเศรษฐกิจขึ้นมาแล้ว ค่าของเงินที่ถูกนำไปลงทุนนั้นอาจจะสูญหายไป จนในท้ายที่สุดทำให้บุคคลผู้นั้นปราศจากสภาพคล่องในการดำรงชีวิตประจำวัน ในแง่นี้ การสร้างความสมดุลระหว่างการออมและการลงทุน จึงเป็นสิ่งหนึ่งที่สำคัญซึ่งประชาชนควรให้ความสำคัญ      

การออม หรือการออมเงิน หมายถึง การที่เราเก็บเงินส่วนหนึ่งซึ่งได้รับจากรายได้ที่เราได้เป็นประจำเอาไว้ อาจจะเพื่อการสำรองใช้ในอนาคต หรืออาจจะเพื่อการใช้ในยามฉุกเฉิน ในแง่นี้ การออมคือการเริ่มจากการสะสมเงินซึ่งเราได้หักออกจากรายได้ประจำของเรา โดยนำเงินส่วนที่หักออกมานั้นเก็บสะสม ในสถานะรูปแบบเงินฝากหรือเงินออม

ในทางกลับกัน การลงทุนนั้นมีความแตกต่างจากการออม การลงทุนคือ การนำเงินส่วนหนึ่งซึ่งอาจจะเป็นรายได้ หรืออาจจะเป็นเงินส่วนที่มาจากการออม หรืออาจจะเป็นเงินในส่วนที่มาจากการกู้ยืม นำไปลงทุนในกิจการต่างๆ เพื่อก่อให้เกิดผลตอบแทนในอัตราส่วนที่น่าพึงพอใจกับการลงทุน

ดังนั้น การลงทุนและการออมจึงมีลักษณะที่แตกต่างกัน การออมอาจจะไม่ได้ให้ความสำคัญกับประเด็นเรื่องผลตอบแทนเท่ากับการลงทุน ในขณะที่การลงทุนคำนึงถึงผลตอบแทนที่จะพึ่งได้ ภายใต้ความสัมพันธ์กับความเสี่ยงซึ่งเกิดจากการลงทุน กล่าวคือ หากการลงทุนนั้นมีความเสี่ยงที่สูงขึ้น ผลตอบแทนก็จำเป็นที่จะต้องสูงขึ้นตามไปด้วย

ปัจจัยหลักที่มีผลต่อการลงทุน หรือการออมนั้น อาจจะมีหลายประการ ตัวอย่างเช่น ปัจจัยหลักที่มีผลต่อการออมอาจจะประกอบด้วยรายได้ ค่าใช้จ่ายของผู้ออม หรือความจำเป็นในการใช้เงินในชีวิตประจำวันของผู้ออม สิ่งเหล่านี้ต้องถูกนำมาพิจารณาเพื่อศึกษาว่าในท้ายที่สุดแล้ว เงินเหลือเก็บของบุคคลผู้ซึ่งจะสามารถกลายเป็นเงินออมได้นั้น ควรจะอยู่ในระดับอัตราส่วนที่เท่าไรเมื่อเทียบกับรายได้ และค่าใช้จ่ายที่จำเป็น

ปัจจัยที่สำคัญอีกประการหนึ่งของเงินออม หรือการออมเงินคือ ประเด็นเรื่องอำนาจซื้อของเงิน ในแง่นี้ หากผู้ออมพิจารณาว่า ผลตอบแทนที่ได้จากการออมเงินนั้น เช่น ดอกเบี้ย ไม่มีความคุ้มค่าเมื่อเทียบกับการนำเงินออมนั้นไปลงทุน เมื่อนั้นผู้ออมย่อมที่จะมีแนวโน้มในการออมเงินที่น้อยลง และหันเหทิศทางของการออมเงินไปสู่การลงทุน ซึ่งน่าจะมีผลตอบแทนที่ดีกว่า

 เรียบเรียงโดย : ถาปกรณ์ กำเนิดศิริ