การอ่านมีความสำคัญต่อมนุษย์มาก เพราะเป็นการรับความรู้ ข่าวสาร เรื่องต่างๆ เข้ามาสู่สมองของเรา แม้ว่าปัจจุบันเราจะอ่านหนังสือน้อยลง เพราะโลกเปลี่ยนไปในเรื่องเทคโนโลยีการรับรู้ข่าวสาร แต่เราก็ยังคงต้องอ่านข่าวสารจากสื่อสมัยใหม่อยู่ดี เพื่อให้ได้ความรู้ที่ทันต่อยุคสมัย

จุดประสงค์ของการอ่าน

เนื่องจากข้อมูลข่าวสารที่เป็นประโยชน์นั้น อยู่ในเนื้อหาที่หลากหลาย ดังนั้น การอ่านจึงมีจุดประสงค์ได้หลายอย่าง ดังนี้

1. อ่านเพื่อเพิ่มพูนความรู้ เช่น หนังสือ ตำราเรียน สารคดี
2. อ่านเพื่อความบันเทิง เช่น นวนิยาย เรื่องสั้น การ์ตูน ซึ่งบางทีก็ได้ความรู้เหมือนกัน
3. อ่านเพื่อให้จุดประกายความคิด เปิดมุมมองให้กว้างขึ้น เช่น บทสัมภาษณ์ บทวิเคราะห์
4. อ่านเพื่อติดตามสถานการณ์บ้านเมือง เศรษฐกิจโลก เช่น หนังสือพิมพ์ นิตยสาร

การอ่านเพื่อประเมินคุณค่า

เป็นการอ่านแล้วตัดสินว่า เรื่องที่อ่านดี ถูกต้อง ชัดเจน หรือไม่ การประเมินคุณค่าต้องใช้สติปัญญาในการพิจารณาตามประเภทของงานเขียน ดังนี้

1. สารคดี สารคดีที่ดีจะต้องเสนอความรู้ที่น่าสนใจ มีความถูกต้อง และน่าเชื่อถือ เสนอความเห็นที่มีเหตุผล เป็นกลาง ใช้ภาษาชัดเจน เข้าใจง่าย
2. บันเทิงคดี เนื้อหาควรเป็นเนื้อหาที่ดีมุ่งไปในทางดี ไม่ใช่ในทางผิดศีลธรรม เรื่องราวต้องก่อให้เกิดความเพลิดเพลิน และสติปัญญาแก่ผู้อ่าน แนวคิดของเรื่องชัดเจน และมีคุณค่าแก่ผู้อ่าน ตัวละครและฉากมีลักษณะสมจริง และช่วยเสนอแนวคิดของเรื่อง การนำเสนอเรื่องชวนติดตาม เร้าความสนใจของผู้อ่าน การใช้ภาษาชัดเจน และเข้าใจง่าย

หลักการประเมินคุณค่า

1. ต้องรู้จักหนังสือหรืองานเขียนประเภทนั้นๆ​
2. อ่านอย่างละเอียดถี่ถ้วน พิจารณาเนื้อหาและส่วนประกอบเนื้อหา
3. ตีความเนื้อหา
4. ประเมินค่า เป็นการตัดสินว่าสิ่งที่อ่าน น่าเชื่อถือ มีความสมบูรณ์ ถูกต้อง หรือไม่ โดยใช้เหตุผลประกอบ

การประเมินค่าการอ่านมี 4 ด้าน

- ด้านวรรณศิลป์ คือการใช้ภาษา การใช้คำที่สละสลวยเหมาะสม
- ด้านเนื้อหา ที่มีสาระเป็นข้อเท็จจริง
- ด้านสังคม อาจมีเนื้อหาตามสภาพสังคม เช่นภูมิภาค ภาษาถิ่น
- การนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิต คือการประเมินค่างานแล้วได้ข้อคิดอะไรที่จะนำไปใช้ในชีวิตของเรา เช่นเป็นความรู้ใหม่ๆ ข้อคิดใหม่ๆ ในการดำเนินชีวิต เป็นคติเตือนใจ เป็นต้น

เรียบเรียงโดย : อลงกรณ์ พลอยแก้ว