การวัดระยะห่างของดาวฤกษ์มีหลายวิธี หนึ่งในวิธีที่นิยมคือ การหาแพรัลแลกซ์ (parallax) ของดาวดวงนั้น ซึ่งถือว่าเป็นวิธีการที่แม่นยำ โดยเป็นการสังเกตการเปลี่ยนตำแหน่งของดาวฤกษ์ เทียบกับดาวฤกษ์อ้างอิง

หลักการของแพรัลแลกซ์คือ การสังเกตเห็นดาวฤกษ์เปลี่ยนตำแหน่งไป เมื่อเทียบกับดาวฤกษ์อ้างอิง (ดาวฤกษ์อ้างอิงต้องอยู่ไกลจากโลกมากๆ จึงถือว่าหยุดนิ่ง) โดยสังเกตดาวฤกษ์จากโลก 2 ครั้ง ห่างกัน 6 เดือน เพราะจุดสังเกตทั้ง 2 ครั้ง จะอยู่ห่างกันเป็นระยะทางประมาณ 2 เท่าของระยะทางเฉลี่ยระหว่างโลก กับดวงอาทิตย์

เมื่อนักดาราศาสตร์วัดมุมที่เปลี่ยนไป ระหว่างดาวฤกษ์ดวงนั้น กับดาวฤกษ์อ้างอิงแล้ว จะสามารถคำนวณหาระยะห่างระหว่าง ดวงอาทิตย์ กับดาวฤกษ์นั้นได้ นอกจากนี้ยังมีวิธีการวัดระยะห่างด้วยวิธีอื่น เช่น จากความสว่างปรากฏของดาวฤกษ์ เป็นต้น

หน่วยที่ใช้บอกระยะทางระหว่างดาว มี 3 หน่วย คือ

- หน่วยดาราศาสตร์ โดย 1 หน่วยดาราศาสตร์ = ระยะทางเฉลี่ยจากโลกถึงดวงอาทิตย์ประมาณ 150 ล้านกิโลเมตร
- ปีแสง เป็นหน่วยวัดระยะทางในอวกาศ โดย 1 ปีแสง = ระยะทางที่แสงเดินทางใน 1 ปี
- พาร์เซก โดย 1 พาร์เซก = 3.261 ปีแสง = 206,265 หน่วยดาราศาสตร์

ถ้าเรียงลำดับการเทียบจากหน่วยใหญ่ ไปหาหน่วยเล็ก จะได้ดังนี้ พาร์เซก > ปีแสง > หน่วยดาราศาสตร์

เรียบเรียงโดย : ปิตุพร พิมพาเพชร