องค์ประกอบสำคัญของเซลล์ แบ่งออกเป็น ส่วนที่ห่อหุ้มเซลล์ ได้แก่ ผนังเซลล์ และเยื่อหุ้มเซลล์ และองค์ประกอบสำคัญภายในเซลล์ เช่น โพรโทพลาซึม นิวเคลียส นิวคลีโอลัส โครมาทิน ไซโทพลาซึม เป็นต้น

โครงสร้างพื้นฐานของเซลล์พืช และเซลล์สัตว์ แบ่งออกเป็น 2 ส่วนใหญ่ ได้แก่

1. ส่วนที่ห่อหุ้มเซลล์

        1.1) ผนังเซลล์ เป็นโครงสร้างแข็งที่ช่วยสร้างความแข็งแรงให้กับเซลล์ ประกอบด้วยสารพวกคาร์โบไฮเดรต มีความแตกต่างกันตามชนิดของเซลล์

        1.2) เยื่อหุ้มเซลล์ เป็นส่วนที่ห่อหุ้มโพรโทพลาซึม และสิ่งอื่นๆ ภายในเซลล์ทั้งหมด เป็นส่วนประกอบของโปรตีนและไขมัน ยอมให้สารบางชนิดซึมผ่านได้โดยวิธีออสโมซิส

2. ส่วนที่อยู่ภายในเซลล์

        2.1) นิวเคลียส (Nucleus) มีลักษณะเป็นก้อนกลม หรือค่อนข้างกลม เหนียวข้น ทำหน้าที่ควบคุมเมแทบอลิซึมของเซลล์ ควบคุมการแบ่งเซลล์ ควบคุมการสังเคราะห์โปรตีนและเอนไซม์ ควบคุมการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมจากพ่อแม่ไปสู่ลูกหลาน ประกอบด้วย 2 ส่วนสำคัญ ได้แก่

                - นิวคลีโอลัส (Nucleolus) ประกอบด้วย DNA และ RNA เป็นส่วนใหญ่ เป็นแหล่งที่มีการสร้างไรโบโซม (Ribosomes) เมื่อไรโบโซมถูกสร้างขึ้นมาแล้ว จะไหลออกทางช่องเยื่อหุ้มนิวเคลียส ไปสู่ไซโทพลาซึม (Cytoplasm) เพื่อทำหน้าที่สังเคราะห์โปรตีนให้แก่เซลล์ และส่งออกไปใช้นอกเซลล์
                -โครมาทิน คือ ร่างแหของโครโมโซม ประกอบด้วย DNA หรือเรียกว่า ยีน และโปรตีนหลายชนิดบน DNA จะมีรหัสพันธุกรรมอยู่ รหัสพันธุกรรมนี้จะควบคุมการสร้างโปรตีน และปริมาณของโปรตีนที่เหมาะสม 

        2.2) ไซโทพลาซึม เป็นของเหลวที่มีสารประกอบหลายชนิดรวมกันอยู่ เช่น สารอาหาร ของเสีย และออร์แกเนลล์ ซึ่งจะทำหน้าที่เฉพาะแตกต่างกันตามประเภท และหน้าที่ของเซลล์ เช่น คลอโรพลาส ไมโทคอนเดรีย ไลโซโซม ไรโบโซม ฯลฯ

เรียบเรียงโดย : ปิตุพร พิมพาเพชร