วิตามินเป็นสารอาหารที่ไม่ให้พลังงานแก่ร่างกาย แต่จำเป็นต่อการดำรงชีวิต วิตามินมีอยู่หลายชนิด นิยมใช้ชื่อตามอักษรภาษาอังกฤษ เช่น วิตามินเอ วิตามินบี วิตามินซี วิตามินดี วิตามินอี วิตามินเค วิตามินสามารถพบได้มากในพืช ผัก และผลไม้
วิตามิน (vitamins) เป็นสารอาหารที่ควบคุมการทำงานของระบบต่างๆ ในร่างกาย มนุษย์ได้วิตามินส่วนใหญ่จากอาหาร ถ้าขาดวิตามินจะทำให้เกิดภาวะผิดปกติ เนื่องจากความบกพร่องของกระบวนการทางเคมีภายในร่างกาย
วิตามินแบ่งได้เป็น 2 พวกใหญ่ๆ ดังนี้
1. วิตามินที่ละลายในไขมัน ได้แก่ วิตามินเอ วิตามินดี วิตามินอี วิตามินเค
2. วิตามินที่ละลายในน้ำ ได้แก่ วิตามินบี วิตามินซี
แหล่งอาหาร ประโยชน์และอาการเมื่อขาดวิตามินชนิดต่างๆ
วิตามิน |
แหล่งอาหาร |
ประโยชน์ |
อาการเมื่อขาดวิตามิน |
วิตามินเอ |
ผลไม้สีเขียวและเหลือง น้ำมันตับปลา เนย นม ไข่ ตับ |
ช่วยบำรุงสายตา รักษาสุขภาพของผิวหนัง ช่วยสร้างโปรตีน ช่วยในการเจริญเติบโต |
ไม่สามารถมองเห็นในที่สลัว นัยน์ตาแห้งหรือตาอักเสบ ผิวหนังแห้งหยาบ เด็กไม่เจริญเติบโต ความต้านทานโรคต่ำ |
วิตามินบี |
ข้าวซ้อมมือ เนื้อสัตว์ นม ตับ ไข่ ถั่ว มันเทศ |
ช่วยบำรุงระบบประสาทและการทำงานของหัวใจ |
โรคเหน็บชา เบื่ออาหาร ไม่มีแรง การเจริญเติบโตหยุดชะงัก |
วิตามินบี 2 |
ข้าว นม ตับ ไข่ เนื้อ ผัก ถั่ว ยีสต์ |
ช่วยให้การเจริญเติบโตเป็นไปอย่างปกติ ทำให้ผิวหนัง ลิ้น ตา มีสุขภาพดี |
โรคปากนกกระจอก ผิวหนังแห้งและแตก ลิ้นอักเสบ |
วิตามินบี 5 |
ตับ ถั่ว เนื้อสัตว์ ข้าวซ้อมมือ ยีสต์ |
เป็นตัวร่วมในการสร้างพลังงานและสังเคราะห์สาร |
ลิ้นบวม ผิวหนังหยาบแห้งมีสีคล้ำ ระบบย่อยอาหารและระบบประสาทผิดปกติ |
วิตามินบี 6 |
ตับ นม ถั่วลิสง ถั่วเหลือง เนื้อสัตว์ |
ช่วยการทำงานของระบบย่อยอาหาร บำรุงผิวหนัง |
เบื่ออาหาร ผิวหนังเป็นแผล |
วิตามินบี 12 |
ตับ นม ไข่ เนื้อสัตว์ |
จำเป็นสำหรับการสร้างเม็ดเลือดแดง ช่วยให้การเจริญเติบโตในเด็กเป็นไปอย่างปกติ |
โรคโลหิตจาง ประสาทเสื่อม |
วิตามินซี |
ผักต่างๆ เช่น คะน้า มะเขือเทศ กะหล่ำปลี ผลไม้ต่างๆ เช่น ส้ม ฝรั่ง มะละกอ มะนาว |
ทำให้ฟันและเหงือกมีสุขภาพดี ทำให้ร่างกายแข็งแรง มีความต้านทานโรค |
โรคเลือดออกตามไรฟัน หลอดเลือดฝอยเปราะ เป็นหวัดง่าย |
วิตามินดี |
น้ำมันตับปลา ตับ ไข่ นม เนย |
ช่วยให้ร่างกายดูดซึมธาตุแคลเซียม และฟอสฟอรัสเพื่อสร้างกระดูก |
โรคกระดูกอ่อน ฟันผุ |
วิตามินอี |
ผักสีเขียว น้ำมันจากพืช เช่น น้ำมันรำข้าว น้ำมันถั่วเหลือง |
ทำให้เม็ดเลือดแดงแข็งแรง ไม่เป็นหมัน |
ทำให้เกิดโรคโลหิตจางในเด็ก หญิงมีครรภ์อาจแท้ง ผู้ชายอาจเป็นหมัน |
วิตามินเค |
ผักสีเขียว ตับ |
ช่วยสร้างสารที่จำเป็นในการแข็งตัวของเลือด |
เลือดแข็งตัวช้ากว่าปกติ |