โปรตีน เป็นสารอาหารประเภทหนึ่งที่ให้พลังงานแก่ร่างกาย โปรตีนประกอบด้วยหน่วยย่อยที่เรียกว่า กรดอะมิโน เชื่อมต่อกัน สามารถแบ่งได้หลายชนิด เช่น ฮีโมโกลบิน เคอราทิน คอลลาเจน เอนไซม์ เป็นต้น หลักๆ แล้ว โปรตีนสามารถพบได้ในอาหารประเภท เนื้อสัตว์ นม และไข่

โปรตีน (protein) เป็นสารประกอบอินทรีย์ที่มีโมเลกุลใหญ่ ประกอบด้วยโมเลกุลเล็กๆ ที่เรียกว่า กรดอะมิโน (amino acid) หลายพันหลายหมื่นโมเลกุลมาเชื่อมต่อกัน ในธรรมชาติมีกรดอะมิโนมากกว่า 20 ชนิด จึงให้คุณค่าทางอาหารต่างกัน

ธาตุที่เป็นองค์ประกอบของโปรตีน ได้แก่ คาร์บอน ไฮโดรเจน ออกซิเจน และไนโตรเจน ยกเว้นโปรตีนบางชนิดมีกำมะถัน หรือฟอสฟอรัสรวมอยู่ด้วย โปรตีนมีอยู่ทั้งในพืชและสัตว์

โปรตีนมีความสำคัญในการเจริญเติบโต โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเจริญเติบโตของสมอง เด็กในครรภ์จะเจริญเติบโตน้อยกว่าปกติ ถ้ามารดาขาดอาหารประเภทโปรตีน ร่างกายของคนเรามีโปรตีนมากกว่า 100,000 ชนิด แต่ละชนิดอยู่ในส่วนต่างๆ ของร่างกาย ดังนี้

- ฮีโมโกลบิน เป็นโปรตีนก้อนกลม พบในเม็ดเลือดแดง
- เคอราทิน เป็นโปรตีนเส้นใย พบในเล็บ ผม และขน
- คอลลาเจน เป็นโปรตีนเส้นใย พบในเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน
- เอนไซม์ แอนติบอดี ฮอร์โมน เป็นโปรตีนก้อนกลม พบในอวัยวะต่างๆ ของร่างกาย

กรดอะมิโนที่ร่างกายของคนเราต้องการ แบ่งเป็น 2 ประเภท ดังนี้

1. กรดอะมิโนจำเป็น คือ กรดอะมิโนที่ร่างกายต้องการ และสังเคราะห์ขึ้นเองไม่ได้ ต้องได้รับจากอาหาร คนเราต้องการกรดอะมิโนจำเป็น 8-10 ชนิด ขึ้นอยู่กับช่วงอายุ ได้แก่ ไอโซลิวซีน ลิวซีน ไลซีน เมไทโอนีน ฟีนิลอะลานีน ทรีโอนีน ทริปโตเฟน วาลีน อาร์จีนีน ฮิสทีดีน (อาร์จีนีนและฮิสทีดีน จำเป็นต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการในวัยเด็ก) อาหารที่มีกรดอะมิโนที่จำเป็นครบถ้วน ถือเป็นโปรตีนคุณภาพสูง เช่น เนื้อสัตว์ ไข่ น้ำนม เป็นต้น

2. กรดอะมิโนไม่จำเป็น คือ กรดอะมิโนที่ร่างกายต้องการ และร่างกายสังเคราะห์ได้เอง ได้แก่ ไกลซีน อะลานีน เซรีน ซิสเทอีน โพรลีน ไทโรซีน อาร์จีนีน กรดแอสปาติก กรดกลูตามิก กลูตามีน

โปรตีนเป็นสารอาหารที่มีความจำเป็นต่อร่างกายเป็นอย่างยิ่ง เนื่องจาก

- เป็นส่วนประกอบของอวัยวะและเซลล์ทุกเซลล์
- ช่วยเสริมสร้างการเจริญเติบโตของร่างกาย
- ซ่อมแซมเซลล์ต่างๆ ของร่างกาย
- โปรตีนที่เป็นเอนไซม์ช่วยเร่งและควบคุมปฏิกิริยาเคมีในสิ่งมีชีวิต
- โปรตีนบางชนิดทำหน้าที่ควบคุมระบบต่างๆ ให้ทำงานได้เป็นปกติ
- กรณีที่ร่างกายขาดพลังงานจากคาร์โบไฮเดรตและไขมัน ร่างกายจะได้รับพลังงานจากการสลายโปรตีน

ในการทดสอบอาหารประเภทโปรตีน ทำได้โดยทดสอบกับคอปเปอร์ซัลเฟต และสารละลายโซเดียมไฮดรอกไซด์ (ไบยูเร็ต) จะได้สีม่วง หรือชมพูอมม่วง หรือสีน้ำเงิน สีที่เกิดนั้นเกิดจากสารประกอบเชิงซ้อนของคอปเปอร์ไอออน