หินอัคนี หรือหินภูเขาไฟ เกิดจากการเย็นตัวและการตกผลึกของแมกมาใต้เปลือกโลก สามารถจำแนกเป็นหินชนิดต่างๆ ได้อีกมากมายหลายชนิด เช่น หินแกรนิต หินบะซอลต์ หินออบซิเดียน หินพัมมิส เป็นต้น หินอัคนีแต่ละชนิดล้วนมีลักษณะและคุณสมบัติที่เหมาะแก่การใช้ประโยชน์ในด้านที่แตกต่างกัน
หินอัคนี เกิดจากการเย็นตัวและการตกผลึกของแมกมาใต้เปลือกโลก หรือการเย็นตัวของลาวาบนผิวโลก แบ่งเป็น 2 พวกใหญ่ๆ คือ
1. หินอัคนีแทรกซอน
เป็นหินอัคนีที่เกิดจากการเย็นตัวลงอย่างช้าๆ ของแมกมาใต้เปลือกโลก เมื่อแมกมาแทรกตัวดันขึ้นมาสู่เปลือกโลก ถึงระดับหนึ่งที่อยู่ใต้เปลือกโลก และอุณหภูมิลดลง แมกมาจะเย็นตัวพร้อมกับแข็งตัวอย่างช้าๆ ทำให้เกิดผลึกแร่ขนาดใหญ่ จึงเกิดหินที่มีเนื้อผลึกหยาบ ที่มีผลึกแร่ยึดเกาะกันแน่นสนิท เนื้อหินจึงแน่นและแข็ง เช่น หินแกรนิต หินไดออไรต์ หินแกบโบร เป็นต้น
2. หินอัคนีพุ
หรือหินภูเขาไฟ เกิดจากการเย็นตัวลงอย่างรวดเร็วของลาวาที่ดันตัวพุออกมานอกผิวโลก เป็นหินที่มีผลึกแร่ขนาดเล็กหรือไม่มีผลึกเลย เช่น หินบะซอลต์ หินแอนดีไซต์ หินไรโอไลต์ หินออบซิเดียน หินพัมมิส เป็นต้น
ลักษณะและประโยชน์ของหินอัคนีชนิดต่างๆ ที่พบในประเทศไทย
|
หินอัคนี |
ลักษณะเนื้อหิน |
แหล่งที่พบ |
ประโยชน์ |
|
หินแกรนิต |
เนื้อหยาบมาก เนื้อหินสม่ำเสมอ ผลึกแร่เกาะประสานกันแน่น มีสีอ่อน |
จันทบุรี เลย ลำปาง ตาก ภูเก็ต |
หินประดับ หินสลัก ปูพื้น ผนังอาคาร หินต้นกำเนิดแร่ดีบุก |
|
หินไรโอไลต์ |
เนื้อละเอียดมาก ขาว ชมพู เทา |
สระบุรี ตาก ลำปาง ลพบุรี เลย เพชรบูรณ์ |
อุตสาหกรรมก่อสร้าง เซรามิก |
|
หินไดออไรต์ |
เนื้อหยาบ ผลึกมักมีขนาดเดียวและสม่ำเสมอ มีสีดำ เทาเข้ม |
สระบุรี เลย เพชรบูรณ์ ลพบุรี นครราชสีมา |
อุตสาหกรรมก่อสร้าง เซรามิก ครก |
|
หินแอนดีไซต์ |
เนื้อละเอียดแน่นทึบ สีม่วง เขียว เทาแก่ และดำเข้ม |
สระบุรี ตาก เพชรบูรณ์ ประจวบคีรีขันธ์ |
อุตสาหกรรมก่อสร้าง เซรามิก ครก |
|
หินแกบโบร |
เนื้อหยาบ ผลึกแร่ใหญ่ มีสีเข้ม |
อุตรดิตถ์ เชียงราย ลำปาง นครราชสีมา ระยอง |
หินประดับ |
|
หินบะซอลต์ |
เนื้อแน่น ละเอียด มักมีรูพรุน มีสีดำเข้ม |
จันทบุรี ตราด กาญจนบุรี บุรีรัมย์ ศรีสะเกษ ลำปาง |
อุตสาหกรรมก่อสร้าง หินต้นกำเนิดอัญมณี |
|
หินออบซิเดียน หินแก้วภูเขาไฟ |
ไม่มีผลึก เนื้อเรียบเกลี้ยง สีดำ รอยแตกคมเหมือนแก้วแตก |
ไม่พบในประเทศไทย |
อาวุธ (ในสมัยโบราณ) |
|
หินสคอเรีย |
แข็ง สาก มีรูพรุน ลอยน้ำได้ |
ตามชายฝั่งทะเล |
หินขัด |
|
หินพัมมิส |
แข็ง สาก มีรูพรุน ลอยน้ำได้ |
ตามชายฝั่งทะเล |
หินขัด |
