หินแปร คือ หินที่แปรสภาพมาจากหินอัคนี หรือหินตะกอน สามารถจำแนกเป็นหินชนิดต่างๆ ได้อีกมากมายหลายชนิด เช่น หินชนวน หินอ่อน หินควอร์ตไซต์ เป็นต้น หินแปรแต่ละชนิดล้วนมีลักษณะ และคุณสมบัติที่เหมาะแก่การใช้ประโยชน์ในด้านที่แตกต่างกัน
หินแปร เกิดจากการแปรสภาพของหินอัคนี หรือหินตะกอน โดยการกระทำของความร้อน ความดัน และปฏิกิริยาเคมี ทำให้เนื้อหิน แร่ประกอบหิน และโครงสร้างหินเปลี่ยนไปจากเดิม โดยการแปรสภาพของหินยังอยู่ในสถานะของของแข็ง การแปรสภาพแบ่งได้เป็น 2 แบบ ดังนี้
1. การแปรสภาพบริเวณไพศาล
เป็นการแปรสภาพของหินซึ่งเกิดเป็นบริเวณกว้างใหญ่ เนื่องจากอุณหภูมิและความดัน โดยปกติการแปรสภาพชนิดนี้ จะมีความสัมพันธ์กับหินอัคนี และมักจะมีริ้วขนาน จนเป็นแถบลายสลับสี บิดแบบคลื่นเนื่องจากอิทธิพลของความดัน ซึ่งพบในหินชีสต์ หินไนส์ ริ้วขนานอาจจะแยกออกเป็นแผ่นๆ ได้และบริเวณผิวหน้าจะเรียบเนียน เช่น หินชนวน
2. การแปรสภาพสัมผัส
เป็นการแปรสภาพเนื่องจากความร้อนเกิดขึ้นในบริเวณที่หินหนืด หรือลาวาแทรกตัวขึ้นมา สัมผัสกับหินในบริเวณเดิม ความร้อนและสารจากหินหนืด หรือลาวา ทำให้หินในบริเวณนั้นแปรเปลี่ยนสภาพผิดไปจากเดิม หินแปรที่เกิดขึ้นจะมีการจัดเรียงตัวของแร่ใหม่ ไม่แสดงริ้วขนาน เช่น หินอ่อน หินควอร์ตไซต์
การแปรสภาพของหินแปร
- หินชนวน หินฟิลไลต์ หินชีสต์ แปรสภาพจาก หินดินดาน, หินทัฟฟ์
- หินไนส์ แปรสภาพจาก หินทราย, หินแกรนิต
- หินควอร์ตไซต์ แปรสภาพจาก หินทราย
- หินอ่อน แปรสภาพจาก หินปูน, หินโดโลไมต์
ลักษณะและประโยชน์ของหินแปรชนิดต่างๆ ที่พบในประเทศไทย
หินแปร |
ลักษณะเนื้อหิน |
แหล่งที่พบ |
ประโยชน์ |
หินชนวน |
เป็นแผ่นบางๆ เรียงตัวขนานไปทางเดียวกัน ผิวหน้าเรียบ แซะเป็นแผ่นบางได้ง่าย ประกอบด้วยแร่ไมก้าและควอร์ต |
สระบุรี กาญจนบุรี สงขลา นครราชสีมา |
หินประดับ ปูพื้น มุงหลังคา |
หินฟิลไลต์ |
คล้ายหินชนวน แต่เนื้อหยาบกว่า ประกอบด้วยแร่ไมกา |
เชียงใหม่ สงขลา กาญจนบุรี |
หินประดับ |
หินชีสต์ |
เนื้อหยาบ มีลักษณะเป็นแผ่น แร่เรียงตัวขนานกัน ประกอบด้วยแร่หลายชนิด |
ตาก ประจวบคีรีขันธ์ ชลบุรี |
หินประดับ |
หินไนส์ |
เป็นริ้วขนานกัน เนื้อแน่นแข็ง มีผลึกเป็นแถบแร่ต่างๆ |
กาญจนบุรี เชียงใหม่ ตาก |
หินประดับ หินก่อสร้าง |
หินควอร์ตไซต์ |
มีลักษณะเป็นเม็ด เนื้อแน่นแข็ง |
เชียงใหม่ ตาก |
หินก่อสร้าง |
หินอ่อน |
เนื้อละเอียดถึงหยาบ เนื้อแน่น มีผลึกแร่ ประกอบด้วยแร่แคลไซต์ |
สระบุรี สุโขทัย ชัยนาท เพชรบุรี ประจวบคีรีขันธ์ ยะลา |
หินประดับ อุตสาหกรรมก่อสร้าง |