เรามีใช้เกณฑ์การจำแนกสัตว์ได้หลายเกณฑ์ เช่น การใช้ลักษณะโครงร่างแข็งเป็นเกณฑ์ หรือใช้กระดูกสันหลังเป็นเกณฑ์ ซึ่งแบ่งออกเป็น ปลา สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก สัตว์เลื้อยคลาน สัตว์จำพวกนก และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม

การจำแนกสัตว์โดยใช้ลักษณะโครงร่างแข็งเป็นเกณฑ์ สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่ม คือ

1. โครงร่างแข็งภายใน คือ โครงกระดูกที่อยู่ในร่างกาย ช่วยในการป้องกันอวัยวะภายใน และจะเชื่อมต่อกับเส้นเอ็นและกล้ามเนื้อ ซึ่งช่วยในการเคลื่อนไหวของร่างกายอีกด้วย ซึ่งสัตว์ที่มีโครงร่างแข็งภายใน คือ สัตว์ที่มีกระดูกสันหลัง

2. โครงร่างแข็งภายนอก คือ โครงร่างแข็งที่ห่อหุ้มอยู่ภายนอกร่างกาย สัตว์ที่มีโครงร่างแข็งภายนอก คือ สัตว์ที่ไม่มีกระดูกสันหลัง โดยสัตว์ที่มีโครงร่างแข็งภายนอกบางชนิด เมื่อเจริญเติบโต ร่างกายจะไม่โตไปด้วย จึงจำเป็นจะต้องเปลี่ยนแปลงรูปร่างโดยการลอกคราบ​

การจำแนกสัตว์โดยใช้การมีกระดูกสันหลังเป็นเกณฑ์ ได้ 2 กลุ่มคือ

1. สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง เป็นกลุ่มสัตว์ที่มีปริมาณมากกว่าสัตว์มีกระดูกสันหลัง  เช่น กุ้ง หมึก มด พยาธิ เป็นต้น

2. สัตว์มีกระดูกสันหลัง แบ่งย่อยได้เป็นอีก 5 กลุ่ม ดังนี้

        2.1 ปลา เป็นสัตว์เลือดเย็น หายใจโดยใช้เหงือก มีครีบช่วยในการเคลื่อนที่ ผิวหนังมีเกล็ด ดำรงชีวิตอยู่ในน้ำตลอดชีวิต วางไข่จำนวนมากในน้ำ เช่น ปลากัด ม้าน้ำ ปลาตะเพียน เป็นต้น
        2.2 สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก เป็นสัตว์เลือดเย็น ผิวหนังเปียกชื้น ไม่มีขน ไม่มีเกล็ด ตัวอ่อนจะหายใจโดยใช้เหงือก อาศัยในน้ำ ไม่มีขา เมื่อโตเต็มวัยแล้วจะหายใจโดยใช้ปอดและผิวหนัง อาศัยบนบก มี 4 ขา วางไข่ในน้ำ เช่น กบ เขียด คางคก เป็นต้น
        2.3 สัตว์เลื้อยคลาน เป็นสัตว์เลือดเย็น หายใจโดยใช้ปอด ผิวหนังแห้ง ลำตัวมีเกล็ดปกคลุม มี 4 ขาหรือไม่มีขา อาศัยได้ทั้งบนบกและในน้ำ วางไข่บนบกและไข่มีเปลือกแข็งหุ้ม บางชนิดออกลูกเป็นตัว เช่น เต่า จระเข้ งู จิ้งจก เป็นต้น
        2.4 สัตว์จำพวกนก เป็นสัตว์เลือดอุ่น หายใจโดยใช้ปอด มีจะงอยปากแข็ง ขนเป็นแผง มีขา 1 คู่ มีปีก 1 คู่ มีเกล็ดที่ขาและนิ้วเท้า วางไข่บนบกและไข่มีเปลือกแข็งหุ้ม มีนกบางชนิดบินไม่ได้ และบางชนิดว่ายน้ำได้ เช่น ไก่ เป็ด นกยูง เป็นต้น
        2.5 สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม เป็นสัตว์เลือดอุ่น หายใจโดยใช้ปอด มีขนเป็นเส้น ส่วนใหญ่อาศัยบนบก และมี 4 ขา ตัวอ่อนเติบโตในมดลูกของเพศเมีย มีต่อมน้ำนมใช้เลี้ยงลูกอ่อน ส่วนใหญ่ออกลูกเป็นตัว เช่น โลมา พะยูน สุนัข คน เป็นต้น

เรียบเรียงโดย : ปิตุพร พิมพาเพชร