พืชเป็นสิ่งชีวิตเหมือนกับมนุษย์และสัตว์ จึงต้องการอาหารสำหรับการเจริญเติบโต การเจริญเติบโตของพืช หมายถึง การเพิ่มขนาดและความสูงของพืช สังเกตได้จากการเพิ่มขนาด หรือเพิ่มความสูงของพืช หรือการเพิ่มจำนวนใบ เป็นต้น โดยมีปัจจัยที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของพืช ได้แก่ แสงแดด ดิน น้ำหรือความชื้น อากาศและอุณหภูมิ

1. แสงแดด

เป็นปัจจัยสำคัญต่อการเจริญเติบโต เพราะแสงกระตุ้นการเจริญของปลายยอดและปลายราก พืชแต่ละชนิดต้องการแสงแดดต่างกัน แสงเป็นปัจจัยในการสร้างอาหารของพืชในกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสง คลอโรฟิลล์ในพืชทำหน้าที่ดูดพลังงานจากแสงแดดนำมาสังเคราะห์ด้วยแสง ได้เป็นน้ำตาลกลูโคส ซึ่งพืชจะเก็บในรูปของแป้งและแก๊สออกซิเจน การปลูกพืชในที่มีแสงไม่เพียงพอจึงทำให้พืชเจริญเติบโตช้า

2. ดิน

อาหารของพืชอยู่ในดิน ปริมาณแร่ธาตุอาหารในดินมาจากซากพืชซากสัตว์ที่ผสมอยู่ มีผลต่อการเจริญเติบโตของพืช รวมถึงความเป็นกรด-เบสของดิน ความเค็ม และความพรุนของดิน ในดินมีแร่ธาตุที่สำคัญต่อพืช คือ ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส และโพแทสเซียม

3. น้ำหรือความชื้น

พืชใช้น้ำเป็นวัตถุดิบในการสังเคราะห์ด้วยแสง น้ำช่วยละลายแร่ธาตุในดิน ช่วยให้รากพืชดูดและลำเลียงแร่ธาตุและสารอาหารภายในลำต้น และช่วยปรับอุณหภูมิ ช่วยให้กระบวนการต่าง ๆ ดำเนินไปได้ นอกจากนี้น้ำยังให้ธาตุออกซิเจนและธาตุไฮโดรเจนแก่พืชด้วย ถ้าพืชขาดน้ำก็จะเหี่ยวเฉา

4. อากาศและอุณหภูมิ

พืชมีการหายใจเหมือนคนและสัตว์ พืชหายใจทั้งเวลากลางวันและกลางคืน การหายใจของพืชต้องการใช้แก๊สออกซิเจน และคายแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ออกมาตลอดเวลา เช่นเดียวกันกับมนุษย์และสัตว์ ส่วนในเวลากลางวัน พืชสามารถสร้างอาหารได้โดยกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสง พืชจะใช้แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์มาสร้างอาหาร และคายแก๊สออกซิเจน และไอน้ำออกมาทางปากใบ

เรียบเรียงโดย : ปิตุพร พิมพาเพชร