ผลเป็นส่วนที่เจริญเติบโตเปลี่ยนแปลงมาจากรังไข่ ภายหลังจากที่ดอกได้รับการปฏิสนธิแล้ว ประเภทของผลแบ่งเป็นผลเดี่ยว ผลกลุ่ม และผลรวม ส่วนรังไข่ หรือออวุล เจริญเติบโตเป็นเมล็ด

ผลทำหน้าที่ห่อหุ้มต้นอ่อนและเมล็ด ผนังรังไข่ชั้นนอกสุดเจริญเป็นเปลือกของผล บางชนิดอ่อนนุ่ม บางชนิดอาจหนาและแข็งมาก

ผลไม้แบ่งเป็น 3 ชนิดคือ

1. ผลเดี่ยว เป็นผลที่เกิดจากรังไข่อันเดียวที่อยู่ภายในดอกเดียว ลักษณะเด่นของผลเดี่ยวคือ มีรังไข่เพียง 1 อันใน 1 ดอก ถ้ารังไข่มีไข่อ่อนอันเดียว จะเป็นผลที่มีเมล็ดเดียว เช่น มะม่วง มะปราง แต่ถ้ามีไข่อ่อนหลายอัน จะเป็นผลเดี่ยวที่มีเมล็ดหลายเมล็ด เช่น องุ่น แตงโม

2. ผลกลุ่ม เป็นผลที่เกิดจากกลุ่มของรังไข่ที่อยู่ภายในดอกเดียวกัน และอยู่บนฐานรองดอกเดียวกัน โดยที่รังไข่แต่ละอันเป็นผลย่อยหนึ่งผล แต่เมื่อผลเหล่านั้นอยู่อัดกันแน่น ทำให้ดูคล้ายเป็นผลเดี่ยว เช่น น้อยหน่า สตรอเบอรี่ แต่ผลบางชนิดอยู่กันอย่างไม่อัดแน่น เห็นแยกออกเป็นผลเล็ก ๆ เช่น กระดังงา การเวก

3. ผลรวม เกิดจากดอกช่อที่มีรังไข่ของดอกแต่ละดอก เมื่อได้รับการปฏิสนธิ ผนังรังไข่จะเชื่อมรวมกันมองคล้ายผลเดี่ยว เช่น ขนุน สาเก สับปะรด มะเดื่อ เป็นต้น

เมล็ดเกิดจากส่วนไข่อ่อน หรือออวุล เจริญเติบโตขึ้นหลังจากปฏิสนธิ เมล็ดมีหน้าที่ในการขยายพันธุ์ เมล็ดเก็บรักษาต้นอ่อนเอาไว้ เมื่อได้น้ำ อากาศ และอุณหภูมิที่พอเหมาะ จะงอกเป็นต้นใหม่

เมล็ดมีหน้าที่

1. แพร่พันธุ์โดยวิธีการต่าง ๆ ตามลักษณะเมล็ดพืช เช่น อาศัยลม น้ำ คน สัตว์ และการดีดกระเด็นของเมล็ดพืชเมื่อเมล็ดพืชแตกออก
2. เมื่อได้รับความชื้น อากาศ อุณหภูมิที่พอเหมาะ เมล็ดจะงอกเป็นต้นใหม่ และเจริญเติบโตออกดอก ผล และเมล็ด วนเวียนเช่นนี้ตลอดไป

เรียบเรียงโดย : ปิตุพร พิมพาเพชร