วันขึ้นปีใหม่ตรงกับวันที่ 1 มกราคม ของทุกปี เป็นวันเริ่มต้น พ.ศ. (พุทธศักราช) ใหม่ เป็นวันหยุดราชการ เพื่อให้ประชาชนไปทำบุญตักบาตร เลี้ยงพระในวันนี้
เด็กจะส่งบัตรอวยพรและของขวัญให้แก่กัน นอกจากนี้ยังจัดงานรื่นเริงกันอย่างสนุกสนาน เราควรทำจิตใจให้ร่าเริง แจ่มใส และตั้งต้นทำความดี ตั้งแต่วันนี้เป็นต้นไป
ประเพณีการรดน้ำดำหัว ขอพรจากผู้ใหญ่เป็นประเพณีที่แสดงถึงความเคารพ นอบน้อมต่อบิดามารดา ผู้ใหญ่ หรือผู้มีพระคุณ เป็นการแสดงออกถึงความกตัญญูกตเวทีของผู้น้อยและขอขมาลาโทษที่ผู้น้อยอาจเคยล่วงเกินผู้ใหญ่
อีกทั้งเป็นการขอพรเพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ตนเองตลอดไป
คำว่ารดน้ำดำหัวเป็นคำพูดของชาวเหนือที่จะไปรดน้ำขอขมา (ขอโทษ) ผู้ใหญ่และขอพรจากผู้ใหญ่ที่ตนเคารพนับถือ ซึ่งจะมีการอาบน้ำจริงๆ คือ อาบทั้งตัวและดำหัวคือสระผมด้วย
สิ่งที่ใช้สระผมก็จะเป็นน้ำส้มป่อยหรือน้ำมะกรูด
การดำหัว ในความหมายทั่วไปของชาวล้านนาไทยนั้น หมายถึง การสระผม แต่ในพิธีกรรมโดยเฉพาะในเทศกาลสงกรานต์ หรือปีใหม่ของทุกๆ ปี หมายถึง
การชำระสะสางสิ่งอันเป็นอัปมงคลในชีวิตให้วิปลาสปราดไป ด้วยการใช้น้ำส้มป่อยเป็นเครื่องชำระ
