การจำแนกพืชดอก เมื่อใช้องค์ประกอบของดอกไม้เป็นเกณฑ์ จะแบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ ดอกสมบูรณ์หรือดอกครบส่วน และดอกไม่สมบูรณ์หรือดอกไม่ครบส่วน แต่เมื่อใช้เกสรเพศผู้ และเกสรเพศเมียเป็นเกณฑ์ จะแบ่งได้ 2 ประเภท คือ ดอกสมบูรณ์เพศ และดอกไม่สมบูรณ์เพศ

การจำแนกพืชดอกโดยใช้ ส่วนประกอบของดอกไม้เป็นเกณฑ์ แบ่งได้เป็น 2 ชนิด คือ

1. ดอกสมบูรณ์ หรือดอกครบส่วน หมายถึง ดอกที่มีส่วนประกอบครบทั้ง 4 ส่วน คือ กลีบเลี้ยง กลีบดอก เกสรตัวผู้ และเกสรตัวเมียอยู่ภายในดอกเดียวกัน เช่น ดอกบานบุรี ชบา กุหลาบ ต้อยติ่ง บัวหลวง อัญชัน ผักบุ้ง พริก มะเขือ เป็นต้น

2.ดอกไม่สมบูรณ์ หรือดอกไม่ครบส่วน หมายถึง ดอกที่มีส่วนประกอบของดอกไม่ครบทั้ง 4 ส่วน อาจขาดส่วนใดส่วนหนึ่งไปในดอกเดียวกัน เช่น ดอกมะละกอ ตำลึง ฟักทอง แตงกวา บวบ เฟื่องฟ้า กล้วยไม้ บานเย็น หน้าวัว เป็นต้น

การจำแนกพืชดอกโดยใช้ เกสรตัวผู้และเกสรตัวเมียเป็นเกณฑ์ แบ่งได้เป็น 2 ชนิด คือ

1. ดอกสมบูรณ์เพศ หมายถึง ดอกที่มีทั้งเกสรตัวผู้ และเกสรตัวเมียอยู่ภายในดอกเดียวกัน เช่น ดอกชบา มะม่วง กุหลาบ บัว ต้อยติ่ง ผักบุ้ง ถั่ว มะเขือ เป็นต้น
2. ดอกไม่สมบูรณ์เพศ หมายถึง ดอกที่มีเกสรตัวผู้และเกสรตัวเมียอยู่คนละดอก เช่น ดอกตำลึง ฟักทอง มะละกอ ข้าวโพด มะยม เป็นต้น

เรียบเรียงโดย : ปิตุพร พิมพาเพชร