โลกของเรามีแก๊สเป็นชั้นบรรยากาศห่อหุ้มเอาไว้ ที่บริเวณพื้นผิวโลกมีน้ำเป็นส่วนใหญ่ ส่วนเปลือกโลกที่เป็นของแข็งประกอบไปด้วยดินและหิน ซึ่งหินเป็นของแข็งที่เป็นส่วนผสมของแร่ธาตุต่าง ๆ ปะปนกัน เมื่อแร่ธาตุต่าง ๆ หลอมละลายเป็นของเหลวร้อนมีลักษณะเป็นหินหนืดอยู่ใต้เปลือกโลกจะเรียกว่า "แมกมา (Magma)" เมื่อเกิดภูเขาไฟปะทุ หินหนืดจะถูกดันขึ้นมาสู่ผิวโลก ไหลทะลักออกจากปากปล่องภูเขาไฟกลายเป็น "ลาวา (Lava)" เมื่อลาวาเย็นตัวลงก็จะเกิดเป็นหินอัคนี เมื่อสภาพแวดล้อมเปลี่ยนแปลงไปตามกาลเวลาอันยาวนาน หินอัคนีเกิดการผุกร่อน เผชิญกับความดันความร้อน ก็จะกลายสภาพเป็น หินตะกอน (หินชั้น) และหินแปรในที่สุด
นักธรณีวิทยาได้แบ่งประเภทของหินตามลักษณะของการเกิดไว้ 3 ประเภทคือ
หินอัคนี (Igneous Rock)
เกิดจากการเย็นตัวลงของหินหนืดร้อนหรือลาวาที่ปะทุออกมาจากใต้พื้นโลก มีความแข็งมากกว่าหินประเภทอื่น ๆ หินอัคนีมีหลายชนิด แล้วแต่แร่ธาตุที่เป็นส่วนประกอบและลักษณะการเย็นตัว เช่น
หินแกรนิต เกิดจากการเย็นตัวช้า ๆ ของลาวา ทำให้มีผลึกขนาดใหญ่ มีความแข็งแรงและทนทานต่อการกัดกร่อน จึงถูกนำมาใช้ในงานก่อสร้าง
หินบะซอลต์ เกิดจากการเย็นตัวลงอย่างรวดเร็วของลาวา มีผลึกขนาดเล็กและมีรูพรุน แต่มีความแข็งแรงทนทาน จึงถูกนำมาใช้ในงานก่อสร้างเช่นกัน
หินออบซิเดียน เกิดจากการเย็นตัวลงแบบฉับพลันของลาวา ไม่มีผลึก มีแร่ซิลิกาสูงจึงมีลักษณะคล้ายแก้วสีดำ ผิวเรียบ มีความมันวาว รอยแตกคม สมัยโบราณถูกนำมาใช้เป็นมีดและอาวุธ
หินตะกอนหรือหินชั้น (Sedimentary Rock)
ที่เรียกว่าหินตะกอนเพราะเกิดจากการจับตัวกันของเศษตะกอนต่างๆ ทั้งซากพืชซากสัตว์ เศษดินโคลน กรวด ทราย และเศษหินต่าง ๆ ที่ผุกร่อน ที่ถูกสายน้ำ สายลมพัดพามาตกตะกอนทับถมกัน มีลักษณะเป็นแผ่นเป็นชั้น จึงเรียกว่าหินชั้นด้วย มีหลายชนิด แล้วแต่ชนิดของตะกอนที่ทับถมกัน เช่น
หินกรวด เกิดจากเศษกรวดทับถมกันจนจับตัวกันแน่นแข็ง มีเนื้อหยาบ นิยมนำมาทำถนน
หินทราย เกิดจากการทับถมกันของเม็ดทรายขนาดเล็ก จึงมีเนื้อละเอียดกว่าหินกรวด นิยมนำมาใช้ในงานตกแต่งอาคาร สิ่งปลูกสร้าง ใช้ทำรูปแกะสลัก
หินดินดาน เกิดจากการทับถมกันของเศษดินโคลน ดินเหนียว ทรายแป้ง มีเนื้อละเอียดมาก เกาะตัวกันเป็นชั้นบาง ๆ เปราะแตกง่าย นิยมนำมาใช้ในงานเครื่องปั้นดินเผา
หินปูน เกิดจากการทับถมกันของซากสัตว์ กระดูกสัตว์ กระดองสัตว์ทะเลอย่าง ปู กุ้ง หอย หินปูนจึงมีองค์ประกอบเป็นแคลไซต์ ถูกกัดกร่อนได้ง่ายด้วยกรด หินปูนใช้ทำปูนซีเมนต์เพื่อผสมเป็นคอนกรีตสำหรับงานก่อสร้าง
หินแปร (Metamorphic Rock)
เป็นหินที่เกิดจากการแปรสภาพของหินอื่นๆ หรือของหินแปรเอง โดยเนื้อหินมีการแปรสภาพไปจากเดิมเพราะได้รับแรงดันและอุณหภูมิสูง อย่างเช่นแรงดันและความร้อนสูงจากแมกมาใต้เปลือกโลก แต่ไม่ใช่การแปรสภาพจากการหลอมเหลว หินแปรมีหลากหลายชนิด เช่น
หินชนวน เกิดจากการแปรสภาพของหินดินดาน จึงมีเนื้อละเอียด เป็นชั้นบาง ๆ สามารถกระเทาะออกจากกันได้ นิยมนำมาทำเป็นกระดานชนวน กระดานดำ ใช้มุงหลังคาหรือปูทางเท้า
หินอ่อน แปรสภาพมาจากหินปูน นิยมนำมาใช้ในการตกแต่งอาคารเพื่อความสวยงาม ทั้งยังใช้ในงานแกะสลัก
หินควอร์ตไซต์ แปรสภาพมาจากหินทราย มีความหนาแน่นมากกว่าหินทราย ประกอบไปด้วยผลึกของเม็ดทรายขนาดไล่เลี่ยกัน มีความคงทนสูงมาก
เรียบเรียงโดย : มรุตเทพ วงษ์วาโย
