บริเวณใกล้ชายฝั่งทะเลของบางจังหวัด เราสามารถพบเห็นนาเกลือ บนพื้นดินจะมีเกลือจำนวนมหาศาลตกตะกอนอยู่ ชาวบ้านสามารถใช้ความรู้เกี่ยวกับการตกผลึกของสารละลายอิ่มตัวนี้ มาใช้ในการประกอบอาชีพ นอกจากเกลือแล้ว ผลึกยังมีอีกมากมายหลายชนิด และพบเฉพาะในสถานะของแข็งเท่านั้น

        ผลึก คือ ของแข็งที่เป็นสารชนิดเดียว มีลักษณะเฉพาะตัว มีรูปทรงเรขาคณิต มีเหลี่ยม มีมุม ผิวหน้าเรียบ ที่แยกตัวออกมาจากสารละลายอิ่มตัว

        การตกผลึก คือ ปรากฏการณ์ที่ของแข็งที่เป็นตัวละลายแยกออกจากสารละลายอิ่มตัว เมื่อสารละลายอิ่มตัวมีอุณหภูมิลดลง ถ้าสารละลายอิ่มตัวเย็นตัวลงอย่างรวดเร็ว จะเกิดผลึกที่มีขนาดเล็ก แต่ถ้าสารละลายอิ่มตัวเย็นตัวลงอย่างช้า ๆ จะเกิดผลึกที่มีขนาดใหญ่ ผลึกที่สมบูรณ์ของสารต่างชนิดกันจะมีรูปทรงที่แตกต่างกัน

วิธีตกผลึกที่นิยมใช้ในปัจจุบัน คือ การตกผลึกในสารละลายด้วยตัวทำละลายที่เหมาะสม ตัวทำละลายที่ใช้ในการตกผลึก ควรมีสมบัติดังนี้

            - ละลายสารที่ต้องการตกผลึกได้ดีในขณะร้อน
        ​    - จุดเดือดของตัวทำละลายไม่สูงมาก
        ​    - ต้องมีจุดเดือดต่ำกว่าจุดเดือดของสารที่ต้องการตกผลึก
        ​    - ควรให้ผลึกที่มีรูปร่างดี
        ​    - ติดไฟได้ยาก
        ​    - มีราคาถูก

ขั้นตอนในการตกผลึก

        1. เลือกตัวทำละลายที่เหมาะสม
        2. บดสารที่ต้องการตกผลึกให้ละเอียด ใส่ในภาชนะที่มีตัวทำละลายอยู่เล็กน้อย
        3. อุ่นสารให้มีอุณหภูมิเพิ่มขึ้นช้าๆ พร้อมกับเติมตัวทำละลายลงไปจนมีปริมาณพอสมควร ทำให้สารละลายที่ได้เป็นสารละลายอิ่มตัว แล้วอุ่นสารละลายต่อไปจนอุณหภูมิใกล้เคียงกับจุดเดือดของตัวทำละลาย เพื่อให้ผลึกที่บดละเอียดละลายหมด
        4. กรองในขณะที่สารละลายยังร้อน
        5. ปล่อยให้สารละลายที่ได้จากการกรองเย็นลงช้า ๆ อย่าให้ถูกกระทบกระเทือนหรือเคลื่อนไหว เพื่อให้ได้รูปผลึกที่สวยงาม
        6. ผลึกที่ตกครั้งแรกอาจไม่บริสุทธิ์เพียงพอ ต้องตกผลึกใหม่อีกครั้งเพื่อให้มีความบริสุทธิ์เพิ่มขึ้น

ประโยชน์ของการตกผลึกในชีวิตประจำวัน

        - การทำนาเกลือ
        - การทำน้ำตาลทราย