ผังมโนทัศน์สาระการเรียนรู้

1. การป้องกันโรค
     คือ การลดอัตราความเจ็บป่วยจากโรคต่าง ๆ
     การติดต่อโรค แบ่งออกเป็น 2 ลักษณะ คือ
          – โดยตรง
          – โดยอ้อม (พาหะ สัตว์ อากาศ)

     หลักสำคัญในการป้องกันการแพร่กระจายโรค
     – ป้องกันไม่ให้เชื้อโรคแพร่กระจาย
          ถ่ายอุจจาระและปัสสาวะในส้วมที่ถูกสุขลักษณะ
          ใช้ผ้าเช็ดหน้าปิดปาก ปิดจมูกเวลาไอหรือจาม
          ไม่บ้วนน้ำลาย หรือสั่งน้ำมูกลงพื้น
          กำจัดแหล่งที่เป็นพาหะของโรค

     – ป้องกันไม่ให้เชื้อโรคเข้าสู่ร่างกาย
          ล้างมือให้สะอาดก่อนกินอาหาร
          ดื่มน้ำสะอาด
          กินอาหารที่ปรุงสุกใหม่
          ไม่เข้าไปอยู่ในที่แออัด
          ซักเสื้อผ้า ให้สะอาด
          ระวังอย่าให้สัตว์กัด
          ไม่ควรอยู่ใกล้ชิดกับผู้ป่วยที่เป็นโรคติดต่อ
          ฉีดวัคซีนป้องกันโรค
     – สร้างเสริมความต้านทานโรค
          กินอาหารที่ดี มีประโยชน์
          ออกกำลังกายและตรวจสุขภาพ
          ทำจิตใจให้ร่าเริงแจ่มใส
          พักผ่อนอย่างเพียงพอ
          ไม่เสพสารเสพติดทุกชนิด

2. อาหารหลัก 5 หมู่
     – อาหารหมู่ที่ 1 ได้แก่ โปรตีน ช่วยให้ร่างกายเจริญเติบโต และซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ
     – อาหารหมู่ที่ 2 ได้แก่ คาร์โบไฮเดรต ช่วยให้ร่างกายได้รับพลังงาน
     – อาหารหมู่ที่ 3 ได้แก่ เกลือแร่ ช่วยในการขับถ่าย บำรุงส่วนต่าง ๆ
     – อาหารหมู่ที่ 4 ได้แก่ วิตามินช่วยในการขับถ่ายและป้องกันโรคต่าง ๆ
     – อาหารหมู่ที่ 5 ได้แก่ ไขมัน ให้พลังงาน และความอบอุ่นแก่ร่างกาย

สุขนิสัยที่ดีในการบริโภคอาหาร ควรปฏิบัติดังนี้
     – กินอาหารครบ 5 หมู่ และครบ 3 มื้อ
     – ล้างมือก่อนกินอาหาร
     – เคี้ยวให้ละเอียด ไม่กินรสจัด
     – ไม่ออกกำลังกายหรืออาบน้ำทันทีหลังกินอาหาร

3. กินอาหารตามธงโภชนาการ
คือการกินอาหารให้เหมาะสมกับวัยของตนใน 1 วัน สำหรับเด็กอายุตั้งแต่ 6 ปีขึ้นไปจนถึงผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ

4. การแปรงฟันอย่างถูกวิธี
     จะทำให้ปากและฟันสะอาด ไม่มีกลิ่นปาก ฟันไม่ผุ และเหงือกมีสุขภาพดี การแปรงฟันอย่างถูกวิธีมีดังนี้
     ขั้นตอนที่ 1 แปรงฟันหน้าบน–ล่าง

     ขั้นตอนที่ 2 แปรงฟันกรามบน–ล่าง

     ขั้นตอนที่ 3 แปรงฟันด้านบดเคี้ยว

5. การสร้างเสริมสมรรถภาพทางกายเพื่อสุขภาพ
สามารถสร้างเสริมได้โดยการออกกำลังกายและทำกิจกรรมนันทนาการ โดยมีประโยชน์ดังนี้
     – ช่วยลดอัตราการเป็นโรคต่าง ๆ
     – เพิ่มประสิทธิภาพในระบบต่าง ๆ ของร่างกาย
     – ทำให้รูปร่างสัดส่วนดี
     – เพิ่มความอ่อนตัว คล่องแคล่ว

การออกกำลังกาย
ควรเลือกการออกกำลังกายให้เหมาะสมกับตัวเอง
ตัวอย่างการออกกำลังกาย เช่น
     – วิ่งเหยาะ 
     – เดินเร็ว
     – ว่ายน้ำ
     – กระโดดเชือก

การพักผ่อน
ควรพักผ่อนเพื่อผ่อนคลายความตึงเครียด มีดังนี้
     – การนอนหลับ ควรนอนอย่างน้อยวันละ 8–10 ชั่วโมง และควรปฏิบัติดังนี้
          นอนให้เป็นเวลา
          นอนในท่าที่สบาย
          ไม่ดื่มกาแฟ ชา ก่อนเข้านอน
          จัดห้องนอนให้มีอากาศถ่ายเทสะดวก
          ทำจิตใจให้สงบ
     – การทำกิจกรรมที่ชื่นชอบและเพลิดเพลิน ทำให้จิตใจได้พักผ่อน

กิจกรรมนันทนาการ
     ควรเลือกที่เหมาะสมกับตัวเรา และตอบสนองความต้องการ โดยจะทำให้มีร่างกายที่ดี เกิดความสามัคคี เพิ่มความรู้และประสบการณ์
ประเภทของกิจกรรมนันทนาการ มีดังนี้
     – ศิลปะ
     – กิจกรรมเข้าจังหวะ
     – การแสดง
     – เกมหรือกีฬาต่าง ๆ
     – งานอดิเรก เช่น การเลี้ยงสัตว์
     – การดนตรีและร้องเพลง
     – การอ่าน พูด ฟัง เขียน
     – กิจกรรมนอกเมือง เช่น การอยู่ค่ายพักแรม
     – งานประเพณี
     – กิจกรรมทางสังคม 

แหล่งที่มาของเนื้อหา : สำนักพิมพ์วัฒนาพานิช www.wpp.co.th