ผังมโนทัศน์สาระการเรียนรู้

คำราชาศัพท์
คำราชาศัพท์ คือ คำเฉพาะที่ใช้กับพระมหากษัตริย์ พระบรมวงศานุวงศ์ ข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ พระภิกษุสงฆ์ รวมถึงสุภาพชนด้วย

๑. คำราชาศัพท์ที่ใช้สำหรับพระมหากษัตริย์และพระบรมวงศานุวงศ์
แบ่งเป็นคำนามราชาศัพท์ คำสรรพนามราชาศัพท์ และคำกริยาราชาศัพท์ เช่น
     ๑) คำนามราชาศัพท์ แบ่งเป็นหมวดต่าง ๆ ดังนี้
หมวดร่างกาย เช่น

หมวดเครือญาติ เช่น

หมวดของใช้ เครื่องประดับ และเครื่องแต่งกาย เช่น

     ๒) คำสรรพนามราชาศัพท์ ในที่นี้หมายถึงบุรุษสรรพนาม ซึ่งเป็นคำที่ใช้พูดติดต่อสื่อสารกัน

     ๓) คำกริยาราชาศัพท์ แบ่งเป็นคำกริยาที่เป็นราชาศัพท์อยู่แล้ว กับคำที่เติม ทรง ไว้ด้านหน้าเพื่อให้เป็นคำราชาศัพท์ ดังนี้

๒. หลักเกณฑ์การใช้คำราชาศัพท์สำหรับพระมหากษัตริย์และพระบรมวงศานุวงศ์
     ๑. คำกริยาบางคำเป็นคำราชาศัพท์อยู่แล้ว เช่น บรรทม เสวย โปรด ประชวร ไม่ต้องใช้ ทรง นำหน้า
     ๒. เติมคำว่า ทรง นำหน้าเพื่อทำคำกริยาสามัญ เช่น ทรงถือ ทรงวาด
     ๓. ใช้คำว่า พระบรม กับพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และใช้คำว่า บรม กับพระบรมราชินีนาถ
     ๔. คำบางคำมีลักษณะใกล้เคียงกัน ต้องใช้ให้ถูกต้อง เช่น
     พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว – พระเจ้าอยู่หัว
     สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ – สมเด็จพระบรมราชินีนาถ

เกร็ดควรรู้

             คำราชาศัพท์มี ๒ ลักษณะ คือ คำที่เป็นคำราชาศัพท์อยู่แล้ว และคำที่ทำให้เป็นคำราชาศัพท์โดยเติมบางคำเข้าไปข้างหน้า เช่น ทรงแสดง พระฉาย พระราชดำรัส

๓. ประโยชน์ของการศึกษาคำราชาศัพท์
     ๑. ใช้คำราชาศัพท์ได้ถูกต้องเหมาะสมกับระดับของบุคคล
     ๒. เข้าใจข้อความที่มีคำราชาศัพท์ได้
     ๓. รู้คำศัพท์กว้างขวาง เป็นประโยชน์ต่อการอ่านวรรณคดีต่าง ๆ

แหล่งสืบค้นข้อมูล

นักเรียนสามารถศึกษาเรื่องคำราชาศัพท์เพิ่มเติมได้ที่ www.royin.go.th 

คำสุภาพ
คำสุภาพ คือ คำที่สุภาพไพเราะ เหมาะสมกับกาลเทศะและฐานะของบุคคล

๑. ลักษณะของคำสุภาพ
     ๑) ไม่เป็นคำห้วน ๆ คำหยาบคาย คำด่า คำสแลง หรือคำผวนที่มีความหมายไปในทางที่ไม่ดี
     ๒) คำบางคำไม่ใช่คำหยาบคาย แต่ก็ไม่นิยมใช้ในภาษาเขียน เช่น ไฟไหม้ เป็นภาษาพูด อัคคีภัย เป็นภาษาเขียน

๒. การใช้คำสุภาพ
     ๑) ใช้ให้ตรงความหมายและระดับของบุคคล เช่น

     ๒) คำสุภาพบางคำ นิยมใช้ในภาษาเขียน ไม่นิยมใช้ในภาษาพูด เช่น

     ๓) ใช้คำสรรพนามให้เหมาะสมตามเพศและฐานะ เช่น
          ฉัน - บุคคลที่มีฐานะเท่ากัน และผู้ที่มีอายุเท่ากัน หรือต่ำกว่า
          ท่าน - บุคคลที่มีฐานะสูงกว่า และผู้ที่มีอายุสูงกว่า
  

แหล่งที่มาของเนื้อหา : สำนักพิมพ์วัฒนาพานิช www.wpp.co.th