แผนผังกาพย์ยานี 11


ตัวอย่างคำประพันธ์
สิบเอ็ดบอกความนัย            หนึ่งบาทไซร้ของพยางค์
วรรคหน้าอย่าเลือนราง         จำนวนห้าพาจดจำ
หกพยางค์ในวรรคหลัง          ตามแบบตั้งเจ้าลองทำ
สัมผัสตามชี้นำ                  โยงเส้นหมายให้เจ้าดู
สุดท้ายของวรรคหนึ่ง           สัมผัสตรึงสามนะหนู
หกห้าโยงเป็นคู่                  เร่งเรียนรู้สร้างผลงาน

อ.ภาทิพ ศรีสุทธิ์

คณะ
กาพย์ยานี ได้ชื่อว่ายานี ๑๑ เพราะ จำนวนพยางค์ใน ๒ วรรค หรือ ๑ บรรทัด
รวมได้ ๑๑ พยางค์
๑ บท มี ๔ วรรค วรรคหน้า ๕ พยางค์ วรรคหลัง ๖พยางค์
สัมผัสระหว่างวรรค
ใน ๑ บท มีสัมผัส ๒ คู่ สังเกตจากแผนผังและตัวอย่าง

เพราะครูผู้นำทาง           ใช่เรือจ้างรับเงินตรา
พุ่มพานจึงนำมา             กราบบูชาพระคุณครู

สัมผัสระหว่างบท

พยางค์สุดท้ายของบทต้น สัมผัสกับพยางค์สุดท้ายของวรรคที่ ๒ของบทถัดไป
ตัวอย่าง
เพราะครูผู้นำทาง            ใช่เรือจ้างรับเงินตรา
พุ่มพานจึงนำมา              กราบบูชาพระคุณครู
หญ้าแพรกแทรกดอกไม้    พร้อมมาลัยอันงามหรู
เข็มดอกออกช่อชู            จากจิตหนูผู้รู้คุณ

โดย ครูภาทิพ ศรีสุทธิ์
กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสุราษฎร์ธานี
https://www.st.ac.th/bhatips/gabpglon11.htm