พระราชกิจ-พระราชกรณียกิจ

          เป็นที่ทราบกันดีว่า พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงห่วงใยพสกนิกรของพระองค์เป็นอย่างยิ่ง. พระองค์ทรงงานหนักมาตลอดรัชสมัยกว่า ๕๐ปีแล้ว.  คำว่า งาน เมื่อเป็นราชาศัพท์ อาจใช้คำว่า พระราชกิจ (พฺระ-ราด-ชะ-กิด)  พระราชกรณียกิจ. (พฺระ-ราด-ชะ-กอ-ระ-นี-ยะ-กิด)  พระราชภาระ (พฺระ-ราด-ชะ-พา-ระ)  หรือ พระราชภารกิจ (พฺระ-ราด-ชะ-พา-ระ-กิด).  ทุกคำมีความหมายกว้าง ๆ ว่า งานของพระเจ้าแผ่นดิน แต่มีนัยความหมายต่างกันเล็กน้อย.

          คำว่า พระราชกิจ หมายถึง ชิ้นงานที่ทรงทำ กิจที่ทรงกระทำ เช่น พระราชกิจรายวัน. บางครั้งโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช ฯ สยามมกุฎราชกุมารทรงปฏิบัติพระราชกิจแทนพระองค์.

          คำว่า พระราชกรณียกิจ แปลตามศัพท์ว่า กิจอันพึงกระทำของพระเจ้าแผ่นดิน, มักใช้หมายถึงผลงานโดยรวม เช่น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชกรณียกิจหลายด้าน, ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจด้วยพระวิริยะอุตสาหะและพระปรีชาสามารถ, พระราชกรณียกิจทุกอย่างจึงสำเร็จลุล่วงไปด้วยดี.

          ส่วนคำว่า พระราชภาระ และ พระราชภารกิจ นั้น ความหมายจะเน้นที่คำว่า ภาระ หมายถึง งานที่ทรงรับผิดชอบ งานหนักที่ทรงทำเพราะทรงรับเป็นภาระ.

ผู้เขียน  ศ. ดร.กาญจนา  นาคสกุล  ราชบัณฑิต  สำนักศิลปกรรม ราชบัณฑิตยสถาน