การสอบ PISA (Programme for International Student Assessment) จัดทำโดยองค์การเพื่อความร่วมมือและการพัฒนาทางเศรษฐกิจ (OECD) เพื่อประเมินทักษะของนักเรียนอายุ 15 ปีจากหลายประเทศทั่วโลก โดยเน้นวัดความสามารถในการนำความรู้ไปใช้ในสถานการณ์จริง
1. การอ่าน (Reading Literacy)
- วัดความสามารถในการทำความเข้าใจ ตีความ และประเมินข้อมูลจากเนื้อหาต่างๆ
- ข้อสอบไม่ได้วัดแค่การอ่านออกเสียง แต่เน้นที่ความสามารถในการอ่านเชิงวิเคราะห์
- รูปแบบเนื้อหาที่ใช้ในการสอบประกอบด้วย
ข้อความเล่าเรื่อง
ข้อมูลเชิงอธิบาย
เนื้อหาการโต้แย้งหรือการให้เหตุผล
- คำถามมีทั้งแบบเลือกตอบและเขียนตอบ
2. คณิตศาสตร์ (Mathematical Literacy)
- วัดทักษะการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับชีวิตจริง
- การวิเคราะห์ข้อมูล การตีความกราฟ ตาราง และแผนภูมิ
- มีการคำนวณและให้เหตุผลเกี่ยวกับแนวคิดทางคณิตศาสตร์ เช่น
ค่าร้อยละ อัตราส่วน และสัดส่วน
พื้นที่ ปริมาตร และรูปร่างทางเรขาคณิต
ความน่าจะเป็นและสถิติ
สมการและความสัมพันธ์เชิงตัวเลข
3. วิทยาศาสตร์ (Scientific Literacy)
- วัดความสามารถในการใช้ความรู้ทางวิทยาศาสตร์เพื่ออธิบายปรากฏการณ์และตัดสินใจเกี่ยวกับปัญหาทางวิทยาศาสตร์
- มีการให้โจทย์เกี่ยวกับการทดลอง สมมติฐาน และการวิเคราะห์ข้อมูล
- หัวข้อที่ออกสอบ เช่น
ฟิสิกส์ : พลังงาน แรง การเคลื่อนที่ ไฟฟ้า
เคมี : โครงสร้างอะตอม ปฏิกิริยาเคมี สารละลาย
ชีววิทยา : ระบบร่างกายมนุษย์ ระบบนิเวศ พันธุกรรม
โลกและสิ่งแวดล้อม : การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ทรัพยากรธรรมชาติ
ข้อสอบ PISA ใช้เวลาทำประมาณ 2 ชั่วโมง
รูปแบบข้อสอบมีทั้ง แบบปรนัย (Multiple Choice) และ แบบอัตนัย (Open-ended Questions)
ในแต่ละรอบการสอบ จะมีหนึ่งวิชาที่เป็น "วิชาหลัก" และได้รับข้อสอบจำนวนมากกว่าวิชาอื่น
ตัวอย่างการแบ่งจำนวนข้อสอบ:
วิชาหลัก : มีประมาณ 40-50% ของข้อสอบทั้งหมด
วิชารอง : มีประมาณ 25-30% ของข้อสอบทั้งหมด
PISA มีคำถามหลากหลายรูปแบบ ได้แก่
ข้อสอบแบบเลือกตอบ (Multiple Choice) – เลือกคำตอบที่ถูกต้องจากตัวเลือกที่ให้มา
ข้อสอบแบบเติมคำ (Short Answer) – ให้นักเรียนเติมคำตอบที่ถูกต้อง
ข้อสอบแบบวิเคราะห์และเขียนตอบ (Constructed Response) – ต้องอธิบายแนวคิดหรือให้เหตุผลประกอบคำตอบ
ข้อสอบที่ใช้ข้อมูลประกอบ (Data Interpretation) – ให้วิเคราะห์กราฟ ตาราง หรือข้อมูลที่กำหนดมาให้
ในปี 2022 วิชาคณิตศาสตร์เป็นวิชาหลัก (Mathematics Literacy)
ข้อสอบเน้นความสามารถในการใช้คณิตศาสตร์ในการแก้ปัญหาชีวิตจริง
มีการทดสอบ ความสามารถในการคิดเชิงคำนวณ (Computational Thinking) เพิ่มเติม
นอกจากนี้ ยังมีแบบสำรวจเกี่ยวกับทัศนคติของนักเรียนและสิ่งแวดล้อมในการเรียนรู้
การสอบ PISA จะวัด ทักษะด้านการอ่าน คณิตศาสตร์ และวิทยาศาสตร์ โดยข้อสอบเน้นไปที่การคิดวิเคราะห์ การแก้ปัญหา และการประยุกต์ใช้ความรู้ในชีวิตจริง มีการใช้ข้อสอบที่หลากหลาย รวมถึงคำถามเชิงวิเคราะห์และข้อมูลประกอบการทำข้อสอบใช้เวลาประมาณ 2 ชั่วโมง โดยแต่ละรอบการสอบจะมี "วิชาหลัก" ที่ได้รับความสำคัญมากขึ้น การเตรียมตัวที่ดี คือ การฝึกทักษะเชิงวิเคราะห์และการประยุกต์ใช้ความรู้ให้มากที่สุด เพื่อให้พร้อมรับมือกับข้อสอบ PISA อย่างมีประสิทธิภาพ