การบริหารจัดการที่ดี (Good Corporate Governance)

การกำกับดูแลกิจการที่ดี (Good Corporate Governance) คืออะไร?

การกำกับดูแลกิจการที่ดี (Good Corporate Governance) หมายถึง ระบบ แนวทาง และกลไกที่ใช้ในการบริหารและควบคุมองค์กรให้มีความโปร่งใส มีจรรยาบรรณ และสามารถตรวจสอบได้ โดยคำนึงถึง สิทธิของผู้ถือหุ้น ความรับผิดชอบของผู้บริหาร และ ผลประโยชน์ของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ทั้งหมด

หลักการนี้ช่วยให้องค์กรสามารถดำเนินงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลดความขัดแย้งทางผลประโยชน์ ป้องกันการทุจริต และสร้างความเชื่อมั่นให้กับนักลงทุน ลูกค้า และสังคมโดยรวม

การกำกับดูแลกิจการที่ดี เป็นแนวทางสำคัญที่ช่วยให้องค์กรดำเนินงานอย่างมีประสิทธิภาพ โปร่งใส และเป็นธรรม โดยเน้นการปฏิบัติตามหลัก ธรรมาภิบาลองค์กร ซึ่งช่วยให้เกิดความไว้วางใจจากผู้ถือหุ้น นักลงทุน และผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทุกฝ่าย นอกจากนี้ยังส่งเสริมให้ธุรกิจเติบโตอย่างยั่งยืน

วัตถุประสงค์ของการกำกับดูแลกิจการที่ดี

1. ส่งเสริมความโปร่งใสและความน่าเชื่อถือ – ทำให้ผู้ถือหุ้นและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียสามารถเข้าถึงข้อมูลสำคัญขององค์กรได้อย่างถูกต้องและทันเวลา

2. สร้างความรับผิดชอบของคณะกรรมการและผู้บริหาร – ทำให้ผู้บริหารและคณะกรรมการบริษัทปฏิบัติหน้าที่อย่างมีความรับผิดชอบต่อองค์กรและสังคม

3. ปกป้องสิทธิของผู้ถือหุ้นและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย – ให้ความสำคัญกับสิทธิของผู้ถือหุ้น เช่น การออกเสียงในที่ประชุม และการได้รับผลตอบแทนที่เป็นธรรม

4. ลดความขัดแย้งทางผลประโยชน์ – ป้องกันการใช้อำนาจโดยมิชอบ หรือการดำเนินกิจกรรมที่เอื้อประโยชน์ต่อบุคคลหรือกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง

5. เพิ่มประสิทธิภาพการบริหารองค์กร – ทำให้องค์กรสามารถแข่งขันในตลาดได้ดีขึ้น มีนโยบายและโครงสร้างที่ชัดเจน

หลักสำคัญของการกำกับดูแลกิจการที่ดี 

องค์กรที่มีความโปร่งใสในการบริหาร และมีจรรยาบรรณองค์กร จะช่วยเสริมสร้างความเชื่อมั่นในตลาดและสังคม โดยมีหลักสำคัญดังนี้

1. ความโปร่งใสในการบริหาร (Transparency in Management)

องค์กรต้องเปิดเผยข้อมูลทางการเงิน การดำเนินงาน และนโยบายบริหารอย่างชัดเจน เพื่อให้ผู้ถือหุ้นและผู้เกี่ยวข้องสามารถตรวจสอบได้ ซึ่งรวมถึงการเปิดเผยข้อมูลที่ถูกต้องตามมาตรฐานบัญชีและหลักธรรมาภิบาล

2. ความรับผิดชอบต่อผู้ถือหุ้น (Shareholder Responsibility)

บริษัทต้องให้ความสำคัญกับสิทธิของผู้ถือหุ้น เช่น การประชุมผู้ถือหุ้น การจ่ายเงินปันผล และการบริหารที่คำนึงถึงผลประโยชน์ของผู้ลงทุน

3. จรรยาบรรณองค์กร (Business Ethics)

องค์กรควรกำหนดแนวปฏิบัติที่ชัดเจนเกี่ยวกับคุณธรรม จริยธรรม และกฎระเบียบ เพื่อให้พนักงานทุกระดับปฏิบัติตาม ส่งเสริมวัฒนธรรมองค์กรที่ดี

4. ธรรมาภิบาลองค์กร (Corporate Governance Standards)

แนวทางนี้ช่วยให้บริษัทมีความสามารถในการแข่งขันสูงขึ้น โดยใช้หลักความโปร่งใส ยุติธรรม และตรวจสอบได้ ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการสร้างความเชื่อมั่นในธุรกิจ

5. ความเท่าเทียมกันของผู้ถือหุ้น (Equitable Treatment of Shareholders)

ทุกคนได้รับสิทธิอย่างเท่าเทียมกัน ป้องกันการใช้อำนาจโดยมิชอบจากผู้ถือหุ้นรายใหญ่ และ ให้ความคุ้มครองผู้ถือหุ้นรายย่อย

6. การมีบทบาทของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย (Stakeholder Roles and Rights)

ให้ความสำคัญกับพนักงาน ลูกค้า คู่ค้า และสังคม  ดำเนินธุรกิจโดยคำนึงถึงสิ่งแวดล้อมและความรับผิดชอบต่อสังคม

ประโยชน์ของการกำกับดูแลกิจการที่ดี

การดำเนินธุรกิจตามหลัก Good Corporate Governance ให้ผลลัพธ์เชิงบวกมากมาย เช่น

-สร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้ถือหุ้นและนักลงทุน – เมื่อบริษัทมีธรรมาภิบาลที่ดี นักลงทุนจะมั่นใจในการดำเนินงาน และทำให้ดึงดูดเงินทุนได้มากขึ้น

-ลดความเสี่ยงและการทุจริต – ระบบบริหารที่โปร่งใสช่วยป้องกันการใช้อำนาจโดยมิชอบ และลดปัญหาคอรัปชันภายในองค์กร

-เพิ่มประสิทธิภาพและความสามารถในการแข่งขัน – ธุรกิจที่มีการกำกับดูแลที่ดีสามารถดำเนินงานได้อย่างราบรื่น มีการตัดสินใจที่แม่นยำและลดข้อผิดพลาด

-ส่งเสริมความยั่งยืนขององค์กร – บริษัทที่บริหารงานด้วยความรับผิดชอบต่อผู้มีส่วนได้ส่วนเสียมักได้รับการสนับสนุนจากลูกค้า คู่ค้า และชุมชน

แนวทางปฏิบัติเพื่อเสริมสร้างการกำกับดูแลกิจการที่ดี

การกำกับดูแลกิจการที่ดี (Good Corporate Governance) เป็นแนวทางสำคัญในการดำเนินธุรกิจอย่างมีธรรมาภิบาล โปร่งใส และสามารถตรวจสอบได้ ซึ่งช่วยเพิ่มความเชื่อมั่นให้กับผู้ถือหุ้น นักลงทุน และผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย แนวทางปฏิบัติที่ดีจะช่วยให้บริษัทมีการบริหารงานที่มีประสิทธิภาพ ลดความขัดแย้งทางผลประโยชน์ และส่งเสริมการเติบโตอย่างยั่งยืน

1. การกำหนดโครงสร้างองค์กรที่โปร่งใสและมีประสิทธิภาพ

1.1 กำหนดบทบาทและความรับผิดชอบของคณะกรรมการบริษัท (Board of Directors)

-คณะกรรมการบริษัทต้องมีหน้าที่กำหนดวิสัยทัศน์ พันธกิจ และกลยุทธ์ขององค์กร

-ควบคุมดูแลให้มีการดำเนินงานที่เป็นไปตามกฎหมายและจรรยาบรรณธุรกิจ

-แต่งตั้งคณะกรรมการตรวจสอบ (Audit Committee) เพื่อทำหน้าที่กำกับดูแลความโปร่งใส

-ตรวจสอบให้แน่ใจว่ามีระบบบริหารความเสี่ยงที่มีประสิทธิภาพ

1.2 การจัดตั้งคณะกรรมการอิสระ (Independent Directors)

-คณะกรรมการอิสระทำหน้าที่ช่วยกลั่นกรองการตัดสินใจของผู้บริหาร

-ป้องกันความขัดแย้งทางผลประโยชน์ภายในองค์กร

-มีบทบาทสำคัญในการประเมินผลการดำเนินงานของผู้บริหารระดับสูง

1.3 โครงสร้างบริหารที่มีความโปร่งใส

-บริษัทต้องมีโครงสร้างบริหารที่ชัดเจน โดยแยกอำนาจหน้าที่ของกรรมการและผู้บริหารออกจากกัน

-ควรมีคณะกรรมการด้านธรรมาภิบาล (Corporate Governance Committee) เพื่อดูแลการปฏิบัติตามหลักการกำกับดูแลกิจการที่ดี

2. การเปิดเผยข้อมูลและความโปร่งใสในการดำเนินงาน

2.1 การเปิดเผยข้อมูลทางการเงิน  จัดทำรายงานทางการเงินที่ถูกต้องและตรวจสอบได้ ปฏิบัติตามมาตรฐานบัญชีสากล (IFRS) หรือมาตรฐานบัญชีไทย (TFRS)รายงานผลประกอบการและฐานะการเงินของบริษัทอย่างโปร่งใส

2.2 การเปิดเผยข้อมูลที่ไม่ใช่ข้อมูลทางการเงิน  เปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับการดำเนินงานด้าน ESG (Environmental, Social, and Governance) รายงานเกี่ยวกับโครงการความรับผิดชอบต่อสังคม (CSR) และการบริหารจัดการสิ่งแวดล้อม

2.3 การสื่อสารกับผู้ถือหุ้นและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย  บริษัทควรมีช่องทางให้ผู้ถือหุ้นสามารถสอบถามและแสดงความคิดเห็นได้ การจัดประชุมผู้ถือหุ้นอย่างโปร่งใส และเปิดโอกาสให้ผู้ถือหุ้นมีส่วนร่วม ใช้สื่อออนไลน์และแพลตฟอร์มดิจิทัลในการเผยแพร่ข้อมูลสำคัญของบริษัท

3. การบริหารความเสี่ยงและการควบคุมภายในที่เข้มแข็ง

3.1 การจัดทำแผนบริหารความเสี่ยง (Risk Management Plan)  บริษัทต้องมีการระบุและวิเคราะห์ความเสี่ยงที่อาจส่งผลต่อธุรกิจ วางมาตรการป้องกันและลดผลกระทบของความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น

3.2 ระบบควบคุมภายใน (Internal Control System)  กำหนดขั้นตอนในการตรวจสอบภายในเพื่อลดโอกาสในการทุจริต มีหน่วยงานตรวจสอบภายในที่เป็นอิสระและรายงานตรงต่อคณะกรรมการตรวจสอบ มีการประเมินผลระบบควบคุมภายในเป็นระยะ

3.3 นโยบายต่อต้านการทุจริตและคอร์รัปชัน  บริษัทต้องมีนโยบายและแนวปฏิบัติเพื่อป้องกันการทุจริตในองค์กร กำหนดมาตรการลงโทษที่ชัดเจนสำหรับผู้ที่ละเมิดจรรยาบรรณองค์กร

4. การคำนึงถึงสิทธิและความรับผิดชอบต่อผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย

4.1 สิทธิของผู้ถือหุ้น (Shareholder Rights)  ผู้ถือหุ้นมีสิทธิในการเข้าถึงข้อมูลของบริษัท มีสิทธิออกเสียงในการประชุมผู้ถือหุ้นและมีส่วนร่วมในการตัดสินใจที่สำคัญ

4.2 สิทธิของพนักงาน (Employee Rights)  บริษัทต้องมีนโยบายสวัสดิการที่เหมาะสม ส่งเสริมวัฒนธรรมองค์กรที่เคารพสิทธิของพนักงาน

4.3 สิทธิของลูกค้าและคู่ค้า (Customer and Supplier Rights)  ดำเนินธุรกิจอย่างเป็นธรรม ไม่เอาเปรียบลูกค้าและคู่ค้า ให้ข้อมูลสินค้าหรือบริการที่ถูกต้องและตรงไปตรงมา

4.4 ความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม  บริษัทควรให้ความสำคัญกับกิจกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อสังคม เช่น โครงการ CSR มีนโยบายที่คำนึงถึงการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม

5. การพัฒนาวัฒนธรรมองค์กรที่มีจรรยาบรรณ

5.1 การกำหนดจรรยาบรรณองค์กร (Code of Conduct)  บริษัทต้องมีแนวปฏิบัติที่ชัดเจนเกี่ยวกับจริยธรรมในการทำธุรกิจ ส่งเสริมให้พนักงานปฏิบัติตามจรรยาบรรณที่กำหนด

5.2 การอบรมและพัฒนาบุคลากร  จัดการฝึกอบรมเกี่ยวกับการกำกับดูแลกิจการที่ดีให้กับพนักงานและผู้บริหาร สนับสนุนการเรียนรู้และพัฒนาทักษะของพนักงาน

5.3 การสร้างวัฒนธรรมองค์กรที่เข้มแข็ง  สนับสนุนให้พนักงานมีส่วนร่วมในการกำหนดนโยบายขององค์กร เปิดโอกาสให้พนักงานแสดงความคิดเห็นและรายงานปัญหาที่พบ

6. การประเมินผลและปรับปรุงกระบวนการกำกับดูแลกิจการ

6.1 การประเมินผลการดำเนินงานของคณะกรรมการบริษัท  บริษัทต้องมีการประเมินผลการทำงานของคณะกรรมการบริษัทเป็นระยะ ใช้ผลการประเมินเป็นข้อมูลปรับปรุงแนวทางบริหารองค์กร

6.2 การปรับปรุงนโยบายการกำกับดูแลกิจการ  มีการทบทวนและปรับปรุงนโยบายการกำกับดูแลกิจการให้สอดคล้องกับกฎหมายและมาตรฐานสากล ติดตามแนวโน้มและแนวปฏิบัติใหม่ ๆ ด้านธรรมาภิบาลเพื่อปรับใช้กับองค์กร

การกำกับดูแลกิจการที่ดี ไม่เพียงช่วยให้บริษัทดำเนินงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่ยังสร้าง ความโปร่งใสในการบริหาร ปกป้องผลประโยชน์ของผู้ถือหุ้น และส่งเสริม ธรรมาภิบาลองค์กร ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการทำให้ธุรกิจประสบความสำเร็จและเติบโตในระยะยาว

ข้อมูลอ้างอิง

กรมพัฒนาธุรกิจการค้า

สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (กลต.)

ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย