จริยศาสตร์ ศึกษาเรื่องอะไร

จริยศาสตร์เป็นสาขาหนึ่งของปรัชญา ที่ศึกษาเกี่ยวกับ “คุณค่า” การกระทำของมนุษย์ โดยมีเหตุผลเป็นพื้นฐานในการโต้แย้ง อีกนัยหนึ่ง “จริยศาสตร์ คือวิชาที่ใช้วิธีการทางปรัชญา (การใช้เหตุผล) ศึกษาเกี่ยวกับจริยธรรม”

จริยศาสตร์ เป็นวิชาที่ว่าด้วยความดี ความชั่ว ความถูก ความผิด สิ่งที่ควรเว้น สิ่งที่ควรทำ  หมายถึง The science of morals ; the principles of morality ; rules of conduct and behaviour 

แปลว่า ศาสตร์ที่ว่าด้วยศีลธรรม หลักศีลธรรม กฎที่ว่าด้วยความประพฤติและพฤติกรรม

การศึกษาในทางจริยศาสตร์มี 3 ลักษณะ

1. เป็นการศึกษาในลักษณะพรรณนาหรือลักษณะเชิงประจักษ์ (descriptive – empirical study) 

เป็นการศึกษาแบบวิทยาศาสตร์ โดยการเก็บรวบรวมข้อมูลหลักฐานมาอธิบาย   ปรากฏการณ์ต่างๆพบได้จากพวกมานุษยวิทยานักประวัติศาสตร์นักสังคมวิทยา เป็นต้น

2. เป็นการศึกษาเพื่อหาเกณฑ์บรรทัดฐาน (normative study) 

โดยอาศัยฐานข้อมูลจากที่รวบรวมได้ นักจริยศาสตร์จะทำการวิเคราะห์เพื่อหาคำตอบว่า อะไรคือความดี – ชั่ว มีเกณฑ์อะไรในการตัดสินการกระทำว่าถูกว่าผิด เรียกว่าเป็น จริยศาสตร์เชิงบรรทัดฐาน (normative ethics) เป็นการศึกษาที่นิยมกันมานานในการศึกษาจริยศาสตร์

3. เป็นการศึกษาในลักษณะการวิเคราะห์และวิจารณ์ (analytical – critical study) 

การศึกษาแบบนี้เป็นการนำเกณฑ์บรรทัดฐานมาวิเคราะห์ว่า ดี ชั่ว นั้น สามารถนิยามได้หรือไม่ การศึกษาแบบนี้เป็นที่นิยมในราวกลางศตวรรษที่ยี่สิบที่เรียกว่าอภิจริยศาสตร์

ความสำคัญของจริยศาสตร์

- เป็นกรอบแนวทางในการตัดสินใจ

จริยศาสตร์ช่วยให้เราตัดสินใจได้อย่างมีหลักการและหลีกเลี่ยงการกระทำที่ผิดศีลธรรม

- เสริมสร้างความสัมพันธ์ในสังคม

การปฏิบัติตามหลักจริยธรรมช่วยสร้างความไว้วางใจและความยุติธรรมในชุมชน

- พัฒนาบุคลิกภาพและคุณธรรมส่วนบุคคล

ผู้ที่ยึดมั่นในจริยธรรมมักได้รับความเคารพและเป็นที่ยอมรับในสังคม

จริยศาสตร์กับศาสตร์อื่น ๆ

- จริยศาสตร์กับจิตวิทยา

วิชาจิตวิทยาให้ความรู้เกี่ยวกับองค์ประกอบของจิตและพฤติกรรมมนุษย์ วิชานี้จึงเป็นพื้นฐานของวิชาจริยศาสตร์ แต่จิตวิทยามีขอบเขตที่กว้างกว่าจริยศาสตร์ เพราะศึกษาทั้งความรู้ ความรู้สึกและเจตจำนง ส่วนจริยศาสตร์จะเน้นการศึกษาที่เจตจำนงอย่างเดียว จิตวิทยามีพื้นฐานอยู่ที่วิทยาศาสตร์ คือศึกษาที่ธรรมชาติของความจริง แต่ จริยศาสตร์ศึกษาข้อเท็จจริงทางศีลธรรม

- จริยศาสตร์กับสังคมวิทยา

สังคมวิทยามองโครงสร้างของสังคม บ่อเกิดและพัฒนาการของมนุษย์ ขนบธรรมเนียมของมนุษย์ แต่จริยศาสตร์เน้นคุณค่าทางศีลธรรมของปัจเจกชนและสังคมส่วนรวมแต่สังคมวิทยาจะมองเพียงข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้นในสังคมโดยไม่ตัดสินว่าถูกผิด

- จริยศาสตร์กับชีววิทยา

มนุษย์มีองค์ประกอบ 2 ประการคือ ร่างกายและจิตใจ วิชาชีววิทยาให้ความรู้เกี่ยวกับระบบ   ต่าง ๆ ของร่างกาย ถ้าร่างกายมีระบบใดที่ผิดปรกติย่อมส่งผลกระทบต่อระบบศีลธรรมของผู้นั้นด้วย เช่น คนสติไม่สมบูรณ์ย่อมเป็นการยากที่จะให้มีศีลธรรมครบถ้วน

จริยศาสตร์ เป็นส่วนหนึ่งของวิชาในคณะมนุษยศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ สาขาวิชาปรัชญา น้อง ๆ ที่สนใจเรียนควรศึกษาไว้เป็นพื้นฐานข้อมูล จริยศาสตร์ เป็นเครื่องมือสำคัญในการกำหนดแนวทางการใช้ชีวิตอย่างถูกต้องและเหมาะสม ทั้งในระดับบุคคลและสังคม การศึกษาเรื่องนี้ช่วยให้เรามีความเข้าใจในการตัดสินใจที่ซับซ้อนและสร้างความสมดุลในทุกมิติของชีวิต

แหล่งช้อมูล

จริยศาสตร์ Ethics