ความสูง: เด็กชายจะสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว โดยเฉลี่ยจะสูงขึ้นปีละ 8-10 เซนติเมตร
กล้ามเนื้อ: กล้ามเนื้อจะพัฒนาแข็งแรงขึ้น ไหล่กว้างขึ้น หน้าอกหนาขึ้น
อวัยวะเพศ: อวัยวะเพศจะโตขึ้น มีขนขึ้นบริเวณอวัยวะเพศ รักแร้ และขาหนีบ
เสียง: เสียงจะแหบพร่าลง
หนวดเครา: เริ่มมีหนวด เครา และขนหน้าอก
ความสูง: เด็กหญิงจะสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว โดยเฉลี่ยจะสูงขึ้นปีละ 6-8 เซนติเมตร
หน้าอก: หน้าอกจะเริ่มพัฒนา มีขนาดโตขึ้น
สะโพก: สะโพกจะกว้างขึ้น
ประจำเดือน: เด็กหญิงจะเริ่มมีประจำเดือนครั้งแรก โดยเฉลี่ยอายุ 12-13 ปี
ขน: เริ่มมีขนขึ้นบริเวณรักแร้ ขาหนีบ และอวัยวะเพศ
ผิวหนัง: ผิวหนังอาจมีสิวขึ้น
น้ำหนัก: น้ำหนักตัวจะเพิ่มขึ้น
กลิ่นตัว: เริ่มมีกลิ่นตัว
การเปลี่ยนแปลงทางร่างกายของเด็กมัธยมจะเริ่มขึ้นในช่วงอายุ 10-14 ปี แต่ละคนจะเปลี่ยนแปลงเร็วช้าไม่เท่ากัน ขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ เช่น พันธุกรรม โภชนาการ สุขภาพ และอื่นๆ
สิ่งที่ควรทำ
- เด็กวัยนี้ควรได้รับอาหารที่มีประโยชน์ครบ 5 หมู่ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
- ควรดูแลสุขอนามัยเป็นประจำ เช่น อาบน้ำ ล้างมือ แปรงฟัน
- ควรปรึกษาแพทย์หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย
การให้กำลังใจ
พ่อแม่ ผู้ปกครอง และครูควรให้กำลังใจเด็กวัยนี้ สนับสนุนให้พวกเขามีความมั่นใจในตัวเอง และยอมรับการเปลี่ยนแปลงทางร่างกายของตนเอง
ในช่วงวัยมัธยม ฮอร์โมนเพศชาย (เทสโทสเตอโรน) ในเด็กชาย และฮอร์โมนเพศหญิง (เอสโตรเจน และโปรเจสเตอโรน) ในเด็กหญิง จะเพิ่มสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย อารมณ์ และความคิด ดังนี้
- ฮอร์โมนเพศจะกระตุ้นความสนใจในเพศตรงข้าม เด็กวัยนี้เริ่มมีความรู้สึกชอบใคร่ ดึงดูดใจเพศตรงข้าม
- เริ่มมีความสัมพันธ์แบบโรแมนติก เช่น จีบ คบหาดูใจ
- ต้องการเรียนรู้เกี่ยวกับความรักและความสัมพันธ์
- ฮอร์โมนเพศจะกระตุ้นความต้องการทางเพศ เด็กวัยนี้เริ่มมีความคิดและความรู้สึกทางเพศ
- เริ่มสำรวจร่างกายของตัวเองและเพศตรงข้าม
- มีโอกาสลองผิดลองถูกเรื่องเพศ
- เด็กวัยนี้ควรเรียนรู้เกี่ยวกับการรักนวลสงวนตัว เข้าใจความสำคัญของร่างกาย
- เรียนรู้ที่จะปฏิเสธความต้องการทางเพศที่ไม่เหมาะสม
- รู้จักวิธีป้องกันตนเองจากการล่วงละเมิดทางเพศ
- เด็กวัยนี้ควรเรียนรู้เกี่ยวกับเพศศึกษา เข้าใจวิธีการป้องกันการตั้งครรภ์
- รู้จักวิธีใช้ถุงยางอนามัย ยาเม็ดคุมกำเนิด และวิธีการป้องกันอื่นๆ
- มีวิจารณญาณในการตัดสินใจ ไม่ประมาท
- เด็กวัยนี้ควรเรียนรู้ที่จะปฏิเสธสิ่งที่ไม่เหมาะสม กล้าแสดงออก
- ไม่ยอมทำตามแรงกดดันจากเพื่อนหรือคนอื่น
- รู้จักปกป้องตนเองจากอันตราย
- เด็กวัยนี้ควรหลีกเลี่ยงสถานที่เสี่ยง อันตราย
- ไม่ไปไหนมาไหนคนเดียว โดยเฉพาะตอนกลางคืน
- บอกพ่อแม่ ผู้ปกครอง หรือเพื่อนสนิท เกี่ยวกับสถานที่ที่จะไป
- ควรพูดคุยกับเด็กวัยนี้เกี่ยวกับเรื่องเพศศึกษาอย่างเปิดเผย
- สอนให้เด็กเข้าใจความสำคัญของการรักนวลสงวนตัว
- ให้ความรู้เกี่ยวกับวิธีป้องกันการท้องในวันเรียน
- สนับสนุนให้เด็กมีวิจารณญาณในการตัดสินใจ
- สร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับเด็ก ให้เด็กกล้าปรึกษาเมื่อมีปัญหา
- เลือกคบเพื่อนที่มีนิสัยดี ประพฤติตนเหมาะสม
- เลือกคบเพื่อนที่มีเป้าหมายในชีวิตคล้ายกัน
- เลือกคบเพื่อนที่สนับสนุนและส่งเสริมให้เราเป็นคนดี
- หลีกเลี่ยงการคบเพื่อนที่มีพฤติกรรมเสี่ยง เช่น ชอบแกล้ง ชอบโกหก ชอบขโมย ชอบเสพยา
- สังเกตว่าเพื่อนคนไหนมีพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงไป
- สังเกตว่าเพื่อนคนไหนเริ่มมีพฤติกรรมเสี่ยง
- สังเกตว่าเพื่อนคนไหนเริ่มมีปัญหา
- แจ้งครูหรือผู้ปกครองหากพบเห็นพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม
- ไม่ไปไหนมาไหนคนเดียว
- บอกพ่อแม่ ผู้ปกครอง หรือเพื่อนสนิท เกี่ยวกับสถานที่ที่จะไป
- ไม่รับของกิน ของใช้ จากคนแปลกหน้า
- ไม่ไปเที่ยวสถานที่เสี่ยง อันตราย
- กล้าแสดงออก ปฏิเสธสิ่งที่ไม่เหมาะสม
- เรียนรู้ที่จะเอาตัวรอด
- ยิ้มแย้มแจ่มใส เข้าหาผู้อื่น
- รู้จักฟัง พูดจาสุภาพ
- มีน้ำใจ ช่วยเหลือผู้อื่น
- เข้าร่วมกิจกรรมกลุ่ม
- แสดงความคิดเห็นอย่างสร้างสรรค์
- เคารพความคิดเห็นของผู้อื่น
- ระวังการถูกกลั่นแกล้ง
- ระวังการถูกคุกคามทางเพศ
- ระวังการถูกชักจูงให้เข้าร่วมแก๊ง
- ระวังการถูกชักจูงให้เสพยา
สิ่งสำคัญคือเด็กวัยนี้ควรมีทักษะชีวิตที่ดี รู้จักคิดวิเคราะห์ ตัดสินใจอย่างชาญฉลาด กล้าแสดงออก และรู้จักปกป้องตนเอง