หากใครที่มีความรู้สึกว่าตัวเองอยากใช้ชีวิตอยู่แต่บนเตียง ไม่อยากขยับร่างกายไปไหนเลย และรู้สึกสิ้นหวัง ไม่มีเรี่ยวแรง อยากกินแต่ของหวาน คุณอาจไม่ได้ ‘ขี้เกียจ’ และมีแนวโน้มว่าอาจจะป่วยเป็น ‘โรคซึมเศร้า’ ที่แตกต่างจากโรคซึมเศร้าแบบปกติ หรือเป็นโรคซึมเศร้าที่ไม่เป็นไปตามรูปแบบปกติ (Atypical Depression) 

ในปี 1994 ได้มีการระบุถึงเกณฑ์การวินิจฉัยจำเพาะสำหรับโรคซึมเศร้าที่ไม่เป็นตามรูปแบบปกติ หลังจากมีคนสังเกตเห็นถึงความแตกต่างของอาการซึมเศร้าชนิดนี้ว่ามีลักษณะจำเพาะตั้งแต่ปี 1959 โดยได้ระบุไว้ในคู่มือการวินิจฉันโรคทางจิตเวชที่เป็นมาตรฐาน ฉบับที่ 4

โรคซึมเศร้าที่ไม่เป็นไปตามรูปแบบปกติ (Atypical Depression) 

หรือโรคซึมเศร้านอกแบบ จะมีอาการแตกต่างจากโรคซึมเศร้าแบบปกติ (Major Depressive Disorder) โดยผู้ป่วยโรคซึมเศร้าที่ไม่เป็นไปตามรูปแบบปกติมักจะมีอาการดังนี้

- รู้สึกไร้เรี่ยวแรง 

- ตื่นช้ากว่าปกติ รู้สึกไม่อยากตื่น

- กินอาหารมากกว่าปกติ

- น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นอย่างมาก

- มักรู้สึกผิดโทษตัวเอง 

- อารมณ์มักแย่ตั้งแต่เช้า 

- รู้สึกสิ้นหวัง

- ไม่อยากเคลื่อนไหวหรือขยับร่างกาย 

- นอนแข็งทื่อเหมือนท่อนไม้

ความแตกต่างของโรคซึมเศร้าที่ไม่เป็นไปตามรูปแบบปกติ
เมื่อเทียบกับโรคซึมเศร้าแบบปกติ

อาการโรคซึมเศร้าแบบปกติ

- มักตื่นขึ้นมาด้วยความรู้สึกนอนหลับไม่เต็มที่ อาจรู้สึกเหมือนครึ่งหลับครึ่งตื่น และมักตื่นมาตั้งแต่เช้ามืด

- มีอาการซึม หดหู่ ไม่อยากไปทำงาน หรือไม่อยากไปเรียน

- ไม่อยากกินอาหาร ทำให้น้ำหนักลดลงเรื่อย ๆ

- จะรู้สึกไม่สดใสตลอดทั้งวัน และคิดโทษตัวเองอยู่บ่อย ๆ

- ช่วงเย็นถึงกลางคืนความรู้สึกเศร้าจะเริ่มดีขึ้น และมักจะมีปัญหานอนไม่หลับ

อาการโรคซึมเศร้าที่ไม่เป็นไปตามรูปแบบปกติ

- ในตอนเช้าหลังตื่นนอนจะลุกจากเตียงไม่ได้หรือยากลำบาก เพราะจะรู้สึกง่วงนอนมาก ๆ 

- อยากใช้ชีวิตอยู่แต่บนเตียงทั้งวัน 

- รู้สึกแขนขาหนักจนขยับตัวได้ลำบาก

- อารมณ์จะแปรปรวน หงุดหงิดง่าย อ่อนไหวง่าย

- ชอบโยนความผิดให้คนอื่น 

- มีอารมณ์ขึ้น ๆ ลง ๆ เอาแน่เอานอนไม่ได้ 

- มีความอยากอาหารเพิ่มขึ้นมาก ทำให้น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ 

- อยากกินของหวาน ๆ อยู่ตลอดเวลา 

- ช่วงเย็นถึงกลางคืนจะรู้สึกเศร้าเพิ่มขึ้น

นอกจากนี้ผู้ป่วยโรคซึมเศร้าที่ไม่เป็นไปตามรูปแบบปกติ มักจะมีอาการป่วยทางจิตเวชชนิดอื่น ๆ ร่วมด้วย ซึ่งอาการป่วยแต่ละอย่างมักจะสัมพันธ์กัน โดยมักจะมีอาการตื่นตระหนก หรือเป็นโรคกลัว (Phobia) ร่วมด้วย คือจะมีความรู้สึกวิตกจริต เช่น โรคกลัวแบบเฉพาะเจาะจง, โรคกลัวสังคม หรือโรคกลัวที่โล่งแจ้ง เป็นต้น 

Good to know
โรคซึมเศร้าแบบปกติ จะมีอาการรู้สึกเศร้าเกือบทั้งวัน หรือรู้สึกไม่มีความสุข ไม่มีความสนุกในชีวิตนานติดต่อกันอย่างน้อย 2 สัปดาห์ รู้สึกนอนไม่หลับ ไม่มีสมาธิ มีความรู้สึกอยากตายขึ้นมาบ่อย ๆ และมักจะมีอาการเบื่ออาหารอย่างมาก จนน้ำหนักลดลงอย่างน้อย 5% ของน้ำหนักตัวใน 1 เดือน