ภาวะภูมิแพ้ (Allergy) ในสุนัขสามารถเกิดขึ้นได้เช่นเดียวกับคน คนเลี้ยงน้องหมาลองสังเกตดูว่าหากน้องหมาหรือลูกสุนัขมีอาการคัน เกา เคี้ยว หรือเลียตัวมันเองมากผิดปกติ นั่นเป็นสัญญานบอกว่าน้องหมากำลังอยู่ในอาการแพ้บางอย่าง ดังนั้นขอชวนคนเลี้ยงน้องหมามาทำความเข้าใจภาวะภูมิแพ้ในสุนัขว่ามีแพ้อะไรบ้าง อาการ และการรักษา เพื่อการเลี้ยงและดูแลสุนัขให้พวกเขาแข็งแรงสุขภาพดีอยู่กับเราไปนานๆ

ภาวะภูมิแพ้ในสุนัขคืออะไร?

ภาวะภูมิแพ้ในสุนัข เป็นปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นเมื่อระบบภูมิคุ้มกันของสุนัขสัมผัสสารก่อภูมิแพ้ในร่างกาย สารก่อภูมิแพ้ส่วนใหญ่เป็นโปรตีนจากพืช, แมลง, สัตว์ หรืออาหาร ภูมิแพ้ในสุนัขที่พบบ่อยๆ ได้แก่ ภูมิแพ้ผิวหนัง จะมีอาการคันเฉพาะจุดหรือทั่วร่างกาย, แพ้อากาศ และแพ้อาหาร ซึ่งภาวะภูมิแพ้พบได้บ่อยในสุนัขทุกสายพันธุ์ และภาวะภูมิแพ้บางชนิดถ่ายทอดทางพันธุกรรม เช่น ภูมิแพ้ผิวหนัง, ภูมิแพ้อากาศ (แพ้เกสรดอกไม้)อาการแพ้ส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นหลังจากสุนัขมีอายุ 6 เดือน โดยสุนัขส่วนใหญ่มักเป็นภูมิแพ้ในช่วงอายุ 1-2 ปี

ภูมิแพ้ผิวหนังในสุนัข

ภูมิแพ้ผิวหนังหรือโรคผื่นภูมิแพ้ (Allergic Dermatitis) เป็นอาการภูมิแพ้ที่พบได้บ่อยที่สุดในสุนัข สาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากถูกหมัดกัด การสูดดมสารก่อภูมิแพ้ที่ลอยอยู่ในอากาศ เช่น ละอองเกสรดอกไม้, ไรฝุ่น หรือกลืนกินสารบางอย่างที่ไวต่อการแพ้เข้าไป
 

อาการแพ้หมัด

อาการแพ้หมัดเป็นโรคผิวหนังที่พบบ่อยในสุนัข เกิดจากผิวหนังของน้องหมามีปฏิกิริยากับน้ำลายของหมัด แม้จะกำจัดหมัดไปแล้ว แต่แค่เพียงรอยกัดของหมัด 1-2 ตัวก็ทำให้น้องหมามีอาการแพ้ได้ ลักษณะอาการแพ้คือ คันที่โคนหางและบริเวณอื่นๆ ของร่างกาย ซึ่งอาจคันเล็กน้อยไปจนถึงคันรุนแรงส่งผลให้เกิดแผลจากการเกาและถึงขั้นติดเชื้อได้ โดยปกติอาการแพ้มักปรากฎในสุนัขช่วงอายุ 1-6 ปี

การรักษาภูมิแพ้ผิวหนังจากหมัด
การรักษาภูมิแพ้ผิวหนังในสุนัขขึ้นอยู่กับอาการ แต่การป้องกันและรักษาที่ดีที่สุดคือการกำจัดหมัดที่เป็นต้นเหตุทำให้เกิดอาการแพ้ ซึ่งมีผลิตภัณฑ์กำจัดหมัดหลายรูปแบบไม่ว่าจะเป็นแชมพูยาหรือครีมทาไปที่ผิวน้องหมา หรือเป็นยาแบบให้เคี้ยว โดยควรปรึกษาสัตวแพทย์เพื่อเลือกชนิดที่เหมาะกับน้องหมาของเราที่สุด

นอกจากนี้ต้องดูแลสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยของสุนัขให้สะอาด กำจัดหมัดแบบฆ่ายกรังให้เกลี้ยง หากเลี้ยงสัตว์เลี้ยงชนิดอื่นร่วมด้วย ต้องดูแลทำความสะอาดกำจัดหมัดที่สัตว์เลี้ยงเหล่านั้นด้วย
 

อาการแพ้อากาศในสุนัข

อาการแพ้อากาศเกิดจากการสูดดมหรือสัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้ที่ลอยมาในอากาศเข้าไป เช่น ละอองเกสรดอกไม้, ไรฝุ่น, เชื้อรา เป็นต้น ลักษณะอาการแพ้คือ จาม น้ำตาไหล คันและเกา เลียตามร่างกายโดยเฉพาะอุ้งเท้า การถูที่ใบหน้า ผิวหนังแดงหรือขนร่วง อาการแพ้อากาศมักเกิดขึ้นตามฤดูกาล และจะเริ่มปรากฏอาการระหว่างอายุ 1-3 ปี

การรักษาการแพ้อากาศ
การรักษาภูมิแพ้อากาศมักรักษาตามอาการเพื่อลดหรือกำจัดอาการแพ้ด้วยการให้กินยาแก้แพ้ ยาลดอาการคัน หรือฉีดยาลดอาการคัน บางกรณีอาจมีการให้สเตียรอยด์ แต่ไม่ควรใช้ระยะยาวเพราะเสี่ยงที่จะเกิดผลข้างเคียง อย่างไรก็ตามการรักษาและป้องกันอาการแพ้ที่ดีที่สุดคือ หลีกเลี่ยงการไปในสถานที่ที่มีสารก่อให้เกิดภูมิแพ้ในสุนัข เช่น พื้นที่ที่มีหญ้าขึ้นสูง, ทำความสะอาดบ้านและที่อยู่อาศัยให้สะอาด, อาบน้ำให้น้องเป็นประจำ รวมถึงการฉีดวัคซีนใต้ผิวหนัง ซึ่งเป็นการให้สารก่อภูมิแพ้เพื่อกระตุ้นการสร้างภูมิคุ้มกันต่อสารก่อภูมิแพ้ที่น้องหมาแพ้
 

ภูมิแพ้อาหารในสุนัข

การแพ้อาหารในสุนัขเกิดจากโปรตีนในอาหารที่สุนัขกินเข้าไปแล้วไปกระตุ้นสารฮีสตามีนที่อยู่ในเซลล์ร่างกายของสุนัขทำให้เกิดอาการแพ้ หรือกล่าวให้เข้าใจได้ง่ายว่า การแพ้อาหารในสุนัข คือ อาการที่ร่างกายไม่สามารถย่อยอาหารบางประเภทได้ เช่น น้องหมาไม่สามารถย่อยแล็คโตสได้ ดังนั้นเมื่อให้กินนมเข้าไปสุนัขจะมีอาการท้องร่วงได้

อาการแพ้อาหารเกิดขึ้นได้กับน้องหมาในทุกช่วงอายุและเกิดขึ้นเมื่อใดก็ได้ ไม่ได้เกิดขึ้นทันทีที่กินอาหาร แม้จะไม่เกิดอาการแพ้อาหารที่กินมาตั้งแต่แรก แต่กินมาเรื่อยๆ อาจมีอาการแพ้ในเวลาต่อมาก็ได้ อีกทั้งภาวะแพ้อาหารก็ไม่เกี่ยวข้องกับพันธุกรรม

ลักษณะอาการแพ้อาหารในสุนัข
อาการแพ้อาหารโดยทั่วไปจะคล้ายกับอาการของคน แต่สำหรับน้องหมาหรือสัตว์เลี้ยงจะมีอาการเฉพาะอื่นๆ ซึ่งอาการแพ้อาหารในสุนัขที่พบบ่อยได้แก่
- อาการคัน หนึ่งในอาการที่พบได้บ่อยที่สุด น้องหมามักจะคันที่ใบหู ขาพับ อุ้งเท้า บางทีจะเอาก้นไถพื้นเพื่อแก้คัน แม้ว่าอาการเหล่านี้จะไม่รุนแรง แต่หากคันรุนแรงจนต้องเกาหนักๆ จะทำให้เกิดแผลเสี่ยงต่อการอักเสบและติดเชื้อได้
- มีผื่นแดงและขนร่วง น้องหมาบางตัวอาจมีผื่นทำให้ขนร่วงเป็นหย่อมๆ หากมีอาการเหล่านี้ต้องรีบพาน้องหมาไปหาสัตวแพทย์ทันที
- ท้องเสียและอาเจียน ถ้าแพ้อาหารรุนแรงจะส่งผลต่อระบบย่อยและการขับถ่าย ทำให้อาเจียน ท้องเสีย อาการจะไม่ได้เกิดขึ้นทันทีหลังกินอาหาร แต่เป็นอาการเรื้อรังที่ไม่ได้รับการดูแลและปรับอาหาร
- ซึมและเบื่ออาหาร น้องหมาจะซึมเมื่อรู้ว่าต้องกินอาหารที่แพ้ทุกวัน ทำให้เบื่ออาหารและไม่กิน ส่งผลให้สุขภาพแย่ลง อ่อนเพลียไม่มีแรง และไม่สนใจกิจกรรมที่เคยชอบทำ

การรักษาภูมิแพ้อาหารในสุนัข

หากน้องหมามีอาการเข้าข่ายแพ้อาหารให้พาไปพบสัตวแพทย์ ซึ่งคุณหมอจะทำการทดสอบอาการแพ้ด้วยการให้อาหารสูตร Hypoallergenic ซึ่งเป็นอาหารสูตรพิเศษสำหรับสุนัขที่มีอาการภูมิแพ้อาหาร เป็นเวลา 8-12 สัปดาห์ โดยการให้อาหารสูตรนี้ต้องได้รับการแนะนำวิธีการใช้จากสัตวแพทย์เท่านั้น และช่วงที่ทำการทดสอบนี้ต้องเป็นช่วงที่อาการแพ้ทุเลาลงแล้ว และจะไม่ได้รับยาใดๆ ทั้งสิ้น หากน้องหมากินอาหารสูตร Hypoallergenic แล้วอาการแพ้ลดลง สัตวแพทย์จะแนะนำให้กินอาหารสูตรนี้ต่อไป

แหล่งที่มาข้อมูล
โรงพยาบาลสัตว์ทองหล่อ (Thonglor Pet Hospital), รู้ทันอาการแพ้อาหารในสุนัข, สืบค้นเมื่อ 17 มกราคม 2566, จากเว็บไซต์: https://www.thonglorpet.com/
Purina, ภาวะภูมิแพ้ในสุนัข: อาการ สาเหตุ และวิธีรักษา, สืบค้นเมื่อ 17 มกราคม 2566, จากเว็บไซต์: https://www.purina.co.th/
Dogilike, เว็บมาสเตอร์มะเหมี่ยว, REVIEW : อาหารสุนัขสูตรพิเศษ สำหรับสุนัขที่มีภาวะภูมิแพ้อาหาร, สืบค้นเมื่อ 17 มกราคม 2566, จากเว็บไซต์: https://www.dogilike.com/
VetDiags, รักษาภูมิแพ้ในสัตว์เลี้ยง, สืบค้นเมื่อ 17 มกราคม 2566, จากเว็บไซต์: https://www.vetdiags.com/
PETMD, Leigh Burkett, DVM, Allergies in Dogs and Puppies: Signs, Causes, and Treatment, สืบค้นเมื่อ 17 มกราคม 2566, จากเว็บไซต์: https://www.petmd.com/
VCA animal hospitals, Malcolm Weir, DVM, MSc, MPH; Catherine Barnette, DVM; Ernest Ward, DVM, Allergies in Dogs, สืบค้นเมื่อ 17 มกราคม 2566, จากเว็บไซต์: https://vcahospitals.com/