เส้นบาง ๆ ของเกมและการพนันค่อนข้างอยู่ใกล้กันมาก ในโลกเทคโนโลยีของยุคนี้ค่อนข้างยากกับการแบ่งแยกที่ชัดเจนคือ เกมของเล่นไฮเทคของพวกเขาไม่ผิดกฎหมาย แต่การพนันนั้นสำหรับบ้านเรานั้นผิดกฎหมายแน่นอน และสิ่งอันตรายใหญ่หลวงที่ตามมานั่นคือ การเสพติดลุ่มหลงจนต้องหาเงินมาเล่นเกม หรือแพ้จนเป็นหนี้ เป็นเรื่องที่น่ากลัวมากพอ ๆ กับการติดยาเสพติดเลยทีเดียว
         การเดิมพันหรือแม้แต่เอาชนะเหมือนจะเป็นความสนุกสนานเติมสีสันให้กับชีวิต เกมอาจเป็นความสนุกความเพลิดเพลินในยามว่างคลายเครียดให้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่  ขณะเดียวกันทัศนคติของผู้ใหญ่ในครอบครัวกับการเล่นการพนันติดการเดิมพันเสี่ยงโชคเล็ก ๆ น้อย ๆ ในแต่ละเดือน ไม่ว่า ซื้อล็อตตารี่เล่นหวย จนเหมือนเป็นเรื่องปกติของชีวิต อาจยากที่จะทำให้เด็กเข้าใจ สิ่งที่เราจะรับมือได้มีเพียงแค่ฉีดวัคซีนสร้างเกราะคุ้มกันให้เด็กได้เข้าใจด้วยตัวเองถึงผลลัพธ์ของการเล่นการพนันที่ตามมา หากหลงใหลในความสนุกนี้มากเกิน ดังนั้นเรามาเตรียมรับมือเผชิญหน้ากับเกมออนไลน์ที่กลายเป็นการพนันสำหรับเด็ก ๆ กันดีกว่าค่ะ

ฝังชิพฉีดวัคซีนเพื่อสร้างเกราะป้องกัน

         การปลูกฝังแนวคิดที่ดีเปรียบเสมือนการสร้างกำแพงบ้านล้อมรั้วหัวใจให้ลูก ช่วยให้พวกเขามีเครื่องมือป้องกันจากภายใน และควรเริ่มต้นสร้างเสียแต่เนิ่น ๆ มันไม่ได้ยากเกินที่จะคอยดูแล คอยแนะนำให้ชีวิตพวกเขามีเป้าหมายชีวิตที่ชัดเจน ไม่ฝากชีวิตทุ่มเทกับการเสี่ยงเดิมพันในทุกรูปแบบ รวมถึงเข้มแข็งมากพอกับสื่อออนไลน์ หรือเพื่อน ๆ ที่มาชักชวน เมื่อภูมิคุ้มกันเข้มแข็ง คุณจะสบายใจเมื่อเห็นพวกเขาจะอยู่ในโลกออนไลน์มองผ่านเกมต่าง ๆ เหล่านี้เป็นแค่ความสนุกเพลิดเพลินที่พอเหมาะพอควรเท่านั้นเอง

ตั้งสติให้พร้อม ไม่ใช้ความรุนแรงใด ๆ ทั้งสิ้น

         การเอาจริงในการป้องกันคุ้มครองพวกเขานั้น ผู้ปกครองไม่ต้องใช้ความเกรี้ยวกราด ความรุนแรงก้าวร้าวด่าว่าเพื่อระบายอารมณ์ อย่าปรี๊ดแตกเวลาพวกเขามาขอเงินไปเติมอินเทอร์เน็ตเติมเกม หรือแม้แต่เริ่มต้นแพ้พนันเสียเงินเป็นหนี้มาแล้วก็ตาม วิธีการที่เหมาะสมคือใช้ความนุ่มนวลค่อย ๆ ทำความเข้าใจ มีความอดทนในการแก้ปัญหา ท่องไว้ให้ขึ้นใจว่าให้พวกเขาอยู่ในสายตาตลอดเวลาดีกว่าใช้ความรุนแรง ซึ่งอาจจะยิ่งผลักดันให้พวกเขาเข้าสู่วังวนของหายนะจากเกมออนไลน์หรือจากผู้ที่ไม่หวังดีอย่างเต็มตัว
 

เรียนรู้ให้เท่าทันเกม

         เรียนรู้ด้วยตัวเอง แค่เปิดหาในกูเกิ้ลหรือในเฟซบุ๊กก็มีให้เห็นอย่างเยอะ หน้าตาการใช้งานของเว็บเกม เว็บคาสิโนแบบเงินจริงเงินไม่จริง ลองศึกษาให้เข้าใจ ยิ่งยุคสมัยนี้ พวกเว็บการพนันทั้งหลายปรับตัว ขยายการตลาดเข้าหากลุ่มเป้าหมายอย่างพวกเขามากกว่าผู้ใหญ่ เป็นการเล่นเกมออนไลน์แบบมีรายได้ไม่ใช่เล่นพนัน แต่นั่นทำให้เด็ก ๆ เสียเงินไปกับการเติม ซื้อไอเทม หรือแม้แต่การลงทุนไปกับเงินคริปโต บิทคอยน์ในขณะที่ตัวเองยังไม่มีรายได้ อย่าให้เด็ก ๆ หลอกคุณว่าทำการบ้านคำนวณพล็อตกราฟ เกมสุดฮิตในช่วงนี้

         คุณอาจเรียนรู้ไปพร้อมกับพวกเด็ก และตรงจุดนี้คุณจะมีช่องทางการแนะนำอธิบายให้พวกเขาเข้าใจระหว่างเกมกับการพนันได้มากยิ่งขึ้น ขณะเดียวกันอาจแนะนำให้พวกเขาคุ้นชินเฉพาะกับการเล่นเกมในกลุ่มของตัวเอง เฉพาะคนในครอบครัวหรือเพื่อนสนิท บอกเหตุผลถึงการเสี่ยงไปอยู่ในกลุ่มพื้นที่ของคนอื่น คุณต้องคอยดูแลให้มั่นใจว่าเขามีจิตใจเข้มแข็งมากเพียงพอกับการออกไปเล่นตามลำพังหรือกับเพื่อนสนิท รวมถึงต้องทำความรู้จักเพื่อนใหม่ ๆ ของพวกเขาให้มากขึ้น โดยเฉพาะเพื่อนที่มาจากออนไลน์

แนะนำให้พวกเขาเรียนรู้ค่าของเงินและการอดออม

         ต้องถือเป็นโอกาสดีที่คุณจะได้สอนแนะนำทักษะให้บุตรหลานเรียนรู้การบริหารจัดการการเงิน ถ้าเขาอยากเก่งในเกมต้องใช้ฝีมือล้วน ๆ ไม่จำเป็นต้องเสียเงินไปกับไอเทมพิเศษ ที่อาจแค่ดูเท่แต่มันอาจทำให้เด็ก ๆ ต้องเสียเงิน หรือถ้าเขาอยากได้จริง ๆ ต้องเก็บเงินซื้อเอาเอง  จากค่าใช้จ่ายส่วนตัวของพวกเขา ซึ่งจะช่วยให้เขาได้เรียนรู้ค่าของเงิน ความจำเป็นที่สำคัญในการใช้จ่าย มีวินัยในการเก็บเงินมากขึ้น รวมถึงไม่ไปขโมยเงินใครเพื่อเอาไปใช้ในโลกออนไลน์

         คุณอาจมีงบออกเงินไปให้เขาเล่นเกมที่ไม่ใช่การพนันก่อนอย่างจำกัด และมีข้อแม้กติกาว่าพวกเขาต้องแลกมาด้วยการช่วยทำงานบ้านแล้วใช้คืน หรือแลกกับการตัดเงินเดือนค่าขนม หรืออาหารอร่อย ๆ มื้อพิเศษนอกบ้าน เงินพิเศษของขวัญในเทศกาล แนะนำให้พวกเขาหารายได้ด้วยตัวเองในแบบที่ถูกต้อง แรก ๆ คุณอาจเป็นผู้ว่าจ้างจ่ายเงินให้เขาเอง หรือลองหาทักษะที่เหมาะสมกับการทำงานพิเศษให้เกิดเป็นรายได้ของเขา  อาจช่วยฝึกทักษะพวกเขาทำขนมอาหารง่าย ๆ ขาย เขียนบล็อก รีวิว เขียนบทความ รับจ้างพิมพ์งาน วาดรูป ทำกราฟิก ประดิษฐ์ของ หาของมาขายในออนไลน์ อย่าลืมแนะนำการประหยัดการอดออมรวมถึงการวางแผนทางการเงินล่วงหน้าสำหรับอนาคตด้วย

ใช้เว็บพี่เลี้ยงช่วยดูแลควบคุม

         ในโลกปัจจุบันที่โลกหมุนไปพร้อมกับอินเตอร์เน็ตไวไฟ เด็ก ๆ ใช้ชีวิตติดอยู่กับมือถือ กับโน้ตบุ๊ก แท็บเล็ตตลอดเวลา ไม่ว่าเรียนหรือเล่น  การใช้แอปควบคุมเป็นพี่เลี้ยงเด็ก ๆ อาจเป็นอีกหนึ่งตัวช่วยในการรับมือป้องกันให้เด็ก ๆ ปลอดภัยจากอินเตอร์เน็ตสำหรับผู้ปกครอง  แม้มันอาจดูรุนแรงกับความรู้สึกของเด็ก ๆ ที่เหมือนคุณสิงอยู่ในมือถือของเขาตลอดเวลา แต่มันก็เหมาะกับผู้ปกครองที่มีเวลาไม่มากพอ หรือในเวลาที่คุณไม่สามารถเฝ้าดูพวกเขาได้โดยตรง

         แอปดี ๆ เหล่านี้จะช่วยให้พวกเขามีกฎกติกามีวินัยในการใช้มือถือ การจำกัดเวลา เว็บที่พวกเขาเข้า เพื่อพูดคุย เล่นเกม เติมเงิน ซื้อของในเกม รวมถึงการแชท อีเมล และสื่อต่าง ๆ ในโลกออนไลน์  วันนี้มีหลายแอปที่เป็นตัวช่วยที่มีความสามารถแตกต่างกันไป อาทิเช่น   Google Family Link , Qustodio, NetNanny, Bark ฯลฯ หลายเว็บสามารถโหลดฟรี หรืออาจมีค่าใช้จ่าย แต่ไม่แพงมาก ต้องถือว่าคุ้มค่า อย่าลืมอธิบายให้เขาเข้าใจ ให้พวกเขารู้สึกทันสมัยและเท่ไปอุปกรณ์

หาทักษะใหม่กิจกรรมอื่นที่มีมากกว่าการเล่นเกม

         อีกหนึ่งวิธีรับมือง่าย ๆ สำหรับผู้ปกครองที่ไม่ได้อยู่ในโลกอินเตอร์เน็ต คือแนะนำให้เขาเข้าใจว่าโลกนี้ยังมีกิจกรรมอื่น ๆ นอกจากฝังตัวเองใช้ชีวิตอยู่แต่ในโลกออนไลน์ การท่องเที่ยวผจญภัย การเล่นกีฬา ออกกำลังกายในโลกความเป็นจริงยังมีอีกมากให้เขาเรียนรู้หาประสบการณ์ ผู้ปกครองต้องเป็นตัวอย่างที่ดีของเด็ก ๆ ในการใช้มือถือ อินเตอร์เน็ต อุปกรณ์ต่าง ๆ เฉพาะเท่าที่จำเป็น  เพิ่มเติมทักษะในสิ่งที่ตัวเองชอบ เล่นกีฬา ร้องเพลง เต้นรำ ฯลฯ

         หากเขายืนยันว่าสนใจเล่นเกมอยู่ในโซเชียลจริงจังก็สนับสนุนให้เขาไปสุด ๆ เติมทักษะเป็นโปรแกรมเมอร์ วิศวกร เขียนเกมออกแบบกราฟิกสำหรับเกมบนมือถือ บนแพลตฟอร์มต่าง ๆ  เป็นบล็อกเกอร์ ยูทูบเบอร์ นักรีวิว เกมเมอร์ นักแคสต์เกม ทักษะด้านเทคโนโลยีเหล่านี้จะทำให้พวกเขายังอยู่ในโลกโซเชียล แต่มองเห็นเกมเป็นที่สร้างรายได้เป็นอาชีพอย่างถูกต้อง ไม่ใช่เกมการพนันที่ต้องหลงใหลสนุกสนานทุ่มเทเวลาให้เสียเงินเพียงอย่างเดียว
 

ปรึกษากับคุณครูหรือไปพบแพทย์

         อาจเป็นหนทางสุดท้ายกับผู้ปกครองที่ไม่มีเวลามากพอ หรือตัวเด็กเองติดการพนันจนถึงขั้นเป็นหนี้เป็นสิน ก่อนที่จะปล่อยให้พวกเขาติดมากไปกว่านี้ คงต้องขอความร่วมมือปรึกษาคุณครูประจำชั้นคุณครูแนะแนวเพิ่มเติมในการดูแลช่วยเหลือ เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงต้นตอของการลุ่มหลงง่ายของพวกเขา รวมถึงอาจต้องพาเด็กไปพบแพทย์พบบุคลากรทางด้านสุขภาพจิต อาจต้องใช้ยาช่วยในการบำบัด หรือเข้ากลุ่มร่วมทำกิจกรรมของหน่วยงานองค์กรที่ช่วยบำบัดการติดการพนันโดยตรง

         การรับมือในส่วนของครอบครัวอาจต้องใช้เวลาไม่น้อยจนกว่าเด็ก ๆ จะเติบโตเป็นผู้ใหญ่หรือมีวุฒิภาวะมากพอ ซึ่งนั่นหมายความว่าคุณต้องสละเวลาให้ความรักความเข้าใจความอบอุ่นและใกล้ชิดกับพวกเขา แนะนำให้พวกเขารู้จักการประเมินตัวเอง  รู้จักคุณค่าของเงิน รู้จักการใช้ชีวิตอย่างพอเพียง รู้จักวางเป้าหมายชีวิตใกล้ไกล ทั้งเรื่องเรียนและการทำงาน รู้จักความอดทนหนักแน่นมีความอุตสาหะในการทำงานหารายได้ที่สุจริต และรู้จักโทษรู้จักความหายนะจากการเป็นหนี้ที่ไม่ใช่เฉพาะตัวเขาเท่านั้น แต่ยังรวมไปถึงคนอื่น ๆ ในครอบครัวด้วย

         สุดท้ายอย่าลืมบอกพวกเขาว่าไม่มีทางลัดไม่มีสูตรสำเร็จสำหรับความร่ำรวย นอกจากจะอดทนอุตสาหะขยันหมั่นเพียรทั้งการเรียนและประกอบอาชีพที่สุจริตเพียงเส้นทางเดียว

อังสนา ทรัพย์สิน

ข้อมูลอ้างอิง บทสัมภาษณ์/แบบสอบถาม พ่อแม่ ผู้ปกครอง คุณครู และเด็ก ๆ จาก http://www.youthradioandmedia.org, http://www.oecd.org, https://www.familylives.org.uk,  https://www.amarinbabyandkids.com, https://pantip.com/forum/family