Home > Dhamma > บทความ

พุทธธรรมสำหรับครู - คุณลักษณะของครู ผู้เป็นดั่งกัลยาณมิตร ที่พึงมีในพระพุทธศาสนา

Posted By มหัทธโน | 13 ม.ค. 65

43,589 Views

Favorite

ครู ถือว่า เป็นผู้ให้สิ่งที่เป็นประโยชน์ ทำคนให้เป็นคน ทำคนชั่วให้เป็นคนดี ทำให้คนมืดบอดให้สว่างไสว ชื่อว่าเป็นการให้ธรรมเป็นทาน ครูคือแม่พิมพ์ของชาติ เป็นแม่แบบที่สำคัญยิ่งต่อพัฒนาการของเด็กและเยาวชน ผู้จะเติบโตเป็นผู้ใหญ่ในอนาคต

คุณลักษณะของครูที่ดี ในพระพุทธศาสนา

คุณธรรมสำหรับครูนั้น พระพุทธองค์ตรัสไว้ในพระสูตร ตามหลักธรรมหมวด “ กัลยาณมิตตาธรรม ” มี 7 ประการ ดังนี้

1. ปิโย - น่ารัก
หมายความว่า บุคคลใดที่เป็นครูนั้นจะต้องเป็นผู้ที่น่ารัก ศิษย์ได้พบเห็นแล้วอยากเข้าไปพบ สบายใจเมื่อได้พบปะกับอาจารย์ผู้นั้น

แนวทางกระทำตนให้น่ารักของศิษย์นั้นสามารถกระทำได้ดังนี้

1.1. มีเมตตาหวังดีต่อเด็กเสมอ

1.2. ยิ้มแย้ม แจ่มใส ไม่บึ้งตึงทั้งเวลาสอนและนอกเวลาสอน

1.3. ให้ความสนิทสนมกับศิษย์ตามควรแก่กาลเทศะ

1.4. พูดจาอ่อนหวานสมานใจ

1.5. เอาใจใส่อบรมสั่งสอนศิษย์ให้เกิดความรู้อย่างแท้จริง

1.6. เป็นเพื่อนในสนามกีฬา เป็นครูที่สง่าในห้องเรียน

1.7. เมื่อเด็กมีความทุกข์ ครูให้ความเอาใจใส่คอยปลอบประโลมให้กำลังใจ

2. ครุ - น่าเคารพ
หมายความว่า บุคคลที่เป็นครูนั้นต้องเป็นผู้ประพฤติตนเหมาะสมแก่ฐานะของความเป็นครู กระทำตนเป็นแบบอย่างแก่ศิษย์ทั้งพฤติกรรมทางกาย วาจา ใจ

3. ภาวนีโย – น่าเจริญใจหรือน่ายกย่อง
หมายความว่ากระทำตนให้เป็นที่เจริญน่ายกย่องของศิษย์และบุคคลทั่วไป มีความรู้และภูมิปัญญาอย่างแท้จริง มีคุณธรรมควรแก่การกราบไหว้บูชาของศิษย์เสมอ เปิดรับความรู้ใหม่ ๆ เชื่อกฎแห่กรรม เป็นผู้รักษาศีล ควบคุมจิตด้วยสมาธิ

4. วัตตา - มีระเบียบแบบแผน
หมายความว่า ครูต้องกระทำตนให้เป็นบุคคลที่เคารพกฎระเบียบ มีระเบียบแบบแผน ขณะเดียวกันก็อบรมตักเตือนศิษย์ให้เป็นผู้มีระเบียบ

5. วจนักขโม - อดทนต่อถ้อยคำ
หมายความว่า ครูจะต้องอดทนต่อคำพูดของศิษย์ที่มากระทบความรู้สึก ครูต้องพร้อมรับฟังข้อซักถาม ให้คำปรึกษาหารือ แนะนำ ไม่เบื่อ ไม่ฉุนเฉียว

6. คัมภีรัญจะ กถัง กัตตา - แถลงเรื่องได้อย่างลึกซึ้ง
หมายความว่าครูจะต้องมีความสามารถในการสอน ใช้คำพูดในการอธิบายเรื่องราวต่าง ๆ ได้อย่างแจ่มแจ้ง มีความรอบรู้ในเรื่องที่จะพูด

7. โน จัฏฐาเน นิโยชเย - ไม่ชักนำศิษย์ไปในทางเสื่อม
หมายความว่า ไม่ชักนำศิษย์ไปในทางที่ต่ำทรามใด ๆ สิ่งใดเป็นความเสื่อมโทรมทางจิต จะไม่ชักนำศิษย์ไปทางนั้น ในขณะเดียวกันครูต้องหลีกเลี่ยงสิ่งที่เป็นอบายมุขทั้งปวง

แหล่งข้อมูล
-- เว็บคุณครูคนใหม่ สืบค้นจาก https://sites.google.com/site/khrukhonmai/k1
-- เว็บครูบ้านนอก สืบค้นจาก https://kroobannok.com/blog/21656

เว็บไซต์ทรูปลูกปัญญาดอทคอมเป็นเพียงผู้ให้บริการพื้นที่เผยแพร่ความรู้เพื่อประโยชน์ของสังคม ข้อความและรูปภาพที่ปรากฏในบทความเป็นการเผยแพร่โดยผู้ใช้งาน หากพบเห็นข้อความและรูปภาพที่ไม่เหมาะสมหรือละเมิดลิขสิทธิ์ กรุณาแจ้งผู้ดูแลระบบเพื่อดำเนินการต่อไป