ใครชอบสมองแบลงค์แบบจู่ ๆ ก็คิดไม่ออกดื้อ ๆ ไหมคะ ? อย่างระหว่างที่กำลังทำข้อสอบแม้เราจะคุ้นกับข้อนี้เหมือนเคยเห็นผ่านตาจากที่ไหนมาก่อน แต่ก็นึกไม่ออกบอกไม่ถูกทำให้อาจเสียคะแนนข้อนั้นไปได้เลย ซึ่งอาการสมองแบลงค์ที่จริงแล้วแก้ได้ไม่ยากเลยค่ะ ไปดูเทคนิคดี ๆ กัน

ทุกสิ่งที่เคยจำได้ สมองกลับทำหายกะทันหัน

หลักการทำงานของสมองในเรื่องความจำโดยทั่วไปแล้วเวลาที่เราจำอะไรสักอย่างนั้น สมองจะมีการบันทึกความจำเอาไว้ทั่วสมองจากนั้นข้อมูลที่เราต้องการจำจะถูกจัดเก็บตามระบบ เมื่อถึงเวลาที่ต้องการใช้งาน สมองส่วนหน้าจะส่งสัญญาณเรียกข้อมูลที่ต้องการออกมาใช้งานเป็นลำดับ แต่บางครั้งข้อมูลที่ต้องการใช้งานก็ไม่ถูกส่งมาหรือที่เราเรียกว่า  ‘ลืม’ นั่นเอง เช่น เราเดินไปเปิดตู้เย็นแต่ก็ลืมไปเฉย ๆ ว่าจะมาหยิบอะไร หรือวันที่เราล็อคประตูห้องโดยที่ลืมหยิบกุญแจออกมาด้วย เป็นต้น อาการเหล่านี้เรียกว่าอาการหลงลืมทั่ว ๆ ไป ซึ่งเกิดจากการไม่ได้บันทึกความจำนั้นตั้งแต่แรก เมื่อถึงเวลาที่ต้องเรียกข้อมูลออกมาใช้งานจึงทำไม่สำเร็จ หรือเพราะจิตใจไม่ได้จดจ่ออยู่ตรงนั้น ทำหลายอย่างในเวลาเดียวกัน หรือว่ากำลังรีบสุด ๆ 

ส่วนอาการสมองแบลงค์หรือภาวะสมองว่างเปล่ากะทันหันก็เป็นหนึ่งในอาการหลงลืมเหมือนกัน แต่ต่างกันที่สาเหตุ ส่วนสาเหตุของอาการสมองแบลงค์เกิดจากความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนกันระหว่างความเครียดและความจำ ส่วนใหญ่แล้วอาการสมองแบลงค์มักจะมีสาเหตุมาจากความเครียดระยะสั้น ภาวะนี้จะเกิดเมื่อสมองอยู่ในภาวะที่ต้องแบกรับข้อมูลจำนวนมากเกินไป หรืออยู่ในภาวะที่ไม่พร้อมจะรับรู้ไม่อาจจัดการกับความจำได้ นอกจากนี้การเปลี่ยนจากสถานที่หนึ่งไปยังอีกที่หนึ่งที่มีความแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิงก็อาจทำให้เกิดอาการหลงลืมกะทันหันได้เพราะสมองจะล้างความทรงจำเพื่อการใช้งานเฉพาะหน้าให้ว่างเปล่าเมื่อเปลี่ยนสถานที่เพื่อให้พร้อมรับข้อมูลหรือประสบการณ์ใหม่ ๆ ที่กำลังจะเกิดขึ้น 

แม้ความเครียดจะเป็นตัวการทำให้เกิดอาการสมองแบลงค์ แต่กลับพบว่าหากเราเทรนร่างกายและสมองให้ชินกับความเครียดระดับปานกลาง (moderate stress) ก่อนวันสอบจริงจะช่วยลดความเสี่ยงที่จะเกิดภาวะสมองแบลงค์ระหว่างนั่งสอบได้ เพราะการพยายามนึกให้ออกมักจะสร้างความเครียดส่งผลให้ฮอร์โมนคอร์ติโคสเตียรอยด์ (corticosteroids) หลั่งออกมาจำนวนมากจนทำให้คิดไม่ออกยิ่งกว่าเดิม ดังนั้นจึงแนะนำว่าให้เราค่อย ๆ ฝึกสมองให้ชินกับความเครียดระดับปานกลางก่อนถึงวันสอบจริงเพื่อหลีกเลี่ยงอาการสมองแบลงค์

3 วิธีสุดล้ำแก้ภาวะสมองแบลงค์ก่อนสอบ

จับเวลา ปรับสถานที่อ่านหนังสือ 

เตรียมตัวในสภาพแวดล้อมที่คล้ายคลึงกับตอนสอบ ความแปลกใหม่จะเป็นตัวสร้างความเครียดระดับปานกลางได้ การทำข้อสอบแบบจับเวลาหรือนั่งทำข้อสอบเก่าที่โต๊ะดี ๆ แทนที่จะนั่ง ๆ นอน ๆ อ่านบนโซฟาเพื่อให้ร่างกายได้ตอบสนองต่อความเครียดก่อนวันสอบจริง นักจิตวิทยารู้กันมาสักพักแล้วว่าการเรียนรู้จะได้ผลดีที่สุดเมื่อสภาพแวดล้อมขณะเรียนรู้กับสภาพแวดล้อมขณะที่โดนทดสอบเหมือนกัน หรือเรียกว่าเป็นหลักความจำเพาะของการถอดรหัสความจำ (encoding specificity principle) พอถึงวันสอบจริงเราก็จะชิลล์แล้ว

ออกกำลังกาย 

การออกกำลังกายสามารถสร้างความเครียดระดับปานกลางให้เราได้ ด้วยการเพิ่มระดับการเต้นของหัวใจ การหายใจระหว่างออกกำลังกาย เช่น การวิ่ง การเดินเร็ว หรือว่ายน้ำ เป็นต้น การออกกำลังกายจะเชื่อมโยงกับการเปลี่ยนแปลงทางเคมีในสมองซึ่งจะช่วยลดความกังวล เพิ่มความแข็งแรงให้จิตใจ ทำให้เรามีสมาธิมากขึ้น โดยควรออกกำลังกายอย่างน้อยสัปดาห์ละ 3-5 วัน วันละ 30 นาที การออกกำลังกายไม่ใช่แค่ทำให้สมองแล่นเท่านั้น แต่ยังช่วยให้ร่างกายกระปรี้กระเปร่าและระบบต่าง ๆ ทำงานดีขึ้นอีกด้วย ดังนั้นเราควรออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอก่อนสอบหนึ่งเดือน   

กำหนดลมหายใจ

เมื่อวันสอบจริงมาถึง หลายคนต้องไปสอบในสถานที่ที่เราไม่คุ้นชิน สิ่งแวดล้อมใหม่ ๆ และคู่ต่อสู้ที่รายล้อมในห้องสี่เหลี่ยม หากเรายังรู้สึกเป็นกังวลอยู่ให้เราหายใจเข้าลึก ๆ ให้เต็มปอดแล้วปล่อยออกมาทางปากเพื่อต่อต้านการตอบสนองต่อร่างกายไม่ให้เข้าสู่โหมดต่อสู้หรือหนีจากปัญหา การหายใจเข้าลึก ๆ จะส่งผลให้ความกังวลลดลงในระหว่างนั่งทำข้อสอบ ดังนั้นถ้าเราเจอโจทย์ที่คุ้นแต่จำไม่ได้ว่าเคยเจอจากที่ไหนให้เราหายใจเข้าลึก ๆ พร้อมนับ 1-4 เป็นจังหวะช้า ๆ จะรู้สึกว่าท้องพองออก จากนั้นให้ค่อย ๆ ผ่อนลมหายใจออก โดยนับ 1-8 และไล่ลมหายใจออกมาให้หมด สังเกตว่าหน้าท้องจะแฟบขณะทำ การทำแบบนี้จะช่วยให้เรารู้สึกว่าได้ผลักดันความเครียดออกมาจนหมด ซึ่งจะช่วยกระตุ้นความจำได้

บทความที่เกี่ยวข้อง

• รวมเคล็ดลับลดความกดดันไม่ให้เสียสมาธิเวลาสอบ

• 9 อาหารช่วยเพิ่มความจำ ที่อยากแนะนำให้กินช่วงอ่านหนังสือสอบ

• เทคนิคอ่านหนังสือสอบสำหรับคนจำไม่เก่ง ขี้ลืม และมีเวลาน้อย

• แชร์เทคนิคอ่านหนังสือเตรียมสอบ ด้วยวิธีการจดจำแบบ SANDWICH

• ฝึกกระตุ้นรหัสสมองทั้ง 8 กลุ่ม ช่วยให้สมองแข็งแรงและสดใส

• เคล็ดลับในการสร้างแรงจูงใจในการเรียนให้ไม่แผ่วปลาย

• 6 นิสัยยอดแย่ที่จะทำให้เรียนไม่รู้เรื่อง

• HOW TO พักผ่อนสมองให้ความจำดีด้วยวิธี Mindfulness

• 4 วิธีเพิ่มนิสัยรักการอ่าน ช่วยให้อ่านหนังสือได้เยอะขึ้น

• คะแนนสอบน้อยไม่ต้องเซ็งนาน เรามีอะไรจะเล่าให้ฟัง !

• ทำไมถึงอ่านหนังสือไม่รู้เรื่อง ยิ่งอ่านยิ่งไม่มีสมาธิ ?

• 5 วิธีทำใจจาก TED Talks เมื่อผิดหวังจากคะแนนสอบ

• ตั้งใจเรียน ไม่เคยเท แต่ทำไมเกรดตก นี่เราพลาดอะไรไป ?

แหล่งข้อมูล

Does stress affect your memory? - Elizabeth Cox