หลายคนอาจเคยได้ยินคำว่า ‘ด็อพเพิลเกงเกอร์’ (Doppelganger) มาจากในหนังหรือเรื่องเล่าต่าง ๆ บางคนก็พอจะทราบกันดีว่ามันคือร่างซ้ำของเรา แต่เรื่องราวของด็อพเพิลเกงเกอร์ยังมีสิ่งที่น่าสนใจและบางอย่างที่เราอาจยังไม่รู้อีกมาก มาหาคำตอบกันดีกว่าว่าแท้จริงแล้วด็อพเพิลเกงเกอร์นั้นคืออะไรกันแน่ และบนโลกนี้ยังมีตัวเราอีกคนจริงหรือไม่ ?

ด็อพเพิลเกงเกอร์ เป็นเรื่องเล่าขานพื้นบ้านของเยอรมัน ในภาษาเยอรมันจะเขียนว่า ‘Doppelganger’ เดิมมาจากคำว่า doppel ซึ่งมีความหมายเดียวกับคำว่า double ในภาษาอังกฤษ ที่แปลว่าซ้ำสอง ส่วน ganger หมายถึง goer ที่มีชื่อเรียกอีกอย่างว่า evil twin แปลว่าแฝดปีศาจ หรือ bilocation ที่แปลว่าการปรากฏตัวในสองสถานที่นั่นเอง

ด็อพเพิลเกงเกอร์เป็นคำใช้เรียกปรากฏการณ์ที่มนุษย์คนหนึ่งปรากฏตัวเพิ่มขึ้นมาอีกร่างหนึ่งในเวลาเดียวกันแต่ต่างสถานที่ ส่วนใหญ่จะปรากฏตัวต่อหน้าคนรู้จักให้เห็นเพื่อทำให้เกิดความสับสน ซึ่งจะมีลักษณะภายนอกที่เหมือนกันกับร่างต้นแบบทุกอย่าง ราวกับว่าเป็นฝาแฝดกัน แต่จุดสังเกตอย่างหนึ่งของด็อพเพิลเกงเกอร์ที่เห็นได้ชัดเจนที่สุดก็คือ ด็อพเพิลเกงเกอร์จะไม่มีเงา และไม่มีภาพสะท้อนบนกระจกหรือผิวน้ำให้เห็น ถ้าหากบุคคลต้นแบบป่วย ด็อพเพิลเกงเกอร์จะปรากฏตัวในลักษณะที่ดูแข็งแรงสมบูรณ์

ด็อพเพิลเกงเกอร์เป็นสัญญาณแห่งความโชคร้าย ความเจ็บป่วย หรือภัยอันตรายต่าง ๆ จะเกิดขึ้น ในขณะที่การพบเห็นด็อพเพิลเกงเกอร์ของตนอาจจะนำมาซึ่งความตาย บางครั้งมันจะให้คำแนะนำกับบุคคลต้นแบบของมันด้วยเจตนาร้ายหรือยุแยงให้เกิดความเข้าใจผิดต่าง ๆ

ความเชื่อเกี่ยวกับด็อพเพิลเกงเกอร์นั้นมีหลากหลายมาก แต่ส่วนใหญ่จะยึดหลักว่ามนุษย์ทุกคนบนโลกจะมีฝาแฝดของตัวเองอยู่แล้ว โดยหากบุคคลนั้นเป็นคนดี ฝาแฝดก็จะชั่วร้าย แต่ถ้าบุคคลนั้นเป็นคนชั่วร้าย ฝาแฝดก็จะเป็นไปในทางกลับกัน และการที่ฝาแฝดทั้งสองได้มาพบกัน ก็จะส่งผลทำให้ทั้งคู่พบกับจุดจบของชีวิต บ้างก็เชื่อว่าด็อพเพิลเกงเกอร์เป็นภูติผีปีศาจในรูปแบบหนึ่งที่จะปรากฏตัวขึ้นเพื่อบ่งบอกถึงลางร้าย

นอกจากนี้ยังไม่เป็นที่แน่ชัดว่าปรากฏการณ์ด็อพเพิลเกงเกอร์นั้นเกิดขึ้นจากสาเหตุใด แต่ก็มีหลายความเชื่อที่แตกต่างกันออกไปถึงการปรากฏตัวของด็อพเพิลเกงเกอร์ บ้างก็ว่าด็อพเพิลเกงเกอร์นั้นจะยืนอยู่หลังเจ้าของตลอดเวลา มีความว่องไวในการหลบหลีกสูง แม้กระทั่งหันหน้าไปเร็วยังไงก็ไม่ทันมัน นอกจากนี้ยังเลียนแบบทำทุกอย่างตามเจ้าของ ไม่ว่าจะเป็นการแสดงสีหน้า การเลียนเสียง ซึ่งมันจะพูดออกมาพร้อมกับเจ้าของ หรือบางคนเชื่อว่าถ้าเราพบเห็นด็อพเพิลเกงเกอร์ของเราก็จะถูกมันหมายเอาชีวิต เพื่อให้ร่างของมันมีอยู่แค่ร่างเดียว 

แต่ชาวต่างชาติบางกลุ่มเชื่อว่าด็อพเพิลเกงเกอร์คือสิ่งที่ธรรมชาติสร้างขึ้นมาเพื่อคอยช่วยเหลือมนุษย์เราไม่ให้รู้สึกโดดเดี่ยวจนเกินไป เพราะมันจะรับฟังสิ่งที่เราพูดทุกอย่าง แม้แต่สิ่งที่ผู้อื่นไม่อยากฟัง และตอบคำถามที่ใคร ๆ ไม่สนใจจะตอบ ในบางครั้งมันก็ช่วยเหลือเราด้วย เช่น เมื่อถึงคราวคับขัน เรามักจะรอดตายอย่างหวุดหวิดแบบเฉียดฉิว ทั้งที่รู้ตัวหรือไม่รู้ตัวก็ตาม เป็นเพราะด็อพเพิลเกงเกอร์พุ่งออกมาเร็วกว่าและหยุดยั้งเราเอาไว้ได้

แนวคิดที่ว่าด็อพเพิลเกงเกอร์คือร่างของปีศาจนั้นได้ถูกบันทึกไว้เป็นครั้งแรก ๆ ในงานเขียนของฟรานซิส กรูส จากเรื่อง A Provincial Glossary ตั้งแต่ปี 1978 แต่ในตอนนั้นใช้ศัพท์ภาษาอังกฤษว่า fetch เพื่อใช้บรรยายถึงผีของคนเป็น ซึ่งเป็นแนวคิดเดียวกันกับด็อพเพิลเกงเกอร์ โดยนักวิเคราะห์กล่าวว่า อีกนัยหนึ่ง ร่างซ้ำเหล่านี้สะท้อนให้เห็นถึงตัวตนที่สองของแต่ละคน และแนวคิดร่างเสมือนนี้ยังมีปรากฏอยู่ในความเชื่อโบราณของอียิปต์ในชื่อ ka (คา) หมายถึง วิญญาณที่มีเรือนร่างและตัวตนที่สัมผัสได้ และยังมีความทรงจำเดียวกันกับร่างต้นอีกด้วย

มีเรื่องเล่าของ ‘โยฮัน ว็อล์ฟกัง ฟ็อน เกอเทอ’ นักเขียนชาวเยอรมัน ว่าเขาถูกตามล่าจากแฝดปีศาจของตัวเอง ระหว่างที่เขาขี่ม้าอยู่ในแคว้นอาลซัส เขาได้เห็นตัวเองในชุดสีเทาขลิบทองขี่ม้าหายไปในทิศสวนทางกันกับเขาเอง หลังจากนั้นแปดปีต่อมา เกอเทอได้ผ่านถนนสายนั้นอีกครั้งในทิศทางตรงกันข้าม และเขาต้องรู้สึกตกใจเมื่อนึกขึ้นได้ว่าตอนนี้เขากำลังสวมชุดสีเทาขลิบทองเหมือนที่เคยปรากฏให้เห็นเมื่อนานมาแล้ว

อีกกรณีหนึ่งเป็นเรื่องราวของ ‘เอมิลี่ ซาเก็ต’ (Emilie Sagee) เธอเป็นที่รู้จักในฐานะ ‘หญิงสาวที่ไม่มีอยู่จริง’ เพราะเธอไม่เคยเห็นร่างซ้ำของตัวเองเลย แต่คนรอบตัวของเธอหลาย ๆ คน กลับพบเห็นอยู่บ่อยครั้ง เอมิลี่ทำงานเป็นครูอยู่ในโรงเรียน ในปี 1845 มีนักเรียน 13 คนระบุว่าเห็นเอมิลี่อีกคนหนึ่งยืนอยู่ข้าง ๆ ร่างต้นแบบของเธอ และลอกเลียนพฤติกรรมของเธอ เอมิลี่บอกว่าระหว่างที่ร่างซ้ำของเธอปรากฏตัวขึ้นนั้น เธอจะมีอาการเวียนหัวและทำอะไรแทบไม่ได้เลย ไม่เพียงเท่านี้ เพราะยังมีอีกหลายครั้งที่มีนักเรียนเห็นคุณครูเอมิลี่นั่งอยู่บนเก้าอี้ในห้องพักครู ขณะที่อีกร่างนั้นอยู่ที่สนามหญ้านอกอาคาร เรื่องราวของเธอถูกพูดถึงกันอย่างมาก และเธอก็ไม่สามารถจัดการกับร่างซ้ำของตัวเองได้ จึงเป็นเหตุผลที่ทำให้เอมิลี่ต้องย้ายโรงเรียนบ่อย ๆ นั่นเอง

นอกจากนี้อดีตประธานาธิบดีสหรัฐฯ อย่าง ‘อับราฮัม ลินคอล์น’ (Abraham Lincoln) เองก็เคยเล่าถึงเหตุการณ์ที่เขาได้เคยเผชิญหน้ากับร่างซ้ำของตัวเองไว้ในหนังสือ Washington in Lincoln’s Time ที่ถูกตีพิมพ์ขึ้นเมื่อปี 1894 โดยเขาเล่าว่าเหตุการณ์นั้นเกิดขึ้นหลังจากการเลือกตั้งของเขาในปี 1860 วันนั้นเขาเหนื่อยมากและรีบกลับบ้านเพื่อพักผ่อน เขาทิ้งตัวลงบนโซฟาในห้อง ตรงข้ามเขาเป็นโต๊ะทำงานที่มีกระจกอยู่ด้านบน เมื่อเขามองเข้าไปในกระจกนั้น เขาเห็นเงาสะท้อนของตัวเองเกือบเต็มร่าง แต่ใบหน้าของเขานั้นกลับมีสองเงาสะท้อนแยกออกจากกัน และมีระยะห่างปลายจมูกห่างกันราวสามนิ้ว เขาตกใจมากจึงลุกขึ้นและตั้งใจมองไปที่กระจก แต่ภาพนั้นกลับหายไป และเมื่อเขากลับมานอนอีกครั้ง เขาก็เห็นภาพแบบเดิมอย่างชัดเจน และชัดกว่าก่อนหน้านี้ที่เขาเห็น เขาจึงสังเกตเห็นว่าอีกใบหน้าหนึ่งที่แยกออกมานั้นเป็นใบหน้าที่ซีดมาก และเมื่อเขาลุกขึ้นอีกครั้งภาพในกระจกนั้นก็หายไปอีกเหมือนเดิม

สรุปแล้วด็อพเพิลเกงเกอร์คือความเชื่อที่ว่า คนเรามีเงาหรือตัวตนของเราในอีกรูปแบบหนึ่งที่หน้าตาเหมือนกัน แต่อาจมีนิสัยที่ตรงข้ามกัน บ้างเชื่อว่าคอยช่วยเหลือเจ้าของร่าง บ้างเชื่อว่าเป็นลางบอกเหตุร้าย แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นในทางวิทยาศาสตร์ถือว่าด็อพเพิลเกงเกอร์เป็นอาการทางจิตชนิดหนึ่งที่เห็นภาพหลอนของตัวเอง แต่สุดท้ายแล้วไม่ว่าด็อพเพิลเกงเกอร์จะมีอยู่จริง ๆ หรือเป็นเพียงแค่ภาพหลอนที่เราเห็นไปเอง การมีสติอยู่ตลอดเวลานั้นเป็นสิ่งที่สำคัญมาก เพราะมันอาจช่วยให้เราสามารถผ่านเหตุการณ์ร้ายต่าง ๆ ไปได้

บทความที่เกี่ยวข้อง

• เปิดแฟ้ม 7 คดีฆาตกรรมดังในคืนวันฮาโลวีน

• รู้จักทฤษฎีสมคบคิด The Montauk Project ต้นแบบ Stranger Things

• เปิดประวัติ “คริสโตเฟอร์ โรบิน” วัยเด็กที่ทำหายนอกป่าร้อยเอเคอร์

• Lucid Dream เมื่อคนเราควบคุมความฝันตัวเองได้

• ประวัติศาสตร์แห่งการจูบที่ไม่ได้โรแมนติกเหมือนอย่างที่คิส

• วิเคราะห์ชีวิตของ “มารี อ็องตัวเนตต์” ราชินีแห่งฝรั่งเศส แย่จริง หรือ แค่แพะ ?

• “เมดูซ่า” เหยื่อของอำนาจทางเพศที่ถูกมองข้าม

• เปิดประวัติชานมไข่มุกแสนอร่อยที่คุณอาจไม่เคยรู้มาก่อน !

• “วันทอง” หญิงปากร้ายยืนหนึ่งแห่งเมืองสุพรรณ

แหล่งข้อมูล

- https://th.wikipedia.org

- รู้จัก ด็อพเพิลเก็งเงอร์ (doppelgänger) ร่างซ้ำและแฝดปีศาจในความเชื่อโบราณผ่านหนังโลก