จะเป็นเช่นไร เมื่ออุดมการณ์ของคนกลุ่มหนึ่งก่อให้เกิดความเลวร้ายกับคนอีกกลุ่มหนึ่ง และอุดมการณ์นั้นกลับถูกส่งต่อให้กับเด็ก ๆ โดยไม่ได้บังคับ แต่ถูกทำให้รักและเทิดทูน

Jojo Rabbit (2020) เป็นเรื่องราวของโจโจ้ ยุวชนนาซีที่รักและเทิดทูนชาติพันธุ์ของตนเองเป็นอย่างยิ่ง แม้โจโจ้จะไม่ชอบการต่อสู้ แต่เพราะเขามีเพื่อนในจินตนาการเป็นฮิตเลอร์ โจโจ้จึงฝักใฝ่ หลงใหลทุกอย่างที่เกี่ยวกับนาซี จนกระทั่งวันหนึ่งโจโจ้ไปฝึกซ้อมในค่ายนาซีและเกิดอุบัติเหตุทำให้เขาต้องกลับมาอยู่ที่บ้าน และในวันนั้นเองที่เขาได้รู้ว่าแม่ของเขา เป็นผู้ให้ที่ซ่อนชาวยิว และนั่นทำให้โจโจ้ได้มองเห็นสงครามในอีกแง่มุมหนึ่งที่เขาไม่เคยถูกชี้ให้มองเห็นมาก่อน

แม้ Jojo Rabbit จะเป็นหนังที่ว่าด้วยเรื่องสงครามนาซีและชาวยิว แต่หน้าหนังกลับไม่ได้นำเสนอความรุนแรงและโหดร้าย เพราะเลือกเปิดเรื่องด้วยความตลกและขำขันผ่านตัวโจโจ้ เด็กน้อยที่ยังใสซื่อและบริสุทธิ์ ตัวของโจโจ้ถูกสอนให้รักและเห็นถึงความงามความดีของชาวอารยัน และเชื่อว่าชาวยิวคือปิศาจร้ายที่อยู่ในคราบมนุษย์ และด้วยความที่โจโจ้ยังเป็นเด็กอายุแค่ 10 ขวบ ทำให้เขายังคงมีเพื่อนในจิตนาการอยู่ ซึ่งน่าสนใจมาก ๆ ที่เพื่อนในจินตนาการของโจโจ้คือ ท่านผู้นำหรือ Adolf Hitler ที่มักจะมาคุยและให้กำลังใจโจโจ้ในการทำหน้าที่เป็นยุวชนนาซีที่ดี โจโจ้จึงเชื่อเต็มหัวใจว่าชาติพันธุ์ของเขาดีที่สุด แม้จะไม่เข้าใจว่าทำไมคนเราต้องฆ่ากัน แต่โจโจ้ก็เต็มใจที่จะได้เห็นชาวยิวตายเพราะท่านผู้นำที่เขารักบอกว่าดีแล้ว

ตลกร้ายที่หนังนำเสนอให้เราเห็นก็คือ ตัวของโจโจ้และเหล่ายุวชนทั้งหลาย ไม่ได้ถูกบังคับให้เชื่อ แต่พวกเขาถูกทำให้รักโดยไม่รู้ว่า “สิ่งที่ผู้ใหญ่พร่ำสอนพวกเขานั้น มันดีจริงหรือเปล่า” ตัวโจโจ้แม้จะมีความสงสัยอยู่บ้าง แต่ก็เลือกที่จะไม่ตั้งคำถาม และทำทุกอย่างเพราะความรัก จนกระทั่งโจโจ้ได้รู้ว่าแม่ของตัวเอง แอบพาเด็กสาวชาวยิวคนหนึ่งมาหลบซ่อนอยู่ที่บ้าน ความคิด ความเชื่อทุกอย่างที่โจโจ้มีจึงพังทลายลง เขารังเกียจเธอแต่ก็พบว่าเธอหน้าตาท่าทางเหมือนกับเขา ทุกอย่างมันผิดไปจากชุดความเชื่อที่ได้เรียนรู้มาว่าชาวยิวเป็นปิศาจ มีหาง แต่งงานกับปลาและมีนิสัยชั่วช้า ร้ายกาจ

“เธอไม่ใช่นาซี”

“ผมสนใจสวัสติกะมาก ๆ ผมว่ามันเป็นสัญญาณที่ชัดเจนนะ”

“เธอไม่ใช่นาซี โจโจ้ เธอเป็นแค่เด็กสิบขวบที่ชอบสวัสติกะ”

แม้จะดำเนินเรื่องด้วยมุกตลกร้าย  แต่เรื่องราวของ Jojo Rabbit จะเข้มข้นขึ้นเรื่อย ๆ มีฉากพีคที่ทำให้รู้สึกจุกอกมาก ๆ ขอไม่เฉลยแต่บอกเลยว่าเราเข้าใจว่าทำไม Scarlett Johansson ถึงเลือกมารับบทนี้

“ลูกโตเร็วเกินไป เด็กสิบขวบไม่ควรเฉลิมฉลองสงครามและพูดเรื่องการเมือง ลูกควรปีนต้นไม้ แล้วก็ตกลงมาจากต้นไม้”

“แต่ท่านผู้นำบอกว่าถ้าเราชนะ ก็เด็กชายอย่างเรานี่แหละที่จะครองโลก”

Jojo Rabbit เข้าชิงรางวัลต่าง ๆ กว่า 193 สาขา และได้รับรางวัล 47 รายการ ที่โดดเด่นที่สุดก็เห็นจะเป็น รางวัลออสการ์สาขา Best Adapted Screenplay โดย Taika Waititi ผู้เป็นทั้งคนเขียนบท ผู้กำกับ และยังแสดงเป็นฮิตเลอร์ในเรื่องอีกด้วย

Jojo Rabbit จึงไม่ใช่แค่ภาพยนตร์ที่บอกเล่าเรื่องสงครามระหว่างนาซีและชาวยิว แต่ยังทำให้รับรู้ในอีกแง่มุมหนึ่งด้วยว่า บางครั้งการทำให้รักก็น่ากลัวกว่าการบังคับให้เชื่อ เพราะคนเราพร้อมจะทำทุกอย่างเพื่อสิ่งที่รักเสมอ สามารถรับชมภาพยนตร์แบบถูกลิขสิทธิ์ได้ที่ Disney+ Hotstar Thailand นะคะ