เด็กที่เกิดมาในช่วงปี พ.ศ. 2540 จนถึง 2555 พวกเขาเกิดมาในยุคดิจิทัล โลกที่เต็มไปด้วยข้อมูล เคลื่อนที่ไปอย่างรวดเร็วพร้อมกับเทคโนโลยี ความคิดสร้างสรรค์นวัตกรรมใหม่ ๆ รูปแบบชีวิตในสังคมแบบสำเร็จรูป
เราอยากช่วยให้คุณเข้าใจพวกเด็ก Gen Z ได้ง่ายขึ้น อยู่ร่วมกันในครอบครัวอย่างลั้ลลา และพร้อมสนับสนุนให้เขาเติบโตอยู่ร่วมกับคนภายนอกได้อย่างมีคุณภาพ งั้นมาเข้าให้ถึง เรียนรู้พวกเขาไปพร้อมกันเลย
พวกเขายอมรับวัฒนธรรมของแต่ละวัยที่แตกต่างมากขึ้น แต่นั่นหลังจากพวกเขาเอาข้อมูลไป
วิเคราะห์เองแล้ว เด็ก Gen Z มักคิดถึงตัวเองก่อน ชอบให้โลกหมุนตามตัวเขามากกว่าที่จะไปหมุนตามใคร พวกเขาช่างสังเกต ช่างสงสัย มีคำถาม ต้องการคำอธิบายอยู่ตลอดเวลา
คุณต้องปรับทัศนคติการเลี้ยงลูกแบบเดิม ที่ต้องเชื่อฟัง ทำตามพ่อแม่ อย่าทำตัวน่าเบื่อ ยอมรับ ฟังให้มาก ใช้เหตุผล คิดไปตามวิธีของเขาอย่างเป็นธรรมชาติ นั่นจะทำให้เข้าถึงพวกเขาได้ง่ายที่สุด หากคุณไม่เห็นด้วย หรือว่ามันอาจไม่ถูกต้อง คุณสามารถร่วมคิด ให้คำแนะนำ ให้เขาไปคิดต่อ หากมีสิ่งใดที่ไม่รู้ บอกเขาไปตรง ๆ โดยเฉพาะเรื่องเทคโนโลยีใหม่ ๆ เรื่องการเรียนของเขา การฟังเขาแนะนำ เท่ากับคุณได้เรียนรู้ไปพร้อมกับเขา และเห็นความถนัดในตัวตนเขาด้วยเช่นกัน และนั่นยังช่วยเสริมสร้างความเป็นผู้นำ และความมั่นใจให้ตัวเขาเองอีกด้วย
เด็ก Gen Z พวกเขาชอบการติดต่อผ่านสื่ออื่นมากกว่าการพบปะพูดคุยกันตัวต่อตัวจริง ๆ ชอบการใช้ชีวิตเสมือนจริง มีความสนุกกับเทคโนโลยีใหม่ ๆ ไม่แปลกที่พวกเขาจะติดมือถือ ติดอินเตอร์เน็ต นั่งอยู่หน้าจอ ขลุกอยู่กับเครื่องมือสื่อสารได้เป็นวัน ๆ ชอบความเป็นอิสระมากขึ้น พร้อมที่จะเรียกร้องสิทธิของตัวเองได้ทุกเมื่อ
สำหรับคุณพ่อคุณแม่ ถ้าไม่อยากกลายเป็นคนอื่นของลูก ควรพยายามมีส่วนร่วมในกิจกรรมของเขา พยายามทำให้เขาเข้าใจว่าเทคโนโลยีเป็นเพียงแค่เครื่องมือสื่อสารที่ต้องใช้ให้เป็น ให้ถูกต้องเท่านั้น พูดคุยกับพวกเขาอย่างเป็นกันเอง มีเหตุมีผล ตกลงกันก่อนให้ชัดเจน ว่าการให้พวกเขามีโลก มีเวลา ส่วนตัวจะแยกพื้นที่ส่วนไหน ตัวพวกเขาพร้อมแค่ไหนที่จะไม่หลงทาง พร้อมรับมือกับปัญหา คุณต้องเป็นสายลับคอยเฝ้าดูพฤติกรรมเขาเงียบ ๆ เนียน ๆ ให้เขาอยู่ในโลกของตัวเขา อย่างไม่โดดเดี่ยว ค่อย ๆ สลับดึงเขาออกมาสู่โลกภายนอก ด้วยกิจกรรมใหม่ ๆ ที่ได้ใช้ชีวิตร่วมกับผู้อื่น ได้เห็นว่าสังคมนี้ยังมีสิ่งอื่นที่น่าสนใจและน่าตื่นเต้นอีกมากมาย ให้เขาแข็งแรงพร้อมรับมือกับปัญหาทั้งในโลกส่วนตัวและโลกภายนอก
นักวิชาการกล่าวไว้ว่า เด็ก Gen Z สนใจ รับรู้สิ่งต่าง ๆ เร็วมาก เพียงแค่ 8 วินาที หลังจากนั้นพวกเขาก็ไปหาสิ่งใหม่ ๆ อย่างอื่นทำต่อไป อาจเป็นเพราะพวกเขาเกิดมาพร้อมกับสัญญาณ WiFi การสื่อสารโทรศัพท์ ดาวเทียม ในโลกของดิจิทัลรอบ ๆ ตัวเขา มีข้อมูลมากมาย หลากหลาย ผ่านเข้ามาให้เขารับรู้อย่างรวดเร็ว พวกเขาจึงมักเป็นไฮเปอร์ คิดเร็ว ทำเร็ว ชอบทำงานหลากหลาย จนอาจมีสมาธิสั้น อาจตัดสินใจอะไรแบบเร็วเกินไปจนก่อให้เกิดอันตราย หรือผิดพลาดได้สูง ขาดความรอบคอบ ไม่ชอบการรอคอย ส่งผลให้มีความอดทนต่ำ สิ่งหนึ่งที่สำคัญในความคิดของเขา คือการกลัวถูกเพื่อน ๆ คนภายนอกทิ้งไว้ข้างหลังหากตัวเองช้าเกินไป
ฟังดูน่าเหนื่อย แต่คุณต้องพยายามตามพวกเขาให้ทัน อย่างน้อยก็ใกล้เคียง เพื่อเข้าไปช่วยให้เขาลดความเร็วลง แนะนำให้เขารู้ว่า ยังมีอีกหลายสิ่งในโลกนี้ ที่ไม่จำเป็นต้องใช้ความเร็วเกินไป แต่ต้องโฟกัสสิ่งต่าง ๆ ให้ชัดเจน ทำงานทีละอย่างให้เสร็จเป็นเรื่อง ๆ สนับสนุนสิ่งที่เขาถนัด โดดเด่นมากสุด การฝึกวินัยในการทำงานเป็นตัวช่วยได้เยอะ ช่วยให้มีสมาธิ แนะนำความละเอียดรอบคอบในทุกเรื่อง ลองชวนเขาเล่นบอร์ดเกม เล่นเกมกลางแจ้ง รอคอยรอบก่อนมาถึงตาตัวเอง ทำงานบ้าน ปลูกต้นไม้ เพื่อเฝ้าคอยดูมันเติบโตตามหลักธรรมชาติ ค่อยเป็นค่อยไปอย่างตื่นเต้น ทั้งหมดทำให้เขาเรียนรู้ตัวตนและการรอคอยผู้อื่น ยังถือเป็นโอกาสดีที่พวกเขาจะเรียนรู้เรื่องการเก็บออมเพื่ออนาคต การเสียสละ แบ่งปัน และช่วยเหลือผู้อื่นไปในตัว
การเข้าใจพวกเด็ก Gen Z ต้องไม่ลืมกฎเหล็กสำคัญ รับฟัง พูดคุย เป็นเพื่อน ใช้เหตุผลนำทาง มากกว่าอารมณ์ เพื่อหลีกเลี่ยงความขัดแย้ง หากจะมีกติกาหรือบทลงโทษต้องสร้างสรรค์และมีประโยชน์ต่อตัวเขา ลองทำดูแล้วจะรู้ว่าการเรียนรู้เข้าใจพวกเขานั้นไม่ยากเลยจริง ๆ และมันทำให้ครอบครัวของคุณอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุขแน่นอน
อังสนา ทรัพย์สิน
ข้อมูลอ้างอิง บทสัมภาษณ์/แบบสอบถาม พ่อแม่ ผู้ปกครอง คุณครู และเด็ก ๆ จาก http://www.youthradioandmedia.org, http://www.oecd.org, https://www.familylives.org.uk, https://www.marketingoops.com, https://www.forbes.com