มุกลามก หรือ dirty joke หมายถึงคำพูดที่สื่อไปในทางเพศ เป็นรูปแบบหนึ่งของการคุกคามทางเพศ (Sexual Harassment) มักจะมีเนื้อหาแทะโลม หื่น ทะลึ่ง หมาหยอกไก่ในลักษณะที่ไม่ได้พูดออกไปตรง ๆ แต่เป็นคำพูดสองแง่สองง่ามที่ถูกพลิกแพลงให้เป็นมุก และทำให้คนฟังรู้สึกถูกคุกคามทางเพศ ไม่ให้เกียรติ รู้สึกไม่ปลอดภัย อึดอัด และกระอักกระอ่วน เช่น
“เราเป็นคนไม่ถนัดพูด แต่ถนัดอย่างอื่น”
“อยากประหยัดค่าผ้าอนามัยสัก 9 เดือนไหม”
“คืนนี้ห้องเราว่างนะ”
“หมวย ๆ แบบนี้สเปคเลย”
“นมบึ้มขนาดนี้ยังจะกินนมอีกเหรอจ๊ะ”
“กินคำใหญ่ขนาดนี้ กินอย่างอื่นก็คงไหวล่ะซิ”
“ไม่มีแฟนได้ไง ขาวขนาดนี้”
"มาหาดึก ๆ ไม่กลัวเราปล้ำเหรอ”
“ชอบประตูหลังแบบนี้ ก้นเป็นสีอะไรเหรอ”
“หล่อแบบนี้ อยู่ด้วยทั้งคืนเราก็ไหวนะ”
“ถามว่าชอบชุดไหม เราชอบแบบไม่ใส่อะไรมากกว่า”
มันน่าเศร้าใจที่ยังมีอีกหลายคนคิดว่าพวกเขาสามารถเล่น ‘มุกลามก’ กับคนอื่นได้ เพราะคิดว่ามันคือเรื่องปกติที่ใคร ๆ เขาก็ทำกัน เราไม่ได้จะไปปล้ำคุณจริง ๆ อย่างที่เล่นมุกสักหน่อย มันก็เป็นแค่หนึ่งใน ‘มุกตลก’ ที่ใคร ๆ ก็เล่นกัน ทั้งที่มุกลามกพวกนี้สามารถนำไปสู่การคุกคามทางเพศจริง ๆ ได้ ขอยกตัวอย่างกรณีที่มีการเผยแพร่คลิปของผอ.โรงเรียนดังลวนลามเด็กนักเรียนหญิงคนหนึ่งในห้องทำงานของตัวเอง แล้วมีก็ชาวเน็ตคนนึงคอมเมนต์ว่า “ในเสื้อมีมดอยู่หรือเปล่า ผอ.เลยช่วยขยี้ให้”
สิ่งที่น่าตกใจกว่านั้นคือมีคนกดไลก์คอมเมนต์นั้นมากมายด้วยอิโมจิขำไม่ต่ำกว่า 10 คน และเหมือนสุดท้ายคนโดนเล่นมุกลามกใส่ก็ต้องหาทางช่วยเหลือตัวเองเหมือนเดิม ด้วยการหาวิธีรับมือ หาวิธีเอาตัวรอดเพื่อไม่ให้ตัวเองตกเป็นเหยื่อมุกลามกด้วยความหวังอยู่ลึก ๆ ว่า การเล่นมุกลามกมันจะหมดโลกไปสักที แต่ก็ไม่รู้หรอกว่าระหว่างมุกลามกกับโลกแตกอะไรจะเกิดก่อนกัน เผลอ ๆ อาจจะเป็นอย่างหลัง
• ใช้วิธีถามกลับ ถามแบบคนไม่รู้ว่ามันตลกยังไง (ทั้งที่เรารู้แหละ) ถามว่ามุกที่เขาเล่นมันคือยังไง ขำอะไรกัน เราไม่เข้าใจเลย ต้อนคำถามไปเรื่อย ๆ คนที่เล่นมุกลามกจะไม่ค่อยกล้าอธิบายมุกหรอกว่ามันลามกยังไง เพราะมันจะเป็นการบอกวิธีคิดของเขาว่าเขาเป็นคนคิดลามกกับคนอื่น
• แกล้งไม่รู้เรื่อง คือแกล้งไม่เข้าใจมุกแล้วถามกลับไปเลยว่า “หมายความยังไง” “งง ไม่เข้าใจอ่ะ” หรือ “พูดอีกทีซิ ไม่เก็ท” บอกเลยว่า 99% คือจะเริ่มไม่สนุกแหละ อธิบายต่อก็ไม่ได้ด้วยเพราะมุกมันสองแง่สองง่าม เขาก็จะอายของเขาแล้วเงียบไปเอง
• เเกล้งไม่ได้ยิน เเล้วถามซ้ำ เช่น “อะไรนะ พอดี ไม่ค่อยได้ยิน” พูดสัก 3-4 รอบ อีกฝั่งจะเลิกเล่นมุกนี้ไปเอง เพราะคิดว่าเรากวนกลับ
• จริงจังใส่ อารมณ์แจกชีทเปิดคลาสอบรมมารยาทว่าทำไมการเล่นมุกลามกมันถึงไม่ตลก ก็เพราะว่ามันทำให้เรื่องซีเรียสกลายเป็นเรื่องไร้สาระได้ และเป็นการไม่ให้เกียรติคนฟังเลย เขากำลังกดทับเราให้ต่ำกว่าด้วยการลดทอนคุณค่าเรา ใช้เพศและร่างกายของเราให้เป็นแค่มุกตลกขำขันให้เขาหัวเราะ
• บอกตรง ๆ ไปเลยว่าไม่ชอบ ใครที่ไม่ถนัดจะแกล้งไม่ได้ยินหรือแกล้งทำเป็นไม่เข้าใจ และอยู่ในจุดที่สามารถบอกคน ๆ นั้นได้ตรง ๆ ว่าไม่ชอบ ก็เป็นทางออกที่ดีในการสร้างขอบเขตกับเราและเขา ว่าเขาไม่ควรจะมาเล่นมุกลามกกับเราได้ เพราะเราไม่ชอบ