เริ่มแรกอยากให้สำรวจตัวเองดูว่า อะไรเป็นสาเหตุที่ทำให้เราขี้อาย ประหม่า ไม่กล้าแสดงออก เช่น กังวลว่าคนอื่นจะมองเรายังไง กลัวว่าจะพูดอะไรที่ทำให้ขายหน้าออกไป หรือเป็นผลมาจากการเลี้ยงดูของครอบครัว เช่น โดนพูดใส่ซ้ำ ๆ มาตั้งแต่เด็กว่าเราเป็นคนขี้อายจากคนในบ้านหรือญาติพี่น้อง รวมไปถึงครูที่โรงเรียน การโดนพูดกรอกหูบ่อย ๆ มันอาจทำให้ฝังใจและปรับพฤติกรรมไปตามที่คนอื่นพูดโดยไม่รู้ตัว ลองสำรวจตัวเองและเมื่อรู้แล้วว่ามาจากสาเหตุอะไร เราจะได้แก้ไขได้ตรงจุด
เมื่อเรารู้แล้วว่าตัวเองขี้อายเพราะอะไร สเต็ปต่อมาคือเราต้องยอมรับก่อนว่า เราเป็นคนขี้อาย ประหม่าเก่ง ไม่กล้าแสดงออกเลย เพราะถ้าเราปฏิเสธความจริงนี้ มันจะส่งผลด้านลบต่อความคิดและจิตใจเราไปเรื่อย ๆ ถ้าเรายอมรับมันได้ว่า ใช่ เรามันคนขี้อาย แต่ไม่เป็นไรนะ ค่อย ๆ มาปรับแก้กันไป คนเรามีจุดเด่นจุดด้อยที่แตกต่างกัน และที่สำคัญคือเราแก้ไขมันได้
หลังจากที่เรารู้ตัวแล้วว่า ความขี้อายของเรามาจากสาเหตุอะไรบ้าง ก็อยากให้ลองสังเกตเพิ่มอีกว่า เรามักจะขี้อายในสถานการณ์ไหน เช่น เวลาที่ต้องพูดหน้าห้องต่อหน้าคนเยอะ ๆ เวลาที่ต้องอยู่กับคนที่ไม่รู้จัก เวลาอยู่ในสถานการณ์ที่ไม่คุ้นเคย เวลาอยู่กับผู้ใหญ่ ฯลฯ เมื่อเรารู้แล้วว่าตัวเองจะขี้อายตอนไหน ก็อยากให้ค่อย ๆ ฝึกเอาชนะความขี้อาย เวลาที่รู้ตัวว่าต้องเข้าไปอยู่ในสถานการณ์นั้น ๆ จากที่ไม่กล้าพูด อึดอัด หรือแอบหนีออกมา อยากให้ลองฝืนตัวเองหน่อย ฝึกทำไปเรื่อย ๆ แล้วความขี้อายจะค่อย ๆ หายไป
ขี้อายในสถานการณ์แบบนี้ ฝึกยังไงดี
• อายตอนพูดหน้าห้อง - ฝึกพูดหน้ากระจกทุกวัน พูดแล้วมองตาตัวเองในกระจกด้วย ดูท่าทางเวลาพูดของตัวเอง ฝึกไปเรื่อย ๆ รับรองจะมั่นใจในตัวเองมากขึ้น
• อายเวลาเจอเพื่อนใหม่ - ฝึกยิ้มให้คนอื่น การยิ้มคือการแสดงความเป็นมิตรและช่วยทำให้บรรยากาศดีขึ้น ถ้าไม่รู้จะคุยอะไรดี แนะนำให้ยิ้ม แนะนำตัวเองสั้น ๆ แล้วชวนคุยเรื่องทั่วไป เช่น ชอบดูหนังมั้ย เล่นเกมอะไรอยู่ช่วงนี้ ชอบกินอะไร เป็นต้น ฝึกทำแบบนี้บ่อย ๆ แล้วการเจอเพื่อนใหม่จะไม่เป็นปัญหาให้เราต้องอายหรือทำตัวไม่ถูกอีกเลย
• อายเวลาอยู่ในสถานการณ์ที่ไม่คุ้นเคย - เช่น เวลาโดนเรียกให้ออกไปเต้นโชว์ตอนไปค่าย อยากให้เริ่มฝึกด้วยการทำไปเลย ในใจเราอาจจะอายมาก แต่ถ้ากล้าลองทำไปเลย มันจะช่วยสลัดความอายได้ และพอทำเสร็จจะรู้สึกว่าเราก็ทำได้และมันไม่ได้น่าอายเหมือนที่คิดเลย
การเปรียบเทียบมีแต่จะทำให้เรารู้สึกไม่ดี และยังกดให้ตัวเองรู้สึกด้อยมากกว่าเดิม จนทำให้ความขี้อายฝังลึกลงไปอีก หัดฝึกคิดว่าตัวเองเจ๋งเข้าไว้ แล้วพยายามโฟกัสไปที่จุดเด่นหรือความสำเร็จที่เราทำได้ เรียนรู้ศักยภาพของตัวเอง แล้วพัฒนาจุดด้อยให้ดีขึ้น ซึ่งการจะก้าวข้ามจุดด้อยของตัวเอง มันต้องมองเห็นข้อดีของตัวเองก่อน หยุดเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่น แล้วรักตัวเองให้มากขึ้น เพราะมันจะช่วยให้เรามั่นใจในตัวเองมากขึ้น
ถ้าเราไม่ฝึกฝนก็จะสลัดความขี้อายออกไปไม่ได้ ลองก้าวข้ามขีดจำกัดของตัวเอง เช่น ทักทายเพื่อนต่างห้อง พูดคุยกับป้าขายไก่ที่ซื้อประจำทุกวัน เสนอตัวขอช่วยงานกิจกรรมโรงเรียนเพื่อจะได้ฝึกทักษาการเข้าสังคม หรือจะตั้งเป้าหมายให้ชัดเจนก็ได้ เช่น ฝึกยิ้มให้คนอื่นทุกวัน ฝึกพูดหน้าห้องวันละ 10 นาที เป็นต้น การฝึกบ่อย ๆ มันจะช่วยให้เรากล้าแสดงออกและมั่นใจในตัวเองมากขึ้น ช่วงแรก ๆ มันอาจจะยากหน่อย แต่ถ้าทำไปอย่างต่อเนื่องรับรองว่าจะหายขี้อายได้แน่นอน
แหล่งข้อมูล
How to Overcome Shyness