เมื่อพูดถึงประเทศที่การศึกษาดีที่สุดในโลก เราจะต้องนึกถึงประเทศ ‘ฟินแลนด์’ ประเทศเล็ก ๆ ในกลุ่มประเทศสแกนดิเนเวีย ที่มีนโยบายการศึกษา ‘เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง’ และทำได้จริงไม่ใช่แค่โฆษณา โดยองค์กรอิสระ NJ MED (New Jersey Minority Educational Development) ได้จัดอันดับในปี 2019 พบว่าประเทศฟินแลนด์เป็นประเทศที่มีระบบการศึกษาดีที่สุดในโลก ด้วยสถิติประชากรที่อ่านหนังสือไม่ออก 0% และประชากรส่วนใหญ่พูดได้มากกว่า 1 ภาษา จากการรณรงค์ให้โรงเรียนเป็นความสุขของเด็ก ๆ มาดูกันว่าเด็กฟินแลนด์ฟินแค่ไหนเวลาอยู่ที่โรงเรียน  

แอคทีฟแต่เช้า ปั่นจักรยานไปเรียนเป็นส่วนใหญ่

นักเรียนฟินแลนด์จะมีจักรยานหรือโมเพด (จักรยานยนต์คันเล็ก ๆ ) หนึ่งคันเพื่อขี่ไปโรงเรียนตอนเช้า ขี่จักรยานไปโรงเรียนถือเป็นวัฒนธรรมหนึ่ง แม้ในวันที่อากาศจะหนาว นักเรียนส่วนใหญ่ก็จะปั่นจักรยานมาเรียนกันแบบไม่หวั่นเป็นระยะทางประมาณ 1-3 กิโลเมตร เพราะถูกปลูกฝังให้ปรับตัว แอคทีฟ หรือมีซิสุ (Sisu) ในจิตใจเหมือนปรัชญาในการใช้ชีวิต ซึ่งหมายถึงการมีความมานะอดทนหรือความเด็ดเดี่ยวในการสู้ชีวิต โดยเฉพาะกับอากาศหนาวที่พวกเขาต้องรับมือให้ได้ เนื่องจากเป็นประเทศที่มีสภาพอากาศหนาวเย็นยาวนานในทุกปี          

สามารถจัดตารางเรียนเองได้ด้วย

นักเรียนฟินแลนด์ในชั้นมัธยมปลายสามารถเลือกได้ว่าจะเรียนจบภายใน 3 หรือ 4 ปีด้วยตัวเอง จากความสามารถในการจัดตารางเรียนได้เอง โดยขึ้นอยู่กับวิชาที่สนใจ เช่น วิชาดนตรี ภาษาฟินนิช อังกฤษ ฝรั่งเศส คณิตศาสตร์ และกีฬา ใครเก็บชั่วโมงเรียนได้ครบ จัดตารางเรียนได้ดี ก็สามารถเรียนจบก่อนใครเพื่อนภายใน 3 ปีได้เลย   

พัก 15 นาทีหลังเรียนทุกคาบ 

การเรียนการสอนในประเทศฟินแลนด์จะเริ่มที่เวลา 08.15 น. และเลิกเรียนตอน 14.45 น. โดยจะมีพักเที่ยง 1 ชั่วโมง นักเรียนฟินแลนด์จะเรียนกันไม่เกิน 5 ชั่วโมงต่อวัน เฉลี่ยนวิชาละ 45 นาทีเท่านั้น หลังเรียนจบอาจมีกิจกรรมเพิ่มเติมแล้วแต่ความสนใจของตัวนักเรียนเอง ความฟินคือแต่ละคาบจะมีเวลาว่างให้นักเรียน 15 นาทีทุกคาบ เพื่อให้ได้ผ่อนคลาย หรือทำอะไรก็ได้ที่อยากทำ ก่อนที่จะเริ่มเรียนคาบเรียนต่อไป   

เรียกชื่อจริงครูได้เลย ไม่ต้องมีคำว่า ‘ครู’ นำหน้า

นักเรียนที่ฟินแลนด์จะไม่เรียกว่าครูว่า ‘ครู’ เด็ก ๆ ที่นั่นจะเรียกชื่อจริงของครูได้เลย ที่โรงเรียนทุกคนจะมีชื่อเดียวเพราะถือคติว่าเด็กหรือผู้ใหญ่ทุกคนเท่าเทียมกัน แต่เด็กก็รู้ว่าต้องเชื่อฟังผู้ใหญ่ ซึ่งจะช่วยให้เด็กผ่อนคลายอย่างมากในระหว่างเรียน กล้าถาม กล้าแสดงความเห็น เพราะครูให้อิสระกับนักเรียน ไม่ถือตัวว่าตัวเองเป็นครู แถมครูที่ฟินแลนด์ยังชอบนั่งทานข้าวกับนักเรียนช่วงพักเที่ยงด้วยนะ  

การบ้านน้อย สอบแค่ครั้งเดียว

ประเทศฟินแลนด์ถือว่าการให้การบ้านนักเรียนเยอะ ๆ เป็นวิธีที่โบราณ จึงได้ออกนโยบายที่จะไม่สร้างแรงกดดันให้นักเรียนจากการสอบหรือการบ้าน เพราะเชื่อสุดใจว่าข้อสอบไม่ใช่ตัววัดความสามารถของเด็กทุกคน ดังนั้นจึงมีการสอบแค่ครั้งเดียว และนักเรียนฟินแลนด์เฉลี่ยแล้วทำการบ้านประมาณ 30 นาทีถึง 1 ชั่วโมงต่อเทอม (ชั้นมัธยมนะ ประถมการบ้านแทบไม่มี) เพราะเชื่อว่าการให้การบ้านนักเรียนเยอะ ๆ จะเป็นการปิดกั้นการเรียนรู้ของนักเรียน และมองว่านักเรียนควรมีเวลาที่จะได้เรียนรู้นอกห้องเรียนอย่างสนุกสนาน ได้ใช้ชีวิตอย่างที่พวกเขาต้องการมากกว่าต้องมานั่งเครียดทำการบ้านทุกวัน 

อ่านจบแล้วก็อดที่จะอิจฉาไม่ได้ ไม่แปลกใจเลยว่าทำไมฟินแลนด์ถึงได้มีนักเรียนที่มีความสุขที่สุดในโลก และมีระบบการศึกษาที่ขึ้นชื่อว่าเป็นที่หนึ่งของโลกโดยไม่มีคนกังขา เพราะแค่อ่านก็รับรู้ถึงความฟินของนักเรียนฟินแลนด์แล้ว ไม่ว่าจะเป็นการบ้านน้อย สอบครั้งเดียว ไหนจะได้พัก 15 นาทีทุกคาบอีก  

แหล่งข้อมูล 
- What to Know About Finnish Schools During Your High School Exchange Program 
- ฟินแลนด์ แชมป์ระบบการศึกษาดีที่สุดในโลก