ยาคุมฉุกเฉิน (Emergency contraception pill) เป็นยาที่ใช้สำหรับป้องกันการตั้งครรภ์ โดยมักจะใช้เวลาที่มีเพศสัมพันธ์แบบไม่ได้คุมกำเนิด หรือเกิดความผิดพลาดจากการคุมกำเนิด เช่น ถุงยางอนามัยฉีกขาดหรือรั่ว นับระยะปลอดภัยผิด ลืมกินยาคุมกำเนิดมากกว่า 3 วัน หรือถูกข่มขืน โดยยาคุมฉุกเฉินจะมี 2 แบบ
1. ยาคุมฉุกเฉินแบบ 1 แผง มี 2 เม็ด
วิธีกิน - รีบกินเม็ดแรกให้เร็วที่สุดหลังการมีเพศสัมพันธ์ และกินเม็ดที่สองในอีก 12 ชั่วโมง โดยทั้ง 2 เม็ดจะต้องกินภายใน 72 ชั่วโมง (3 วัน) หลังการมีเพศสัมพันธ์แแบบไม่ป้องกัน
2. ยาคุมฉุกเฉินแบบ 1 แผง มี 1 เม็ด
วิธีกิน - รีบกินให้เร็วที่สุดหลังการมีเพศสัมพันธ์ หรือกินภายใน 72 ชั่วโมง (3 วัน) หลังการมีเพศสัมพันธ์แบบไม่ป้องกัน
การกินยาคุมฉุกเฉินให้ได้ผลดีที่สุดคือ กินให้เร็วที่สุดหลังการมีเพศสัมพันธ์แบบไม่ป้องกัน และทางที่ดีควรกินภายใน 12 ชม. หลังจากมีเพศสัมพันธ์ ถ้ากินช้าหลังจาก 12 ชม. แรก ประสิทธิภาพก็จะลดลงไปตามช่วงเวลา โดยยาคุมฉุกเฉินสามารถป้องกันการตั้งครรภ์ได้เพียง 70-80% เท่านั้น แม้จะกินครบและถูกต้องก็มีความเสี่ยงที่จะตั้งครรภ์ได้
ในตัวยาจะมีกลไกยับยั้งการตกไข่ ผลข้างเคียงคือประจำเดือนในรอบเดือนนั้นอาจเลื่อนออกไป หรือมาแบบกะปริดกะปรอย และยังมีผลทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกไม่พร้อมฝังตัว อาจทำให้บางคนมีเลือดออกจากช่องคลอดหลังกินยาคุมฉุกเฉินไป 3-7 วัน แต่สำหรับบางคนก็อาจจะไม่มีเลือดออกได้ และการที่ไม่มีเลือดออกนี้ก็ไม่ต้องกังวลว่าหมายถึงท้องหรือเปล่า
อ่านเพิ่มเติมเรื่อง “กินยาคุมฉุกเฉินแล้วมีเลือดออก แปลว่าไม่ท้องใช่ไหม” >> http://www.plookfriends.com/blog/content/detail/73713
• เพื่อประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดที่ดี ควรกินภายใน 12 ชม. หลังจากมีเพศสัมพันธ์ ถ้ากินหลังจากนั้นประสิทธิภาพก็จะลดลงไปตามช่วงเวลา
• ป้องกันได้แค่ 70-80% เท่านั้น แม้จะกินครบและถูกต้องก็สามารถท้องได้
• กินบ่อย ๆ จะส่งผลต่อรอบเดือน ทำให้ประจำเดือนมาไม่ปกติหรือไม่มาได้
• ไม่ควรกินเกินเดือนละ 2 ครั้ง เพราะจะส่งผลกระทบต่อมดลูกและรังไข่
สำหรับใครที่จิตตกกลัวท้องจนไม่เป็นอันทำอะไร เราขอแนะนำให้ตรวจการตั้งครรภ์ทางปัสสาวะ โดยตรวจหลังจากมีเพศสัมพันธ์ครั้งล่าสุด 2 สัปดาห์ และสามารถตรวจซ้ำเพื่อความสบายใจได้อีกครั้งใน 1 สัปดาห์ต่อมา ส่วนใครที่ประจำเดือนไม่มาหรือขาดไปประมาณ 1 สัปดาห์แล้วก็ขอแนะนำให้รีบตรวจทันที ส่วนการมีเพศสัมพันธ์ในครั้งต่อไป ถ้าไม่อยากจิตตกแบบนี้อีก ก็ขอแนะนำให้รู้จักป้องกันก่อนมีเพศสัมพันธ์ทุกครั้ง เช่น ใช้ถุงยางอนามัย กินยาเม็ดคุมกำเนิดแบบรายเดือน ฝังยาคุมกำเนิด เป็นต้น เพราะการท้องไม่พร้อมนั้นน่ากลัวสุด ๆ #เตือนแล้วนะ
แหล่งข้อมูล
ยาคุมฉุกเฉิน…ควรใช้เมื่อฉุกเฉิน. สืบค้นเมื่อวันที่ 14 มกราคม 2563
ยาคุมฉุกเฉิน. สืบค้นเมื่อวันที่ 14 มกราคม 2563