อย่างที่หลาย ๆ คนคงทราบกันดีว่า คอเลสเตอรอลนั้นส่งผลเสียต่อร่างกายอย่างมากมาย ไม่ว่าจะเป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดโรคหัวใจ (Heart attack) โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) ซึ่งคร่าชีวิตผู้ป่วยไปหลายล้านคนต่อปี นอกจากนี้ยังมีโรคหลอดเลือดแดงแข็ง (Atherosclerosis) หรือภาวะสมองขาดเลือดชั่วขณะ (Transient ischaemic attack: TIA) โรคเหล่านี้เกิดจากการที่คอเลสเตอรอลไปฝังและอุดตันตามผนังหลอดเลือด ทำให้เลือดไหลเวียนไปเลี้ยงที่หัวใจ สมอง และส่วนต่าง ๆ ของร่างกายได้น้อยลง และยังเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดลิ่มเลือดภายในร่างกายอีกด้วย
อย่างไรก็ตาม คอเลสเตอรอลนั้นไม่ได้มีข้อเสียเพียงอย่างเดียว มันยังมีข้อดีอีกมากมายด้วย แต่ก่อนที่เราจะทราบเหตุผลว่า ทำไมคอเลสเตอรอลจึงจำเป็นต่อร่างกาย เรามาทำความรู้จักกับคอเลสเตอรอลกันก่อนดีกว่า
คอเลสเตอรอลเป็นสารประเภทไขมันชนิดหนึ่งที่สร้างจากตับ นอกจากนี้เรายังได้รับคอเลสเตอรอลจากการรับประทานอาหาร โดยการกินผลิตภัณฑ์จำพวกเนื้อสัตว์ และผลิตภัณฑ์จากสัตว์ เช่น นม ไข่ เนยหรือชีส (ในพืชไม่สามารถผลิตคอเลสเตอรอลได้) อีกด้วย
คอเลสเตอรอลสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท คือ LDL และ HDL โดย LDL ก็คือ ลิโพโปรตีน (Lipoprotein) ที่มีสัดส่วนของลิพิดเป็นส่วนประกอบมากกว่าโปรตีน ส่วน HDL ก็คือ ลิโพโปรตีนที่มีสัดส่วนของโปรตีนเป็นส่วนประกอบมากกว่าลิพิด และเมื่อพวกมันอยู่ในกระแสเลือดก็ทำให้เกิดการนำพาคอเลสเตอรอลไปทั่วร่างกายได้
สาเหตุที่เรียก LDL ว่าคอเลสเตอรอลไม่ดี เนื่องจาก ถ้ามี LDL ในเลือดจำนวนมากจะนำไปสู่การแข็งตัวของหลอดเลือดได้ LDL จะทำให้เกิดการสะสมของคอเลสเตอรอลในหลอดเลือด และเมื่อเกิดการสะสมมาก ๆ จะก่อให้เกิดปัญหา 2 สิ่งตามมา อย่างแรกคือ มันจะทำให้เส้นเลือดเกิดการตีบตัน ส่งผลให้เลือดที่มีออกซิเจนอยู่นั้นไม่สามารถไหลเวียนไปทั่วร่างกายได้ ประการที่สอง คือ ส่งผลให้เลือดจับตัวกันเป็นลิ่ม ซึ่งจะไปบล็อกการไหลเวียนของเลือดในร่างกาย ทำให้เกิดอาการของโรคหัวใจและโรคหลอดเลือดสมองตามมา โดยปกติปริมาณของ LDL ในเลือดควรน้อยกว่า 100 mg/dl
HDL จะช่วยส่งเสริมให้ระบบหัวใจและหลอดเลือดแข็งแรง โดยการไปกำจัด LDL ที่อยู่ในหลอดเลือดนั่นเอง HDL จะนำ LDL กลับไปที่ตับ เพื่อทำการย่อยสลายและกำจัดออกจากร่างกาย ถ้าในเลือดมีปริมาณของ HDL สูง หมายความว่าร่างกายจะได้รับการป้องกันจากโรคหลอดเลือดสมองและหัวใจวายอย่างแน่นอน แต่กลับกัน ถ้าในเลือดมีปริมาณ HDL ต่ำ จะเป็นการไปเพิ่มความเสี่ยงในการเป็นโรคเหล่านี้แทน
นอกจากนี้คอเลสเตอรอลยังมีหน้าที่อื่นในร่างกายอีกด้วย ได้แก่
- เป็นส่วนประกอบของเยื่อหุ้มเซลล์ (Cell membrane)
- เป็นตัวช่วยในการผลิตฮอร์โมนเพศ (Sex hormone) เช่น estrogen, testosterone หรือ adrenal hormones
- ช่วยในกระบวนการผลิตน้ำดีที่ตับ โดยน้ำดีจะทำหน้าที่ย่อยไขมันและดูดซับสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกาย
- ช่วยทำให้กระบวนการเผาผลาญของร่างกายทำงานได้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น เช่น คอเลสเตอรอลจำเป็นต่อร่างกายในแง่ของการช่วยผลิตวิตามินดี
บทความที่เกี่ยวข้อง
- HDL vs. LDL ต่างกันอย่างไร